PET ŞİŞE KAPAĞI
Hayırsever halkımız, gene hayırseverlerin öncülüğünde bir kampanya yürütmüşlerdi.
Toplanan pet şişe kapakları karşılığında engellilere tekerlekli iskemle verilecekti.
Yollara, ağaçlara, direklere şişeler asıldı.
Biraz olsun hayır yapabilmek arzusu ile; evlerinde, okullarında, iş yerlerinde plastik su şişelerinin genellikle mavi olan kapakları toplanmaya başlandı.
Herkes topladığı bu mavi kapakları, cebine, çantasına doldurup, geçtiği yollarda rastladığı kutulara, ağaçlara asılan plastik su kaplarının içine atıyor ve biraz olsun iyilik yapabilmenin verdiği mutlulukla yoluna devam ediyordu.
Öyle ya…
Topladığı kapaklar sayesinde bir engelliye tekerlekli iskemle verilecek ve hiç değilse bu iskemlenin verilişinde kendisinin de bir katkısı olacak ve belki de tekerlekli iskemlenin bir tekerleği, topladığı mavi kapaklar sayesinde dönecekti.
İyi ama plastik pet şişenin kendisi toplanmıyor da, neden yalnızca mavi kapağı toplanıyordu?
Acaba bu mavi kapak pek mi kıymetli idi?
Bu mavi kapaktan ne yapılıyordu?.
Zaman zaman mavi kapak toplayan ve bunları cebinde gezdirerek, ağaçlara asılan toplama kaplarına atan bir kişi olarak, bu soruları düşünmüş ama cevabını bulamamıştım.
Bulduğum cevap sizi pek mutlu etmeyecek.
Gene nasıl kandırıldığımızı, dolandırıldığımızı göreceksiniz.
Daha başka hangi konularda aldatıldığımızın şüphesine düşeceksiniz.
Bu aldatılmalarda kimlerin ortak olduğunu düşünüp, onlara hiçbir şey olmadığını göreceksiniz.
MAVİ KAPAK
Plastik pet şişelerin doğaya zarar vermesi ve dönüşümünün zor olması nedeni ile üretici firmalara, ürettikleri pet şişelerin önemli bir miktarını toplama ve dönüştürme yükümlülüğü getirilmişti.
Üreticiler, sayıları binlerle ve ağırlığı tonlarla ifade edilen bu şişeleri toplamakla görevli idiler.
Ürettiği pet şişelerden belli miktarını toplamayanlara ceza verilecekti.
Cezanın bir şekli de pek ilginçti. Yeterli sayıda pet şişe toplamayan firmalar, plastik şişe ile üretim yapamayacak, depozito karşılığı verilen cam şişelerle üretim yapacaklardı. En sağlıklı ve dönüşümü kolay olan cam şişe ile üretim, bir ceza şekline dönüştürülmüştü.
Üretici firmalara; pet şişeleri toplamak, belli alanlarda biriktirmek ve dönüştürmek dahi oldukça zor ve masraflı geliyordu.
Bunun üzerine siyasiler ve bürokratlarla anlaşarak bir yasa çıkarttılar. O zamana kadar toplanması öngörülen ambalaj atıkları tonajla hesaplanırken, sadece mavi kapakların toplanması ve sayılması yeterli görüldü.
Bu yeni düzenlemeye göre, pet şişe toplanmasına son veriliyordu. Toplanması gerekli olan sayıdaki pet şişenin kapağının toplanması, aynı sayıdaki plastik şişenin toplandığı anlamına gelecekti. Şişe kapağını toplamış ve idareye göstermiş olan, aynı sayıdaki şişeyi de toplamış ve dönüştürmüş sayılacaktı.
KİM TOPLAYACAK
İyi ama, bu mavi kapakları kim toplayacaktı.
İyi kalpli, saf ve masum halktan daha iyi hizmetçi mi bulunacaktı.
Bunun üzerine bir kampanya başlatıldı.
Belli sayıda ve kiloda mavi kapak getirilmesi halinde, engellilere tekerlekli iskemle verilecekti.
Halk sokaklara döküldü. Evlerimiz, çantalarımız, ceplerimiz mavi kapaklarla doldu.
Daha büyük hayırseverler, sokaklara, ağaçlara, direklere kocaman kocaman kutular, damacanalar asmışlardı. Topladığımız kapakları oraya atıyorduk. Toplayanlar kilolarca kapağı sırtlarına vurup belli merkezlere götürüyorlardı.
Bu kapakları alan üretici firmalar, kapakları idareye götürerek; “İşte ben bu sayıda plastik pet şişeyi topladım, dönüştürdüm, yok ettim” diyorlar, bir de teşekkür alıyorlardı. Ama ortada toplanan tek bir şişe yoktu.
NASIL TOPLATALIM
Tekerlekli iskemleye gelince…
500 kilo kapak getirilmesi halinde, bir tekerlekli iskemle hediye edilecekti.
Arada sırada, bu merkezler tarafından, engellilere tekerlekli iskemle verildiğini okuyor ve mutlu oluyorduk.
Ortalama bir mekanik iskemlenin bedeli 2 bin liranın, akülü bir iskemlenin bedeli ise 20 bin liranın üzerindedir.
Bu kampanyalar sonucu verilen tekerlekli iskemleler ise; kaçak üretilen veya kaçak yollarla getirilen, ortalama 150-200 liraya maledilen, kalitesiz iskemlelerdir. Kullanıcıları için tehlikeli, yeni hastalıklara ve sağlık sorunlarına yol açan bozuk imalatlardır.
Ayrıca bu yöntemle sağlanan iskemle, özürlü ve ailesi için aşağılayıcı ve üzücü sorunlara da yol açmaktaydı.
Şimdi 70 yaşındaki bir işçi emeklisinin sözlerine kulak verelim: “Yaklaşık iki yıldan beri sokak sokak, elimde poşetle gezerek, yolda ve çöp kutularında rastladığım plastik pet şişe kapaklarını topluyorum. İki yılda 200 bin kapak topladım. Özürlülere yardım ettiğim, tekerlekli iskemle sağladığım için çok mutluyum.”
Av.A.Erdem Akyüz
erdemak@gmail.com