11 Ağustos 2016
Sevgili okurlarım,
Dün öngörüleri hep doğru çıkan bilge diplomat, Emekli Büyükelçi Şükrü Elekdağ ile yaptığımız söyleşide 15 Temmuz FETÖ kalkışmasının bilinmeyen yönlerine değindik.
Bugün de başarısız darbe girişimi konusunda kamuoyunun zihnini kurcalayan tüm sorulara açıklık getirmeye çalışacağız…
* * *
UĞUR DÜNDAR (U.D.): Sayın Elekdağ, kalkışma sonrasında Hükümetin üst komuta bağlantılarına ilişkin yaptığı yeni düzenlemeye, emir-komuta birliğini bozacağı, hatta TSK’yı perişan edeceği gerekçesiyle yoğun tepki gösterildi. TSK’nın güçlendirilmesine ve itibar restorasyonuna ihtiyaç duyulduğu bu sıkıntılı dönemde neden böyle bir karar alındı?
EMİR-KOMUTA BİRLİĞİ OLMAYAN ORDU SAVAŞAMAZ
ŞÜKRÜ ELEKDAĞ (Ş.E.): Hükümet, tek elde yoğunlaşmanın darbelere yol açtığı görüşünden hareketle, sivilleşme havası vererek, askeri kuvveti dağıtıyor. Genelkurmay Başkanlığı, koordinatör-sembolik bir makam olarak Cumhurbaşkanlığı’na bağlanıp izole ediliyor. Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanıyor. Cumhurbaşkanı ve Başbakan, kuvvet komutanlarına resen emir verebilecekler. Bu düzenleme, Genelkurmay Başkanlığı’nın TSK üzerindeki fonksiyonunu ortadan kaldırıyor ve emir-komuta birliğini yerle bir ediyor. Emir-komuta birliği, ordunun tüm imkan ve kabiliyetlerinin eşgüdüm içinde tek hedefe yöneltilmesini sağlar. Bir orduda emir-komuta birliği olmadığı takdirde, o ordu, tüm potansiyelini hedefe odaklayamaz, komutanlık gücü zayıflar, disiplin ve koordinasyonu bozulur. MÖ 500 yılında yaşamış olan stratejinin babası Sun Tzu’dan başlayarak, Makyavel ve Karl Von Caussewitz’e kadar bütün stratejistler, eserlerinde emir-komuta birliğinin ülke savunmasındaki yaşamsal önemini vurgulamışlardır. Uzun lafın kısası, emir-komuta birliği olmayan bir ordu savaş yapamaz.
15 TEMMUZ’UN HEDEFİ CUMHURBAŞKANIDIR
(U.D.): Orgeneral Başbuğ’un, yanlış teşhisle tedavi olmaz demesinin anlamı bu sözlerinizle daha netleşiyor.
(Ş.E.): Evet. Başbuğ “Darbeyi yapan TSK değil ordu içine sızmasına müsaade ettiğiniz tarikatçı cuntadır, bu itibarla faturayı TSK’ya çıkarmayın” diyor. Ben de bir kere daha belirteyim. 15 Temmuz kalkışmasının nedeni, asla TSK’nın teşkilat yapısı değil, “ne istediler de vermedik” mantalitesidir. Bu itibarla bu düzenlemeden vazgeçilmelidir. Yaşadığımız coğrafyada, dış odaklar ülkemizi bölmek ve parçalamak için her vasıtaya başvurmakta, iç ve dış terör tehdidi de giderek yoğunlaşmaktadır. Bu şartlarda, güçlü ve caydırıcı niteliklere sahip ordusu olmayan bir Türkiye, varlığını ve bütünlüğünü koruyamaz. Bu itibarla ordumuzun yeniden yapılandırılmasında, günlük kısa vadeli amaçlarla hareket edilmemeli, TSK’nın ve uzman görüşlerinin dikkate alındığı akılcı bir yaklaşım sergilenmelidir.
(U.D.): Orgeneral Başbuğ, tehlikeye işaret ederek “Bu işin arkasındaki (küresel) güçlerin asıl hedefi Türk Ordusu’dur” diyor.
