Hazırlayan: Dr. Mehmet Perinçek
100. yılında Ekim Devrimi’nin ve sosyalist devrimlerle milli kurtuluş savaşları arasındaki kopmaz bağın öneminibu sayımızda da Nâzım Hikmet’in kaleminden aktaracağız. Nâzım’ın Türkiye’de ilk kezyayımlanan ve dilimize ilk kez çevrilen aşağıdaki yazısı, SSCB Bilimler Akademisi’nebağlı Asya Halkları Enstitüsü ve Afrika Enstitüsü’nün aylık, bilimsel, toplumsal ve siyasalyayın organı “Sovremennıy Vostok” (ÇağdaşDoğu) dergisinin Kasım 1960 tarihli 11 nolusayısında basılmış. “Bolşevik Haci İz Turkestana” (Türkistanlı Bolşevik Hacı) başlıklı, tammetnini sunduğumuz yazı Rusçadan çevrilmiştir. Dipnotlar bize aittir.
————————————————–
Türkistanlı Bolşevik Hacı
NÂZIM HİKMET
Birinci Dünya Savaşı bitmişti. Çoktandırkökünden çürümüş olan Osmanlı İmparatorluğu dağıldı. Galip ülkeler İtilaf Devletleri,onu parça parça ele geçirdiler. İmparatorluğunbaşkenti İstanbul ve onun temel çekirdeğiAnadolu İngiliz, Amerikan, Fransız, İtalyan ve Yunan Orduları tarafından işgal edildi.1919 yılıydı. Adana bölgesinde, güneybatıAnadolu, Türk köylüleri, ırgatları, zanaatkârları, işgalcilere karşı çete savaşı başlattılar.Bu, Türkiye halkının ilk antiemperyalist hareketiydi.
O günlerde Anadolu’nun dağlarındave vadilerinde yeni bir türkü doğdu. Bu türkü,bugün hâlâ yaşıyor. Bizzat kendim, köylümüzün şanlı kahraman Bolşevik Hacı hakkındanasıl türkü yaktığını birkaç kez duydum. O,uzak Türkistan’dan Türkiye’ye sihirli mitralyözüyle gelmiş ve her seferinde ne zaman cesur çeteciler tehlikeye düşse, onların arasında belirir ve düşmana ateş açarmış. Düşman kuşatmasını yardıktan sonra bu harikamitralyözcü, dumanların arasında aynı şekildebirden kaybolur, ardından yardımına ihtiyaçduyulduğu yerde yeniden ortaya çıkarmış.Türkistanlı Bolşevik Hacı, Türk halkının folkloruna Lenin’in “Türkistan’ın KomünistYoldaşlarına” başlıklı önemli mektubunu kaleme aldığı sene girmiş.
Sovyet İşçi Köylü Cumhuriyeti’nin zayıf, bugüne kadar ezilmiş halklara yönelik tavrının tüm Asya için
ve dünyanın bütün sömürgeleri için, binlerce milyonlarca insan için devasa pratik önemiolacağını söylemişti İliç.
Daha Ekim Devrimi öncesinde Lenin, Yirminci Yüzyılımızı sosyalist devrimlerin ve milli kurtuluş hareketlerinin yüzyılı olarak nitelemişti. Ekim Devrimi, insanlık tarihindeki en derin toplumsal devrimdi; ayrıca engüçlü milli kurtuluş hareketiydi. Ekim’in zaferinin ilk günlerinden itibaren devrimci Rusya,dünyanın emperyalizmin tahakkümü altındabulunan ve milli bağımsızlık isteyen bütünhalklarına emperyalist zulmün bütün izlerininkökünü kazımaya yönelik zapt edilemez arzusunu icraatlarıyla kanıtlamıştı.Büyük Sosyalist Ekim Devrimi, dünya tarihinde yeni bir çağı başlatmış, insanlığın en mahrem hayallerini, zulmün olmadığı, sömürüsüz, özgür ve mutlu bir hayatın, insanlığalayık bir hayatın hayalini gerçekleştirmesinin yolunu açmıştı.
Asya’nın farklı ülkelerinde bulundum. Ve her zaman bu ülkelerin emperyalizmin boyunduruğundan kurtuluşunun şerefine kutlanan bayramlarda protokol tribününde milli yöneticilerin yanında Kışlık Saray’a hücum sırasındakurşunla vurularak düşen Petrogradlı işçiyide görürdüm. Onun oradaki varlığını sadece ben hissetmezdim, tribünde de göstericilerinkortejinde de onu düşünürlerdi. O, Leninci işçi olmasaydı bu bayramların, bu gösterilerin hiçbiri olmazdı ki! İşte benim Türkiye’mde onuTürkistanlı Bolşevik Hacı adıyla çağırdığımızıbiliyorum.
1. 7 Kasım 1919 tarihinde dönemin yayın organlarında ilk kez basılan, dolayısıyla bu tarihten hemen önce yazıldığı anlaşılan mektubun tamamı için bkz. V. İ. Lenin,Polnoe Sobranie Soçineniy,
5. Basım, İzdatelstvo Poltiçeskoy Literaturı, Moskva, 1970,s.304
2 Lenin’in mektubunun orijinalinde “binlerce ve milyonlarca” şeklindedir.
3 Vladimir İliç Lenin
kaynak:
Yazıları posta kutunda oku