NECDET BULUZ
Dolar’ın yükselişi ve buna bağlı olarak da petrol fiyatlarının artış karşısında o dönemin Başbakanı Erdoğan ile Enerji Bakanı Yıldız’ın açıklamalarında ortak nokta şöyleydi:
“ Dünyada petrol fiyatları artış gösterinde biz de bunu pompalara yansıtmak durumunda kalıyoruz. Eğer, petrol fiyatlarında düşe olursa, bu da ucuz petrol olarak pompalara yansıtılır.”
Bugüne kadar birkaç Dolarlık ucuzlamada bile petrol fiyatlarını pompalara yansıtanlar bu kadar düşüşe rağmen niye bu düşüşe duyarsız kalıyorlar anlamakta zorluk çekiyoruz. Ya da bilmediğimiz bir şeyler mi var?
Şimdi elimizde son 4 ayın petrol fiyatları ortalaması var. Buna göre 4 ayda Dolar bazında petrol fiyatları % 23 TL. Olarak % 19 oranında ucuzladı. Buna karşılık tüketiciye yansıyan indirim ancak % 6,6 olarak gerçekleşti. Motorindeki indirim ise ancak % 4,5’de kaldı.
Biz, konu ile ilgili yazdığımız her yazıda,”Dünyanın en pahalı akaryakıtını kullanıyoruz” dedik. Çünkü akaryakıta gelen vergilerin çokluğunu hepimiz biliyoruz. Zaman zaman dünya piyasalarında petrol fiyatları yükseliyor, buna paralel olarak bizde de düzenlemelere gidiliyor. Bir yerde bunu normal karşılıyoruz.
Ancak, bugüne baktığımızda petrol fiyatlarındaki düşüşün halen devam ettiğini görüyoruz. Bizi yönetenler de “Düşüş olursa, bunu pompalara yansıtırız” dediklerine göre, bu sözlerinde niye durmuyorlar? Niye ucuzlayan petrol pompalara yansıtılmıyor? Bunu sormak ve yanıtını da almak istemekteyiz.
Haziran 2014 tarihinde Brent petrolün varili 115 Dolara kadar çıkmıştı. Şimdi ise ani düşüşlerle aynı petrol 88 Dolara kadar düştü. Uzmanlar “Petroldeki düşüşler devam edecek” diyor. Dünya piyasalarında petrol fiyatları dibe vurmuş durumda bulunuyor. O zaman ne oluyor, bir varil petrolün fiyatı Haziran 2014’e göre % 18,5 düşmüş bulunuyor. Görüldüğü gibi, bu ciddi bir düşüştür.
Öyle görünüyor ki, petrol fiyatları daha da düşecek.
Burada özellikle şunu vurgulamak gerekiyor:
Petrol fiyatlarındaki artış, iğneden ipliğe her şeyi etkiliyor. Tarım ürünlerindeki artış, ulaşımdaki fiyat yüksekliği genellikle petrol zamanlarından kaynaklanıyor. Eğer, bu ciddi düşüşler, pompalara yansıtılırsa, piyasaların rahatlayacağı da görülecektir.
Petrol piyasalarındaki vergilerde bir değişiklik yapılmadığına göre, ucuzlayan petrolün pompalara yansıtılmamasından doğan farklar nereye gidiyor?
Daha düne kadar fiyatlar yükselirken açıklamalar yapanlar, fiyatlar düşünce niye susuyor? Dünya piyasalarında ucuzlayan petrolün pompalara yansıtılmadığını neden açıklamıyorlar?
Bir de şu var:
Dünya piyasalarında hızla düşen petrol fiyatları, diğer ülkelerde pompa fiyatlarına anında yansıtılıyor. Birçok ülke, bizim yarı fiyatımıza bile petrol satıyor.
Konu ile ilgili bir başka görüşümüzü de yansıtalım:
Petrol fiyatlarındaki artışı bahane ederek fiyat artırımına gidenler, petrol ulaşım fiyatlarının düşmesinden sonra bu artışlarını sürdürmemelidir. Bunun da sıkı biçimde takip edilmesi gerekiyor.
Örneğin, petrol fiyatlarındaki artışa paralel olarak bir ulaşım sektörü fiyat artırmışsa, petrol fiyatındaki düşüşle bu artışı geri almalıdır. Bu da ancak sıkı takiple mümkün olabilir. Yoksa piyasalardaki bu durum vatandaşa yansımadıktan sonra da bir anlamı kalmaz.
Genellikle fiyat artışlarının taşımacılık sektöründe olduğunu gördüğümüz için bunun örneğini verdik. Diğer birçok mallarda petrol fiyatlarının değerine göre artışların yapıldığını biliyoruz.
Nitekim geçenlerde THY Genel Müdürlüğü yetkilileri bir açıklama yaparak “Eğer petrol fiyatlarındaki bu düşüş sürerse uçak fiyatları ucuzlar” demişti.
Demek ki, petrol fiyatlarındaki ucuzlama pompalara yansıtılması halinde piyasalar rahatlayacak demektir. Ard arda gelebilecek ucuzlamanın da enflasyon rakamlarına yansıması ile bu alanda da düşüşler görülebilir. Hayat pahalılığı hafifler.
En azından “Dünyanın en pahalı petrolünü kullanan ülke” konumundan da birkaç basamak uzaklaşmamız da mümkün olabilir.
Şimdi, biz dünya piyasalarında hızla düşen ve düşmeye de devam edecek gibi görünen petrol fiyatlarının en kısa zamanda pompalara yansıtılmasını bekliyoruz. Hiç değilse yetkililer bu konuda açıklamalar yapmalı, değerlendirmelerde bulunmalıdırlar.
e.mail: necdetbuluz@gmail.com
necdetes@mynet.com