NECDET BULUZ
Geçenlerde Türk Hava Yolları (THY)’den bir haber aldık. Haberde Milli havayolumuzun Tayvan’ın Başkenti Taipei’ye doğrudan sefer yapacağı bildiriliyordu. Uzun zamandır hat üzerinde yapılan çalışmalar meyvelerini vermiş olacak ki, THY bu hatta seferlere başlamış bulunuyor.
Tayvan’a nasıl gidiyorduk? İstanbul-Singapur en sağlıklı yol olarak biliniyor. Singapur Havayolları ile İstanbul’dan Singapur’a gidiyor,orada bir gün konaklıyor, ertesi günü China Air (Tayvan Havayolları) uçağı ile Hong-Kong üzerinden Taipe’ye ulaşıyorduk.
Tayvan’a en son Takvim Gazetesi Yazarlarından Bülent Erandaç ile birlikte gittik. Taipei’den sonra, Taitung ,Pingtungi,Hualien Changhua gibi önemli kıyı kentlerini de gezdik. Buralarda çok güzel ve anlamlı izlenimiz olmuştu.
Taipei, yeni yapılan havalimanı Taoyuan ile dünyanın her tarafına bağlanıyor. Yeni dediğimize bakmayın, neredeyse yine 10-12 yıllık bir havaalanı.
Yıllardır, Tayvan yöneticilerinin önemsediği Taipei-İstanbul doğrudan uçuşların bugün gerçekleşmesi hiç kuşkusuz ikili ilişkileri, ticaret ve turizme çok büyük katkı sağlayacaktır.
Tayvan Ticaret Eski Müsteşarı rahmetli Dr. Lin ile Ankara’da sıkça bir araya gelir, Tayvan-Türkiye ticaretinin artırılması konusunda görüş alış-verişleri yapardık. Bugün eğer Tayvan ile Türkiye arasında bugünlere varan sıkı ve yükselen bir ilişki yumağı oluşmuşsa bunda hiç kuşkusuz Dr. Lin’in çok önemli rolü vardır.
Bir not daha:
Dr. Lin, Türkiye’de en uzun Tayvan Ticaret Misyonu olarak Müsteşarlık görevinde bulundu. (Toplam 13 yıl) Bu süre içinde 3 kez Tayvan’a gitme fırsatımız oldu. Birkaç kez de Tayvan’ın bağımsızlığı törenlerine katıldık. Medya ile kurulan iyi ilişkiler bu uzak adayı neredeyse bize kapı komşusu yapmıştı.
Bugüne kadar Taipei-İstanbul arası uçuşların başlamamasının nedenleri de var. Tayvan’da görüştüğümüz yetkililer bize bunu şöyle anlattılar:
“ Çin Halk Cumhuriyeti, Türkiye ile Tayvan arasaındaki sıcak ilişkileri istemiyor. Bu nedenle baskı politikası uyguluyorlar. Böyle bir hattın açılmasına da şiddetle karşılar. Bizi devlet olarak kabul etmiyorlar ve tanınmamızı engelliyorlar. Büyüekelçilik bile açamıyoruz.Türkiye Cumhuriyeti, Hükümeti yetkililerini de siyasi ve ekonomik baskı altında tutmaya çalışıyorlar. Ancak, biz günün birinde bunun kırılacağına, Taipei-İstanbu arasaında doğrudan uçak seferlerinin başlayacağına inanıyoruz. Bu konudaki çalışmalarımızı da sonuna kadar sürdürme kararlılığındayız .”
Konu ile ilgili yapılan bir başka açıklamada da şu çarpıcı örneği veriyorlar:
“Uzun zamandır Yunanistan’ın Başkenti Atina’ya, Taipe’den Yunanistan’ın Havayolları uçuşlarını sürdürüyor. Yunanistan da bizi devlet olarak tanımıyor ama, uçuşlar konusunda baskı altında tutulamıyor. Hep düşünüyoruz neden İstanbul-Taipei arasaında da aynı uçuşlar olmasın? Bizim, Avrupa’ya açılan kapımız şu anda Atina olarak görülüyor. İstanbul’u, hali ile Türkiye’yi daha çok önemsiyoruz. Eğer Türk yetkilileri isterlerse bu konuyu sorun olmaktan çıkarabilirler.”
Yazımızın başında Tayvan’da gezdiğimiz kıyı kentlerinden de söz etmiştik. Bu kentler bir yerde ihracaat –ithalat limanları olarak da kullanılıyor. Dünyanın her tarafından buralara bir uçak iniyor, diğeri kalkıyor. Tayvan, dünyanın her tarafı ile havayolu bağlantılarını öylesine güzel kurmuş ki, herşey saat gibi işliyor. Uçakları ve ülkelerini saymak,tespit etmek neredeyse imkansız.
Bu uçaklar içinde Amerikan uçakları da, Çin Halk Cumhuriyeti uçakları da var.
THY’nin İstanbul-Taipei hattının açılışını duyduğumuzda , Tayvan ile ilgili anılarımıza da tazelendi. Özellikle de Türkiye Tayvan ilişkilerinin gelişmesinde büyük çaba gösteren Dr. Lin’i burada saygı ile anmak istiyoruz.
Dr. Lin, Türkiye’de çalıştığı dönemde Cengiz Kaan adlı bir Çin (Tayvan) restoranının açılmasında etkili olmuştu. Uzun yıllar Ankara Gaziosmanpaşa’da hizmet veren Cengiz Kaan, Dr. Lin’in vefatından sonra kapandı.
Bu hat ile iki ülke ilişkileri ticaret, kültürel ve turizm açısından büyük hareketlilik kazanacaktır. Çünkü, Tayvan’lı turistlerin Avrupa’ya ulaşma yolu olarak bilinen Atina yerine İstanbul’u daha çok tercih edeceklerini sanıyoruz. Bir de doğrudan uçuşlar Tayvanlı turistler için daha kolay ve çekici olacaktır. İstanbul bağlantılı Türkiye’nin her tarafına ulaşım da kolaylaşacaktır.
Nitekim, Tayvanlı yetkililer bu konuda bir kamuoyu araştırması da yaptırmışlar. Tayvan’dan İstanbul’a daha çok ilginin olduğunu da bu şekilde görmüşler.
THY, Taipei Taoyuan Havalimanından, Tayvan’a gelecek olan başka ülkelerin yolcularını da aktarmalı olarak İstanbul’a taşıyacak. Görebildiğimiz kadarı ile yolcu sorunu yaşanmayacak. Çünkü, Japonya başta olmak üzere, Uzakdoğu’nun bütün ülkeleri İstanbul uçuşlarında THY’yi tercih ediyor. Bugün Çin Halk Cumhuriyeti’ne bile haftada 20’nin üzerinde THY hem de her koltuğu dolu olarak yolcu taşıyor.
Biz, Türkiye ile Tayvan arasındaki ilişkilerin gelişmesinden, özellikle ticaret, kültürel ve turizm alanındaki ilişkilerin her iki ülke yararına olmasından yana olduk. Bu konuda da önemli çalışmalarımız ve çabamız oldu. Bugün, bu ilişkilerin bu noktaya gelmesi de hiç kuşkusuz sevindiricidir.
necdetbuluz@gmail.com
necdetes@mynet.com