(Ş.E.): Ergenekon ve Balyoz davalarında hedef Ordu’ydu. 15 Temmuz darbe girişiminin ise esas hedefi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bertaraf edilmesidir!.. Bundan hiç şüpheniz olmasın. İslam aleminde saygınlık ve liderlik arayan Erdoğan’ın dış politikasının merkezine Filistin davasını ve İsrail düşmanlığını oturtmuş olması, demokrasi ve terör konularında Batı’ya sürekli ikiyüzlülüğünü hatırlatması, “Ey Batı…” diyerek Batı dünyasına ayar vermeye çalışması, Ortadoğu’da ABD çıkarlarıyla çatışan bir politika izlemesi ve İslamcı bir lider olması nedeniyle ona karşı önyargılı olan, güven duymayan, “hesapsız” çıkışlarından aşırı rahatsızlık duyan odakların oluşmasına yol açmıştır. Bu odakların, Erdoğan’ın siyasi kaderine karşı fazla duyarlı olması beklenemezdi. Nitekim, 15 Temmuz gecesi 23:15’te ABD Büyükelçiliği yoluyla Washington’dan siyasi destek talebinde bulunan AKP Hükümeti’ne, ancak Erdoğan’ın hayatta olduğu ve darbecilerin kaybedecekleri anlaşıldıktan sonra cevap verilmiş, saat 02:05’te Beyaz Saray ve ABD Dışişleri Bakanlığı eşzamanlı açıklamada bulunarak “Türkiye’de tüm tarafların seçilmiş Hükümet’i desteklemeleri gerektiği” ifade edilmiştir. Sözünü ettiğim odakların maşası olan Cemaat, 17/25 Aralık krizinde rüşvet ve yolsuzluk operasyonuyla Erdoğan’ı düşürmek istemişti. O zaman başarılı olsalardı, 15 Temmuz kalkışmasına ihtiyaç kalmayacaktı.
(U.D.): Peki, ABD ve Avrupa’daki büyük devletler TSK’nın güçlü olmasını isterler mi?
(Ş.E.): Bu devletlerin stratejisi, Türk Ordusu’nun, Anadolu coğrafyasına hapsedilmiş sıradan bir “savunma ordusu” olarak kalması ve “bölgesel boyutta askeri imkân ve kabiliyetlere sahip bir güce” dönüşmesinin engellenmesidir. Yani TSK’nın Anadolu coğrafyası dışındaki tehditlere karşı taarruz yetenekleri olan bir orduya dönüşmesini istemezler. TSK’nın kendisine böyle bir yetenek sağlayacak silah sistemleri sağlama girişimlerini önlerler. Türk Ordusu’nun bölgesel operasyonlar yapacak imkân ve kabiliyete erişmesi bu devletler için bir kâbustur.
BATI, ORDUYU ANADOLU’YA HAPSETMEK İSTİYOR
(U.D.):Yapılan bir kamuoyu araştırması halkın % 70’inin darbe girişiminde bulunan FETÖ’nün arkasında ABD’nin bulunduğuna inanıyor. Bu doğru olabilir mi?
(Ş.E.): Halkta böyle bir şeyi ancak ABD yapar yolunda bir eğilim vardı. Ancak darbe girişiminin hemen ertesi günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu’nun canlı televizyon yayınına bağlanarak “Darbenin arkasında ABD vardır” demesi, Hükümet’in görüşü olarak algılanmış ve büyük bir olasılıkla halkın bu istikametteki eğilimini kuvvetlendirmiştir. Yine o günlerde Başbakan Yıldırım da isim vermeden ABD’yi suçladı ve “Bu olaydan sonra Gülen’in arkasında duracak ülke göremiyorum. Duracak ülke, Türkiye’ye karşı ciddi bir savaşın içindedir. Türkiye’ye dost değildir” diyerek tansiyonu yükseltti. Bu sert meydan okumayı üstüne alınan ABD Dışişleri Bakanı Kerry “Bu türden ifadeler Türk-Amerikan ilişkilerine zarar verir” diyerek Türk Hükümeti’ni uyarmak ihtiyacını duydu. Öte yandan Gülen’in bu işi bir “üst aklın” yönlendirmesiyle yaptığını söyleyen Cumhurbaşkanı’nın dilinden düşürmediği “üst akıl” lafı da kamuoyu tarafından “Amerika” olarak algılanıyordu. Ancak, ABD Genelkurmay Başkanı Dumfort’un Ankara’ya yaptığı ziyaretle birlikte birden yelkenler suya indi ve Hükümet açıktan ABD’yi suçlamayı bıraktı. Hatta söz konusu ziyaret hakkında Başbakanlık tarafından yapılan resmi açıklamada, “Stratejik ortağımız ve müttefikimiz ABD milletimiz ve demokrasimize yönelik bu terörist darbe girişimine karşı tutumunu açık ve kararlı biçimde sergilemiştir” denilerek ABD övüldü ve suçlamaktan vazgeçildi. Bu konuda Hükümet’in sövgüden övgüye giden bir tutumuna tanık olduk. Sonuçta, eskilerin “hikmet-i devlet” (raison d’état) dedikleri kavram, Hükümete tam bir U dönüşü yaptırarak, makul olan çizgiye getirdi.
(U.D.): Peki, bu konuda sizin görüşünüz nedir?
(Ş.E.): Obama’nın, görevini bırakmasına üç ay kala, başarılı olmaması ve ABD’nin arkasında bulunduğunun ortaya çıkması halinde, Türkiye’nin NATO üyeliğini dahi gözden geçirmesine yol açacak boyutta stratejik sonuçlar doğuracak hukuk dışı bir operasyona emir vermesini mümkün görmüyorum. Ancak, ABD derin devleti içinde aktif olan ve CIA ile irtibatı bulunan gurupların bu darbe girişiminde rol oynamaları mümkündür.
ABD GÜLEN’İ BAŞKA ÜLKEYE GÖNDERME YOLUNA GİDEBİLİR
(U.D.): Gelelim en önemli soruya: Gülen’in Türkiye’ye iadesi sağlanabilecek mi?
