İşsizlik ürkütüyor…

Necdet Buluz

Türkiye’nin en önemli sorunlarının başında gelen işsizlik, çift haneli rakamlardan kurtulamıyor. Alınan onca önleme rağmen halen önüne geçilemeyen işsizliğin giderek artış göstermesi de yetkilileri kara kara düşündürüyor.

İşsizliğin en büyük nedeni istihdamı yaratacak yatırımların ve işletmelerin olmamasıdır. Türkiye’de uzun bir dönem yatırımlar durmuş, iş sağlayan işletmelerin çoğu da kapanmak durumunda kalmıştır. Böyle bir tablo içinde işsizliğin önlenmesi mümkün olabilir mi?

Önce TÜİK’in açıkladığı son rakamlara bakalım:
Türkiye’de işsizlik oranı, Martta yine çift hanede kalarak yüzde 10.1 seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 3 milyon 210 bin kişi olurken, genç işsizlik oranı yüzde 17.7 olarak gerçekleşti. Mart’ta kayıt dışı çalışanların oranı ise yüzde 32.4 oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mart ayına ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Buna göre işsizlik Mart ayında geçen yılın aynı dönemine göre 1.6 puan azalarak yüzde 10.1 oldu.

Bu dönemde işsiz sayısı 432 bin kişi azalışla 3 milyon 210 bin kişi olarak kayıtlara geçti. İşsizlik oranı Martta bir önceki aya göre ise 0.5 puan azaldı. Mart ayında tarım dışı işsizlik oranı 1.8 puanlık azalışla yüzde 11.9 olarak tahmin edildi.

Mart ayında 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 3,7 puanlık azalışla yüzde 17,7’ye geriledi. İşsizlik oranı, 15-64 yaş grubunda da 1,7 puan azalarak yüzde 10.3 olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin sayısı 2018 yılı Mart döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 10 bin kişi artarak 28 milyon 499 bin kişi, istihdam oranı ise 1 puanlık artış ile yüzde 47,1 oldu.

Hemen belirtelim:
Yaz aylarında geçici olarak çalışanların olması nedeni ile işsizlikte az da olsa bir azalma görülebilir. Birkaç aylığına çalışanlar, sezonun bitmesi ile yeniden işsizler ordusuna katılıyor.

Yine resmi rakamlara TÜİK’in araştırmasına baktığımızda gerçek işsizliğin 5,5 milyonu aştığını görüyoruz. Kaldı ki bu işsizlerin çoğunu da üniversite mezunu gençler oluşturuyor.
Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 27 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 38 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin yüzde 17.7’si tarım, yüzde 19.7’si sanayi, yüzde 7.3’ü inşaat, yüzde 55.3’ü ise hizmetler sektöründe yer aldı.
Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0.8 puan azalırken, sanayi sektörünün payı 0.3 puan, hizmet sektörünün payı 0.5 puan arttı. İnşaat sektörünün payı ise değişim göstermedi.

İşgücü 2018 yılı Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 578 bin kişi artarak 31 milyon 709 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0.2 puan artarak yüzde 52.4 olarak gerçekleşti.

Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0.1 puanlık azalışla yüzde 71.8, kadınlarda ise 0.5 puanlık artışla yüzde 33.4 olarak gerçekleşti.

Mart 2018 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.7 puan azalarak yüzde 32.4 olarak gerçekleşti. Erkeklerde kayıt dışı oranı yüzde 28.5 olurken kadınlarda bu oran yüzde 41.2 seviyesinde gerçekleşti.

Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,1 puan azalarak yüzde 21.9 oldu. Tarım sektöründe ise kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 81,4 olarak gerçekleşti.

TÜİK tarafından yayımlanan göstergelerin dışında işsizlik için daha gerçekçi bir veri olarak geniş tanımlı işsizlik oranı hesaplanıyor.

İşsizlerin sayısına, iş bulmaktan ümidini kestiği için iş aramayan çalışmaya hazır olup çeşitli nedenlerle iş aramayan 2 milyon 215 bin kişi ve belli aylarda çalışıp yılın büyük bölümünde işsiz durumda olan mevsimlik işçi 165 bin kişi de dahil edildiğinde, geniş (gerçek) tanımlı işsizlik oranına ulaşılıyor.

Bu hesaba göre, geniş tanımlı işsizlik Mart ayında yüzde 16,4 olurken, geniş tanımlı işsizlerin sayısı ise 5 milyon 590 bine ulaştı.

Bu tablo karşısında karamsar olmamak mümkün mü? Nüfusun giderek arttığı ülkemizde yatırımlar, buna bağlı istihdam olmayınca gelecekte işsizliğin daha da ürkütücü boyutlara tırmanacağını şimdiden görebilmekteyiz.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz