Ukrayna’nın, Donetz bölgesinde bir kaç kasabaya giren Rus tankları ve çoğunluğu askerlik görevini bitirip ordudan ayrılan Rus askerleri olan 3-4 bin arasındaki gönüllünün yerli milislerle beraber Ukrayna ordusuna füze saldırısı düzenlediklerini bildirmesiyle gerginlik tırmandı.
Batılı ülkeler,Moskova’nın Rusya ve Kırım arasında karadan bir koridor oluşturmakta olmasından endişeleniyor.*
Bu sırada,Ukrayna gaz şirketi Naftogaz’ın, Rus Gazprom şirketinin Temmuz ayına ait 10,5 milyon dolarlık transit bedelini iade etmesi,
Ukrayna için saptanmış gaz transit tarifesine rağmen, Kiev’in mevcut sözleşme şartlarını yeniden gözden geçireceğini açıklamasıyla,
Bir gerginlik de, Batı’nın Rus doğalgazına olan bağımlılığı üzerinden çıkıyor…
*
Rusya,Ukrayna’da Rus askerleri ya da askeri teçhizatının bulunduğunu yalanlıyor.
BM Güvenlik Konseyi acil toplanıp, Ukrayna gerginliğinin tırmanmasını engelleme çağrısı yapmıştır.
Ukrayna AB çerçevesinde olağanüstü toplantı önermiş ve ABD,AB,G7 üyelerinden Rusya mal varlıklarının dondurulmasını istiyor.
*
ABD Başkanı B.Obama Ukrayna’nın doğusundaki savaştan Rusya’nın sorumlu olduğunu söylüyor, “Çarpışmalar Ukrayna’da bir isyandan değil, Rusya’nın derin müdahalesinden kaynaklanıyor” diyor.
Başkan Rusya’ya askeri bir karşılık verilmesi ihtimalini dışlarken, Rusya’nın Ukrayna’daki eylemleri nedeniyle yeni sonuçlara katlanmak zorunda kalacağını,konunun gelecek hafta İngiltere’de düzenlenecek NATO zirvesinde Avrupalı liderlerle görüşüleceğini açıklıyor.
*
İngiltere Başbakanı D.Cameron, “Rusya’dan yanlış eylemlerini durdurmasını istedim, yoksa ciddi sonuçlarla karşı karşıya kalınacağını belirttim” derken,
Almanya Başbakanı A.Merkel, henüz düzenlenen AB Zirvesi’nde, Rusya’ya yaptırım uygulama olasılığının ele alınacağını kaydediyor.
Konunun AB dışişleri bakanlarının Milano’da yapacağı iki günlük gayriresmi NATO toplantısında Ukrayna ile uyum ve ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla kurulan komisyonda görüşülmesi kararı verilmiştir.
*
Rusya Devlet Başkanı V.Putin, “Batı’nın Ukrayna’da iktidarın şiddet yoluyla değiştirilmesine siyasi desteği ve katılımı ülke halkının karşı düşüncesine yol açtı.
Şimdi, doğu Ukrayna halkının bu karşı düşüncesi savaş uçakları, toplar, çok namlulu roketatarlar ve tanklar sayesinde kaba askeri kuvvetle bastırılmaya çalışılıyor.
Bunlar modern Avrupa değerleri ise bundan büyük bir hayal kırıklığı yaşıyorum.
Ukrayna’da yaşanan ortak trajediye son vermek için Kiev’in anlamlı müzakerelere başlanması için zorlanması gerekir.
Rusya, herhangi büyük bir çatışmaya girmeyi istemiyor.
Elbette her zaman Rusya’ya karşı tüm saldırıları püskürtmeye hazırız. Ortaklarımız ülkeleri ne durumda olursa olsun, hangi dış politika konseptine uyarlarsa uysunlar, her zaman bizimle çatışmanın onlar için kötü olacağını bilmeleri gerekir.
Rusya’ya karşı büyük bir çatışma başlatma fikrinin kimsenin aklının ucundan bile geçirmediğini düşünüyorum.
Rusya dünyanın en güçlü nükleer devletlerinden biridir ” diyor.
Rusya’nın da askeri seçeneği dışladığı anlaşılıyor.
