Tokyo’daki Cami’nin yapımına Atatürk’ün katkısı Oldu mu?

Rusya’daki Bolşevik İhtilali’nden kaçan Kazan Tatarları’nın bir kısmının Japonya’nın başkenti Tokyo’ya yerleşmiş; Mançurya’ya sığınanların da Japonya’ya gelmesi ile 1920’lerde Müslüman Türk nüfusu artmıştı. Tokyo’nun ilk camisinin inşaatı bu topluluk tarafından 1932’de başlatıldı ve 1938’de hizmete girdi. Cami binası 1986’da yıkılınca arazisi, cami yapılması şartı ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne hibe edildi[1]. Bu nedenle cami arsasının mülkiyeti Türkiye Cumhuriyeti hazinesine aittir. 1997’de Diyanet İşleri Başkanlığı Tokyo Cami Vakfı’nı kurdu. 1998’de temeli atılan bina, 2 yılda tamamlandı. Cami, 30 Haziran 2000’de ibadet açıldı.

Klasik Osmanlı Türk üslubunda bir yapıdır. 734m2’lik arsa üzerine inşa edilmiştir[2]. Cami ana mekanı 800kişinin aynı anda ibadet etmesi için uygundur. Bodrum katlarda kütüphane, idare bölümü, sergi salonları, misafirhane, lojman gibi bölümler bulunur. Caminin bünyesindeki kültür salonunda bayramlaşma programları, düğün merasimleri, çeşitli sanatsal sergiler, Türkiye tanıtım programları düzenlenir[3]. Binanın mimarı Muharrem Hilmi Şenalp’tir.

Sibirya’lı Türkler’den meşhur seyyah Abdürreşid İbrahim ile Kazanlı Abdülhay Kurban Ali uzun süre yıkılan eski Tokyo Camii’nde imamlık yapmışlardır.

Cami yapımına Atatürk’ün katkısı

Kimi araştırmacılar tarafından 1931 yılında Torajiro Yamada’nın Türkiye’ye gelip cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal’i ziyaret ettiği ve görüşme sırasında Tokyo’da cami yapımı için yardım talep ettiği iddia edilmiş; bu teklifi kabul eden cumhurbaşkanının Tokyo’daki ilk caminin yapımına maddi destek sağladığı öne sürülmüştür;[4] ancak kimi araştırmacılar bu iddiayı reddetmektedir.[5] Tokyo camii’nin resmi internet sitesinde bulunan cami tarihçesi kısmında da ne Atatürk’ün ne de Torajiro Yamada’nın ismi geçmektedir.