Siyonizmin gücü Kapital küresel kapitalizmi, ABD’nin İsrail’in güvenliğine yönelik taahhüdü Ortadoğu’yu belirliyor.
O yüzden İsrail tarihinden siyasi yapısına, dini yapısına kadar bir çok nedenle Ortadoğu’da yaşanan her olayın ardında gündeme birinci sırada geliyor.
*
Kurulduğundan beri 8 savaş, sayısız anlaşma, ateşkesler ve barış girişimleri,
1967 Altı Gün Savaşında ele geçirilen Mısır’dan Sina, Suriye’den Golan Tepeleri, Ürdün’den Batı Şeria ve Doğu Kudüs de devam ettirdiği işgal ve işgal altında tuttuğu Filistinlilere karşı tavır, yayılmacı politikaları ve komşu ülkelerle ilişkileri gündemi belirliyor.
*
O yüzden İsrail ile Filistinliler arasında sağlanacak iki devletli barış anlaşması destekleniyor.
İran’ın nükleer silah ele geçirmesinin önlenmesine ilişkin verilen sözden geri dönülmüyor.
Ön cephedeki ortaklar desteklenerek Suriye ve Irak’ın yeniden resmedilmesine, İslamcı teröristlerle mücadele edilerek bölgede kök salmış aşırılık ideolojisi ve mezhepsel-etnik ayrılıklar yok edilmeye çalışılıyor.
*
İsrail’de sıkı farklılıklar ve çatışmalar yaşanıyor ama bunlar İsrail’in komşularıyla çatışmaları yüzünden gündem olmuyor.
İsrail’i farklı yapan özelliği her ideoloji, her siyasi duruş ve her dini anlayışın bir diğerine karşı değerlendiriliyor olmasındandır.
Mesela Yahudi Milliyetçiliği anlamında Siyonizm, tek başına İsrail içindeki milliyetçi akımları tanımlamakta eksik kalıyor.
Çünkü Siyonizm ideolojisine kimisi dini nedenlerle, kimisi Yahudiliği bir kültür olarak kabul ettiği, kimisi Yahudiliğin teolojik boyutuyla ilgilenmediği için katılıyor.
O yüzden Siyonizm, İsrail’de devrimci, işçi, dinî, kültürel gibi sıfatlarla anılıyor.
İsraillinin benzer bir çok algıda farklılıkları, İsrail’in içinde önemli çatışmaların yaşandığı anlamına geliyor…
*
Üstelik son zamanda reel politiğin işleyişinde ABD ve İsrail’in stratejik ortaklığı da iki hükümetin arasındaki derin siyasal çelişkiler yüzünden bunalımlı bir görünüm arzediyor.
Öyle bir kriz ki, İsrail Başbakanı B.Netenyahu ABD’deki Cumhuriyetçi Parti ile kurduğu siyasal müttefiklikle Başkan Obama’nın yönetimine karşı bir koalisyon sergiliyor.
İsrail sağı ve ABD sağı arasındaki siyasal yakınlaşmada ortak hedef Obama ve Obama’nın Ortadoğu politikaları olarak öne çıkıyor.
ABD Başkanı B.Obama’nın görev süresinin 2017’de sona erecek olması, Ortadoğu’da terörle mücadele stratejisini ve barış için atılacak adımların hangi seyirde götürüleceği konusunda endişeler yaratıyor.
*
Bu tablo eşliğinde İsrail, yarın 17 Mart’ta erken seçim yapıyor.
Ülke, tek seçim bölgesi olarak kabul ediliyor ve nispi temsil sistemi uygulanıyor.
Sandığa giden İsrailli herhangi bir adaya değil, 120 ismin bulunduğu parti listesine oy veriyor, hükümet kurmak için ise 61 sandalyeye sahip olmak gerekiyor.
Partiler Knesset’e girebilmek için yüzde 3,25 olan seçim barajını aşmalıdır,sonra her partinin seçimde aldığı oy oranı kadar hazırladığı listedeki aday meclise girmeye hak kazanıyor.
Baraj uygulaması, bir partinin tek başına iktidara gelmesini son derece güç hale getirdiğinden İsrail sıklıkla koalisyon hükümetleriyle yönetiliyor.
*
2013’te Knesset’te elde edilen sandalye sayılarına göre İsrail’in siyasi partileri,
Yeş Atid (19), Likud (18), İşçi Partisi (15), HaBayit HaYehudi (12), Yisrael Beiteinu (13), Şas (11), Birleşik Tora Yahudiliği (7), Hatnuah (6), Meretz (6), Hadaş (4), Ra’am-Ta’al (4), Balad (3), Kadima (2) olarak sıralanıyor.