*
Ukrayna’da gerginliğin azaltılması için 17 Nisan Cenevre’de ABD, AB, Rusya ve Ukrayna’nın dörtlü zirvesinde görüş birliğine varılan;
Tüm yasadışı askeri grupların lağvedilmesi, işgal edilen binaların boşaltılması, işgalcilerin silahsızlandırılması, Ukrayna’daki tüm hükümet karşıtı göstericiler için af çıkarılması,şiddet kullanımından kaçınılması gerekliliği ve atılacak tüm adımların Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) gözlemcileri tarafından denetlenmesi esaslarına rağmen,
*
Ukrayna pratiğinin; dörtlü zirvede Rusya ve Ukrayna’nın üzerinde anlaşma sağlanamayan,
Rusya’nın Ukrayna’da uzun vadede anayasal reformlar yapılması ve Ukrayna’nın gevşek bir federasyona dönüşme yolunda adımlar atılması,
Ukrayna’nın bu talebi reddederek, ancak bölgelere daha fazla yetki aktarma sözü bileşkesinden geliştiği gibi görülse de,
Esasen anlaşmazlık, Batı’nın Rusya’nın bölgedeki baskısını kırmak ve Ukrayna’yı Avrupa’ya entegre ederek, Rusya’nın jeopolitik ve ideolojik tehdit olmasını önlemek isteğinden gelişiyor.
*
Rusya jeopolitik ve ideolojik çıkarlarını korumak için doğu Ukrayna halkının isyanından hareketleniyor.
Halklar, halkların iradesi,insanın temel hakları Batı demokrasisinin özünü oluşturuyor.
Rusya;ABD’nin Şubat 2008’de Kosova Meclisi’nde okunan bağımsızlık bildirgesi ardından Sırbistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Kosova Cumhuriyeti’nin tanınmasına dayanak yaptığı, Başkan George Bush uluslararası hukuk yorumu,”Bağımsızlık bildirgeleri,iç yasaları ihlal edebilir. Ancak bu,uluslararası hukukun ihlal edildiği anlamına gelmez” beyanını,bir koz olarak kullanıyor.
*
Rusya, kendi dilini konuşan azınlıkları koruma hakkına sahip olduğundan yanadır.
ABD ise Kırım referandumun tekrarlanması halinde Asya’da bir çok toplumun Rusya’ya bağlanmasından endişe ediyor.
Asya’da referandumla toprak anlaşmazlıkları yaşanması halinde bölgedeki müttefiklerini destekleyeceği sözü arkasında duruyor.
Fakat Rusya, “Kosova’da Arnavutlara tanınan haklar, nedense Ukrayna’daki Rus azınlıklara tanınmıyor.
Batı uygulamalarının sonuçlarını öngöremeyecek şekilde siyasi öngörü ve ölçme duyusunu kaybetti ve biz geri adım atamayacak eşiğe geldik” noktasındadır.
*
Batının Rus doğalgazına olan bağımlılıkları da Rusya’nın bir diğer kozudur ki, Ukrayna’nın doğusunda gerginliğin yükseldiği bu sırada,
Ukrayna gaz şirketi Naftogaz, “şirketler arasında ortaya çıkan Ukrayna topraklarından doğalgaz transit geçişi bedelinin belirlenmesi ile ilgili anlaşmazlıkları” ileri sürerek, Rus Gazprom şirketinin Temmuz ayına ait 10.5 milyon dolarlık transit bedelini iade etmesi bir diğer gerginliğe neden oluyor.
Ukrayna için saptanmış gaz transit tarifesine rağmen ,Kiev mevcut sözleşme şartlarını yeniden gözden geçirmek üzere harekete geçmiştir.
*
Ukrayna’nın, bir süre önce Rusya’nın hammadde kaynaklarının ülkesi üzerinden geçişiyle ilgili yaptırım kararı, Avrupa’ya giden Rus doğalgaz transitinde güncellik kazanıyor.
Ne ki, Ukrayna’nın gaz transiti ile ilgili mevcut sözleşme şartlarını yeniden gözden geçirmek istemesi, Ukrayna’nın bölgesinde güvenilir bir iş ortağı olması önünde soru işareti oluşturuyor.
Çünkü Rusya kış mevsimi yaklaştıkça AB ülkelerinin yaptırım kararlarına karşı kullanacağı güçlü bir koz kazanıyor.
*
6 Eylül’de Ukrayna, Rusya ve AB enerji Bakanlarının enerji konularını ele alacakları görüşmelerin zorlu geçeceği anlaşılıyor.
Rusya “Doğalgaz transit sözleşmesinin 2019’a kadar yürürlükte olduğu ve o zamana kadar gözden geçirilmesinin söz konusu olmayacağı” kararındadır.
*
Sonuçta Rusya yavaş yavaş ilerlemektedir…
31.8.2014