NECDET BULUZ
Bugüne kadar IŞİD’ı vurmaktan kaçınan ABD’nin ani bir kararla Erbil kapılarına dayanan bu örgütü iki jet lazer güdümlü bombalarla Mahmur’da vurması çeşitli tartışmaları da beraberinde getirdi. Çünkü ABD Başkanı Obama, bugüne kadar Irak ve Suriye’de kana doymayan IŞİD karşısında hiçbir şey yapmamıştı.
Konu ile ilgili yazdığımız yazılar da biz de “Her şeyi tespit edebilen, nokta atışlarla düşmanı yok edebilecek teknolojik güce sahip olan Amerika’nın IŞİD’ın bu ilerleyişini engellememesini yadırgıyoruz” demiştik.
Gerek Suriye’de, gerekse Kuzey Irak’ta Türkmenleri boğazlayan, göçe zorlayan ve bugün Türkiye’nin ikinci büyük göç ile karşı karşıya kalmasına neden olan IŞİD’e bugüne kadar bir şey yapmayan Amerika, ne oldu da birden bire harekete geçti? Bununun yanıtını bulmaya çalışacağız.
Başkan Obama’nın açıklamasında şu üç noktaya dikkatlerinizi çekmek istiyoruz:
Obama “Erbil’i savunan Peşmergelere ateş açıldı, biz de peşmergeleri korumak için IŞİD’i bombaladık. IŞİD duruncaya kadar da bombalama sürecek” diyor.
İkinci konu, sayıları 30 bini bulan Ezidiler’in katledilme tehlikesi ile karşı karşıya kalmalarıdır. Obama bu konuda da “30 bin Ezidi’nin katledilme ve açlıkla karşı karşı karşıya olması bizi harekete geçirdi” diyor.
Üçüncü önemli nokta da Amerika’nın Irak’taki merkezi Hükümete destek vermesi ve korumasıdır. ABD Başkanı bu konuda da “Irak’taki bu büyük krize ABD’nin herhangi bir askeri çözümü yok. Irak, toplumlararasında uzlaşma ve daha güçlü Irak güvenlik güçleridir. Biz, bundan önce olduğu gibi bundan sonra da Peşmerge ve Irak güçlerine destek olmayı sürdüreceğiz. Daha önce Irak’a gönderdiğimiz Amerikalı danışmanlarımızı da korumak için böyle bir karar aldık” ifadelerini kullanıyor.
Bütün mesele şu:
Müslümanların Müslümanları boğazlamasına seyirci kalanlar, söz konusu Ezidiler, dindaşları olunca hemen harekete geçip, gerekli önlemleri almakta gecikmiyorlar. Bugüne kadar IŞİD’ın işlediği insanlık dışı katliamlara niye seyirci kalındı? Niye Amerika ya da bir Avrupa ülkesi harekete geçmedi? IŞİD’ın katlettiği Şii’ler, Türkmenler, hatta Sünniler insan değil mi? Bunların sucu İslamiyeti seçmiş olmaları mı?
3 yıldan bu yana Suriye’de Müslümanlar birbirini kırıyor, ne Amerika’nın ne Batı’nın sesi çıkmıyor. Olan da Müslüman halklara oluyor. Bütün bu nedenlerden dolayı da Arapları kınıyoruz. Arap aleminin kendi dinlerine ve soydaşlarına sahip çıkmadığından yakınıyoruz. Bugün de değişen bir şeyin olmadığı açık biçimde görülüyor.’nin
Biraz daha ayrıntıya girersek, tabloyu daha net görebileceğiz:
Obama, ABD’nin kararında 30 bin Ezidi’nin Sincar Dağı’nda aç susuz mahsur kalması ve IŞİD tarafından katledilme tehlikesi ile karşı karşıya olmasının etkili olduğunu söylüyor. “ABD’nin dünyadaki her krize müdahale edemez. Ancak, Sincar Dağı’ndaki gibi bir durumla karşı karşıya kalındığında potansiyel bir soykırımı engellemek için harekete geçebiliriz” diye ekliyor.