*
17 Mart seçimlerine, T.Livni liderliğinde Hatnuah Partisi ile İ.Herzog liderliğindeki İşçi Partisi “Siyonist Birlik” adı altında,
Arap partileri Ra’am-Ta’al ile Balad, sosyalist bir parti olan Hadaş’la birlikte ortak listeyle seçime katılıyor.
*
Başbakan Netanyahu’nun Likut partisine en güçlü rakip Siyonist Birlik ittifakının oluşumu, hükümeti erken seçime gitmeye zorlayan koalisyon içerisindeki anlaşmazlıklara dayanıyor.
Netanyahu, Yahudi Ulus Devleti Yasa Tasarısı’nı meclisten geçirme denemesinde başarısız kalınca, Aralık’ta tasarıya muhalefet eden koalisyon ortakları Adalet Bakanı T. Livni ve Maliye Bakanı L.Yapid’in de aralarında bulunduğu 6 bakanı görevden almıştı.
Lapid ve Livni’nin içinde bulundukları hükümete sert eleştiriler yönelttiklerini belirten Netanyahu, “Hükümet içerisinde bir muhalefete daha fazla göz yumamam. Bakanların, hükümetin politikalarına ve başbakana saldırılarını artık tolere etmeyeceğim” demişti…
*
Görevinden alınmasının ardından Hatnuah partisi lideri Livni, “Önümüzdeki seçimler aşırıcılık, provakosyon ve paranoya suçlarına bulaşmış bir hükümetin değiştirilmesi ile ilgili olacak” derken, İşçi Partisi lideri İ.Herzog ile 17 Mart’ta yapılacak seçimlere birlikte merkez-sol eğilimli “Siyonist Kamp Partisi” adı altında ortak katılacaklarını duyurmuştu.
*
Siyonist Birlik, Netanyahu’ya karşı ekonomiye gereken önemin verilmediği, demokrasi-güvenlik dengesinin gözardı edildiği ve İsrail’in uluslararası arenada yalnızlaştığı eleştirileri yapıyor.
Ortaklık seçmene yeni konut inşası, sağlık, eğitim ve diğer temel ihtiyaçların masraflarını düşürme gibi ekonomik vaatlerde bulunuyor.
*
Siyonist Birlik,uluslararası hukuka aykırı olan Yahudi Yerleşim yerleri politikasıyla Netenyahu’yu İsrail ile Filistin arasında kesintiye uğrayan barış görüşmelerinin yeniden başlamasının önündeki en büyük engel olarak gösteriyor.
Sağcı kesimden yoğun destek alan Netanyahu liderliğinde Likud partisi ise ABD yönetiminden ve Avrupa’dan gelen eleştirilere rağmen işgal altındaki Filistin topraklarında yeni Yahudi yerleşim yerleri inşa etme politikasından vazgeçmiyor.
Siyonist Birlik, Yahudi yerleşim yerleri konusunda Netanyahu’dan farklı bir siyaset izleyeceklerini, Batı Şeria’yı çevreleyen Ayrım Duvarı’nın iç tarafında yeni yerleşim yerleri inşa etme niyetinde olmadıklarını ilan ediyor.
İsrail’in güvenliğini sağlama ve Filistinlilerle müzakereler konularında da Netanyahu’dan daha iyi politikalar üretebileceğini savunuyor.
*
Seçim öncesi yapılan anketler siyasi çizgileri esasına göre,
Likud, Yisrael Beitenu, HaBayit HaYehudi ve Yahad’dan oluşan sağcı partilerin 44,Ultra-Ortodoks partilerin 13,Yeş Atid ve Kulanu’ndan oluşan merkez partilerin 21,
Siyonist Birlik ve Meretz’in oluşturduğu liberal solcu partiler 29, Birleşik Arap Listesi’nin ise 13 sandalye elde edeceğini öngörüyor.
*
Yarınki seçim galibinin ABD’de başkanlığının son döneminde olan Obama’nın Demokrat Partisi ve İsrail’in sağı eğilimli Likud partisinin mi olacağı,
Ya da ABD’de yeni bir Başkan adayı ile İsrail’de merkez-sol eğilimli Siyonist Birlik mi olacağı,
bu kombinasyonların Ortadoğu’ya neleri getireceği şimdiden bilinmiyor.
*
Anketler Herzog-Livni ikilisini Netanyahu’nun Likud partisi önünde gösteriyor ama Netanyahu karşıtı bir hükümet kurulması için Siyonist Birlik’in bazı sağcı partilerin desteğini alması gerekiyor.
O yüzden Netanyahu’nun yeni dönemde koalisyon kurabilme ihtimali sağcı partilerden alabileceği destek dolayısıyla daha muhtemel görünüyor.
16.3.2015
Yazıları posta kutunda oku