(Ş.E.): ABD Gülen’i iade etmez!.. Zira CIA’nın Gülenciler ile dünya çapındaki istihbarat işbirliği ortaya çıkar. Ayrıca çok sayıda ajan teşhir edilmiş olur. Ulusal Güvenlik Direktörü James Clapper’in “Gülencilerin darbedeki rolü konusunda ikna edici veriye sahip değiliz” ifadesi, daha şimdiden ABD istihbarat camiasının bu sorunu yokuşa sürme niyetine işaret ediyor. Clapper, ABD’deki, CIA da dahil, 16 istihbarat kuruluşundan oluşan “Ulusal İstihbarat Konseyi”nin başkanıdır. Bu mevkideki bir yetkilinin 15 Temmuz darbesi sorumluları hakkında çok açık bilgisi olması gerekir. Buna rağmen Gülen’i koruyucu bir açıklama yapması endişe vericidir. Önemli bir nokta da; Türkiye ile Amerika arasındaki suçluların iadesi anlaşmasının 3. maddesinin, siyasi nitelikte suçluların iade edilmeyeceğini öngörüyor olmasıdır. Ancak devlet veya hükümet başkanına işlenmiş veya işlenmesine teşebbüs edilmiş bir suç, siyasi nitelikte bir suç sayılmıyor. New York Bölge Mahkemesi’nin, İngiltere’de terör suçundan hapse mahkum edilip ABD’ye kaçan bir mahkumu siyasi suçlu sayarak İngiltere’ye iade edilmemesini öngören bir kararı var: John Doherty Dosyası… Bu da, mahkeme safhasında Gülen’in suçunun hangi nitelikte olduğunun (siyasi mi, terör mü?) uzun tartışmalara yol açacağını gösteriyor. Ayrıca mahkeme, darbe talimatının müritleri tarafından değil de, bizzat Gülen tarafından verildiği hususunda kesin delil talebinde bulunacak. Bu bakımdan önümüzde 3-4 sene sürecek bir mahkeme süreci görünüyor. Bu uzun sürecin Türk-Amerikan ilişkilerini kopma noktasına getirmesi tehlikesini göz ardı etmemek gerekiyor. Bu nedenle Washington, Gülen’, Türkiye’ye iade etmeyeceğinden emin olduğu bir ülkeye sığınmasını kolaylaştırma yoluna gidebilir.
ATATÜRK DEVRİMİNİ GERÇEK RUHUYLA BENİMSEMEK TEK ÇIKIŞ YOLUDUR!..
(U.D.): Başta AKP, siyasi partiler ve liderleri Türkiye’nin yaşadığı bu kanlı darbe girişiminden hangi dersleri çıkarmalı?
(Ş.E.): Yaşadıklarımız şu üç önemli gerçeği zihinlerimize nakşetti: Birincisi, laiklik ilkesi siyasi amaçlar için çiğnenmeseydi, Türkiye bu felaketi yaşamazdı. İkincisi; dinle siyaseti birbirine karıştırmayan laik sistemin hakim olduğu bir ortamda bu felaket gerçekleşmezdi. Üçüncüsü; demokrasiye darbe din silahıyla yapıldı. Bu üç gerçekten çıkaracağımız sonuçlar şunlar: 1) Atatürk’ün öngördüğü gibi, ülke yönetimi din veya ideolojiye değil, akıl ve bilime dayanmalıdır. 2) Laiklik, herhangi bir cemaatin, tarikatın devlete hakim olmasını ve dini siyasi bir güç olarak kullanmasını önler. 3) Laikliğin ayrıştırıcı değil, birleştirici fonksiyonu vardır. Halkımızın barış, huzur, birlik ve beraberlik içinde yaşamasını ve demokratik rejimin istikrarını sağlar. Türkiye 15 Temmuz felaketinden bu dersleri çıkarırsa, uğradığı kayıpları daha kısa bir sürede telafi eder, ekonomik ve demokratik gelişmesini pekiştirir, daha itibarlı, daha saygın bir ülke olur. Bu söylediklerimizin gerçekliğini anlamak için başımızı şöyle bir kaldırıp çevremize bakmak kafidir. Laiklik ilkesine sırtını dönen Arap ve Müslüman ülkelerde gördüğümüz şaşmaz senaryo, şeriat yanlısı İslamcı kesimin din devleti düzeninde kendi değerlerini toplumun geri kalan kısmına dayattığı, bunun sonucunda özgürlükler ve insan haklarıyla bilim ve sanatın yok olduğu, çatışmalarla ülkenin kan gölüne döndüğü ve halkın sefalet ve cehalet içinde yaşadığıdır. Merhum büyük bilim adamı Halil İnalcık’ın söylediği gibi, “Türkiye için gerek Batı, gerek İslam dünyası karşısında bir tek yükseliş yolu vardır. Atatürk devrimini gerçek ruhuyla benimsemek ve şaşmaz bir şekilde izlemek.”