İçki ve sigaraya her zam gelişinde sözünü ettiğimiz “kaçakçılık ve sahtecilik artar” görüşümüzü bugün de yineleyelim. Hükümetin içki ve sigaraya getirdiği ortalama % 10’luk zammın getireceği yükün ağırlığını hepimiz görüyoruz. Her zaman olduğu gibi bugün de bu zamlar ve nedenleri çeşitli kesimlerce eleştirilecektir.
Aşırı pahalılık kaçakçılığı ve sahteciliği artırır.
Merdiven altı kaçak içki yapımının hızla arttığı, bu alanda yapılan baskınlarda da sahte içkilerin sıkça ele geçirildiği haberlerini izliyoruz. Bu, hiç kuşkusuz işin sadece görünen yüzü.
Yine sahte yapılmış içkilerden zehirlenerek ölenlerin de varlığını bilmeyenimiz yoktur.
Bir yandan içeride kaçak yapılan içki artarken, öte yandan dışarıdan kaçakçıların getirdiği içkileri birleştirdiğimizde ortaya çıkan tablonun hiç de parlak olmadığını görürüz. Bu da doğrudan vergilere yansıyor, aslında devlet zarar ediyor.
Yapılan istatistikler sonunda kaçak sigara ve içkiden Maliye’nin çok büyük zararlar ettiği görülüyor. Çünkü mal ne kadar pahalanırsa alım gücü düşüyor. Böyle durumlarda sahtecilik ve kaçakçılık devreye giriyor. Bu sektörü yönetenler de büyük paralar kazanıyor.
Petrol konusunda da aynı durum var. Petrole yapılan zamlar özellikle Irak üzerinden kaçak mazot ve ham petrol kaçakçılığını hızlandırmıyor mu?
Dikkat edilecek olursa Kuzey Irak’tan ülkemize yıllardır kaçak içki ve sigara girişi yapılıyor. Bu işi yapanlar da, piyasaya sürenler de belli ama bugüne kadar bunun önüne geçilebildi mi? Nitekim aynı şekilde Kapıkule’den de Yunanistan ve Bulgaristan yapımı kaçak içki ve sigara girişlerinin yapıldığı ve piyasa oluşturulduğunu da belirtelim.
Bunu sadece biz söylemiyoruz, konuya hakim olanların da görüşleri aynı paralellik taşıyor. Örnek mi?
İçki ve sigaraya yapılan ÖTV zammının kaçak ve sahte üretimi daha da artıracağını belirten TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “İçki ve sigaraya zaten her 6 ayda bir otomatik ÖTV zammı geliyor. Bunların dışında ayrıca bir ÖTV artışı daha yapılması kuşkusuz vergi gelirlerini artırabilir ama kaçak ve sahte üretimle insan sağlığını da olumsuz etkileyecektir” açıklamasını yaparak bu tehlikeye parmak basıyor.
Palandöken’in açıklamaları bu kadarla da sınırlı değil, kendisini dinleyelim:
“Komşu ülkelerdeki fiyatlarla ülkemizdeki fiyatlar arasındaki makas arttıkça sınırdan kaçak ürün geçişlerinin de arttığını görüyoruz. Komşu ülkelerdeki tütün ürünleri fiyatı ile ülkemizdeki fiyatlar arasında çok büyük bir fark olmasa belki kaçak ürün girişi de asgaride olacak, ancak bizim komşularımızdaki sigara fiyatı ile ülkemizdeki fiyatlar arasında tam bir uçurum var. Bu da kaçakçıların kârının artmasına zemin hazırlıyor. İçki ve sigaradaki ÖTV zammının zamanlamasının da yanlış olduğuna inanıyorum. Yılbaşı öncesi sahte içki üretiminin ve bundan kaynaklı zehirlenme vakalarının artmasından endişe ediyoruz. Vatandaşlarımızı da bu vesileyle şimdiden uyarıyoruz. Ucuz olan hiçbir ürün can sağlığınızdan daha önemli değil. Alacağınız ürünleri yetki belgesi olan güvenilir yerlerden alın. Kaçak ve sahte üretim olduğundan şüphe ettiğiniz ürünleri ve bunları satanları yetkililere bildirin.”
Aslında konunun boyutları genişleyebilir.
Türkiye’de “her şey dahil” konsepti ile turizme hizmet veren işletmelerin bu içki zammından etkilenmeyeceğini mi düşünüyorsunuz? Doğrudan fiyatlara yansıtılacaktır. Bu da sistemdeki otellerdeki fiyat artışlarını oluşturur. Zaten can çekişen turizmimiz bu şekilde bir darbe daha yemiş olmayacak mı?
Zaten fiyatlarını düşürmek, ayakta kalabilmek için birçok kalitesiz ürün kullanımının da yapıldığı bazı işletmelerde böylece kaçak içki verilmesi de gündeme gelebilir.
Bir başka konuya da dikkatlerinizi çekelim:
Bazıları Tekel tarafından üretilen saf alkolü marketlerden alarak, kendi içkilerini artık kendileri üretmeye başladılar. Böylece hem daha ucuza, hem de daha kendi damak tatlarına göre içki üretiyorlar. Bu işin de giderek yaygınlaştığını görmekteyiz, bunu da görmezden gelmeyelim.
Bu iş evlerde yapılabildiğine göre merdiven altlarında neden yapılmasın? Yapılıyor da. Baskınlarda bu sahte içkiler ele geçiriliyor ve imha ediliyor. Ya üretilip de ele geçirilemeyenler.
Birçok il ve ilçede kaçak içki ve sigara açıktan satılabiliyor. Çeşitli yollardan ülkeye sokulan bu kaçak mallarla bugüne kadar yapılan mücadele çok büyük bir başarı sağlandığını da söyleyemeyiz. Özellikle Doğu ve Güneydoğu’da bu iş artık tam bir geçim kaynağı haline gelmiş durumda.
Sanıyoruz bundan sonra bu iş çok daha geniş alana yayılacak ve büyük bir sektör oluşacaktır. Kaçak içki yapımı ile kaçak sigara satışı aslında devletin kasasına girmesi gereken vergilerin de düşmesi anlamına geliyor. Maliye uzmanlarının bu konuda çalışmaları mutlaka vardır. Kar ve zarar konusunda nasıl bir tablonun ortaya çıktığını doğrusu biz de merak ediyoruz.
Konunun özeti şu:
Sigaraya ve içkiye getirilmiş olan zamlar kaçakçılığı ve sahte üretimi hızlandıracaktır. İşin asıl düşündürücü ve tehlikeli tarafı kaçak ve sahte üretimin insanlarımızın sağlığını olumsuz şekilde etkileyecek olmasıdır.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz
Yazıları posta kutunda oku