Bu açıklamayı memnuniyetle ve saygı ile karşılıyoruz. Amerika gibi bir ülkenin de bunu yapması gerekiyor.
Peki, daha önceki Türkmen katliamı ve göçü, diğer Şii katliamı ve göçü insani bir durum değil miydi? Bugün de bu tehlike aynen devam ediyor. Hatta Türkmenlerin durumu Sincar Dağı’ndaki durumdan daha kötü durumda bulunuyor. Peki, Amerika buna niye müdahale etmedi ya da etmiyor? Suriye’de bunun yıllardır misli yaşanıyor bunlar niye seyrediliyor?
Çok uzaklara gitmeye gerek yok, İsrail’in Gazze katliamı niye seyredildi, niye kimsenin kılı kıpırdamadı? Burada bombalanan, yok edilen, yerlerinden yurtlarından edilenler insan değil miydi? Katliam ve soykırım yaşandı. Sincar Dağı’na müdahale eden Amerika, Gazze’deki soykırımı görmezden geldi.
Demek ki, Amerika’nın müdahale etmesi için Müslüman olmamak gerekiyor. Amerika’nın desteklediği güçlerin olması gerekiyor. Amerika’nın çıkarlarını gözetmek ve kollamak gerekiyor. Biz, buradaki çıkar ilişkilerini ve çifte standartları sergilemek istiyoruz.
Din ayırımı yapmayalım. Söz konusu insanlık ise, bir katliam kokusu varsa, herkes eşit görülüyorsa bu şemsiye herkesi ayırım yapmadan kapsamalıdır. Ama ortada olanları herkes görüyor, herkes izliyor fazla söze gerek var mı?
Ezidilik nedir? Ezidiler’in dini ve inanışları nelerdir? Kısaca bu bilgi notu ile bugünkü yazımızı noktalayalım:
Yezidiler kendilerini Kürtçe Êzidi veya Êzdi olarak tanımlarlar. Bu isimlendirme Türkçe literatüre Yezidi olarak geçmiştir. Yezidilere adını veren Êzid isminin kaynağı ile ilgili olarak çeşitli fikirler ileri sürülmüştür. Bu görüşlerden kayda değer iki tanesini açıklayalım. Birincisine göre bu ismin kökeni Ezda’ya dayanır. Buna göre Ezda, Kürtçede ‘ez’ (ben) ve ‘da’ (Yarattı, verdi) kelimelerinin birleşmesinden ortaya çıkmıştır ve ‘beni yaratan’ manasında Tanrı için kullanılmaktadır. Bu bağlamda Sümer, Akad ve Babilliler döneminde ‘Êzida’ ismiyle çeşitli tapınaklar yapılmış, yüce Tanrı ve en büyük kuvvet olarak burada ona ibadet edilmiştir. Hakeza Mazda-yasna dininde en büyük Tanrı olarak Êzdan tanınmış ve ona ibadet edilmiştir. İşte Êzıdilik de bu kadim dinlerin bakiyesi olarak Tanrı için kullanılan Êzi, Êzid ve Êzdan isimlerinden kaynaklanmaktadır.
İkinci görüşe göre Êzıd ismi Yezid bin Muaviye’ye dayanmaktadır. Buna göre Kürtlerin Müslüman olmaksızın eski dinlerinin bir devamı olarak ortaya çıkmamıştır. Aksine Müslüman olduktan sonra Şeyh Adi bin Müsafir (Şêx Hadi) (ö. 1162) tarafından Hakkâri bölgesinde kurulan Adevi tarikatına intisap eden bir kısım Kürt’ün bir süre sonra İslam’dan peyderpey uzaklaşmaları ve uzaklaşma süresi içerisinde eski dinlerinin (Mitraizm) kalıntılarını canlandırmaları ve bölgedeki diğer inançların da buna eklenmesiyle oluşmuş eklektik bir dindir.
e.mail: necdetbuluz@gmail.com
necdetes@mynet.com