İstiklâl Marşı (Şiiri üzerine)

Türk şiiri; günümüzdeki adı ve uygulaması ile ya modern (imgeye dayalı ve serbest tarz) ya da yakın geçmişteki durumu ile serbest – manzûm adı ile alt başlıklar içerir.

Modern adı ile adlandırılan şiirimiz günümüzde, biçim-biçem-ahenk-anlam-içerik-tema v.b. ögeleri açısından son derece serbest olup pek çok başarılı şairi vardır.

Yakın geçmişimizdeki serbest şiirimizin ise büyük ustaları vardır; Nâzım ve O. Veli gibi.

Manzûm şiiriin özelliği, belli kalıplarla (hece / aruz vezınli) ve uyaklı (kâfiyeli) yazılır olmasıdır. Mısra sonlarında ses benzerliği olan kelimeler tercih edildiğinde kafiye sağlanmış olmaktadır. Bunun (hece vezninin) da pek çok dizilimi vardır, abab – aaab – gibi. Ayrıca aruz vezni (Fâilâtün / Fâilâtün / Fâilâtün / Fâilün veya Feilâtün / Feilâtün / Feilün gibi)  olan Arap şiiri özelliği ile de yazılanlar vardır ki İstiklâl marşı şiiri böyledir. (Bunun için ayrıntıya girmeye gerek yok. Yok zîra konumuz şiir dersi değil, konumuz İstiklâl Marşının güftesi. Ya da M. Akif tarafından kaleme alınan marşın şiiri.)

Evet, İstiklâl Marşı şiirimizin bestesi ile şiir arasında bir prozodi (söz ile müzik arasındaki uyuşmama hâli *) bozukluğu var, doğru. Müzik eğitimi ya da kulağı olmayan sâde vatandaşın zor okuyacağı ancak müzik eğitimli kimselerin icra edebileceği bir marştır. Belki Ekrem zeki Üngör şiiri hiç düşünmeden bir melodi bulup bunu geliştirerek yapmıştır besteyi ve sonra da şiiri melodiye monte etmiştir. Yakın zamanda kimi pop şarkı bestecileri şiir üzerine (elbise gibi) beste giydirmek yerine önce bir beste yapıp0 sonra üzerine şiir yerleştirmeye çalışmışlardır, Üngör belki böyle marşı, bilemem.

Ancaaak bu terslik (prozodi hatâsı) güfte (şiir) ile müzik arasındadır. Sadece müziği ele alırsak mükemmelden de ötedir. Düzeltilmesi gereken müzik değil şiirdir. Marş olarak okunası zor ise müziğin (bestenin) değil, güftenin düzenlenmesi daha doğru olacaktır.

(*)

• Bir teeeselli veeer / O. Gencebay’ın bu şarkısındaki
• “Bir teeeselli ver” deyişi ile
• Biiir teseeelliii beklerim / Dr. Şerif İçli’nin Acemaşîran şarkısındaki
• “Biiir teseeelliii beklerim” deyişini dinleyin derim.
• “Acaba şen misin kederin var mı?” Şerif İçli’nin bu deyişi ile
• “Acaba bir gün, acaba bir gün” A. S. Toker’in deyişini bir dinleyin derim.