Bugünlerde “Suriye’deki Türk toprağı Caber Kalesi, IŞID militanları tarafından tehdit altında” diye tüm yayın organlarında yazılar okumakta ve seyretmektesinız. Burada bir yanlışlığı düzeltmek lazım Suriye’deki tehdit altında olan Türk toprağı Caber kalesi değil Süleyman Şah Türbesi’dir. Bunun neden böyle olduğu konusunu hep beraber inceleyelim.
Caber Kalesi, Yavuz Sultan Selim devrinde Osmanlı Topraklarına katılmıştır. Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey’in dedesi Süleyman Şah’ın mezarının burada olduğuna inanılır. Fakat bu konuda araştırmalarda bulunan tarihçiler Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucularının atalarından Kutalmış Bey’in burada yattığını söylemektedirler.
Caber Kalesi, Suriye’nin Rakka bölgesinde tepelik bir yerdedir. Süleyman Şah Türbesi ise bu kalenin eteklerinde yer almaktadır. Anılan yerdeki türbe II.Abdülhamit zamanında yeniden yaptırılmıştır. Caber Kalesi’nin de içinde bulunduğu bölge I. Dünya Savaş’nın sonlarına doğru İngilizler tarafından işgal edilmiştir. Daha sonra ise bölge Suriye’ye bağlanarak Fransız mandasına bırakılmıştır.
Türkiye için manevi değer taşıyan Caber Kalesi ve Süleyman Şah Türbesi, Fransa ile Türkiye arasında 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması’nın 9.maddesi gereğince “Türk Mezarı” adı altında tanınan kabri, müştemilatı ile beraber Türkiye’ye bırakıldı ve Türkiye’ye orada muhafız bulundurma ve Türk Bayrağı’nı çekme hakkı tanındı.
Süleyman Şah Türbesi’nin muhafazasını sağlamakla görevli Jandarma İhtiram kıtasının ikameti için 30 Mayıs 1938 tarihinde modern bir karakol yaptırıldı. 1939 yılında ise eski türbe tamiri imkansız hale geldiği için yeni bir türbe inşa edildi ve mezar buraya nakledildi.
.
Suriye Hükumeti, Fırat Nehri üzerinde 1966 tarihinde başlattığı Tebke Barajı’nın 1973 yılı içerisinde her türlü inşaatını bitireceğini ve barajın su toplamaya başlamasıyla Caber Kalesi’nin tamamen baraj suları altında kalacağını ileri sürerek, Türk hükumetinden türbenin yerini değiştirilmesi veya türbenin Türkiye’ye naklini talep etti. Yeni ortaya çıkan durum üzerine Türkiye ve Suriye hükumetleri arasında yapılan görüşmeler sonucunda imzalanan antlaşmaya göre; Türbe, müştemilatı ile birlikte Karakozak köyü yakınındaki yeni yerine nakledildi.
8797 m²’lik bir alan üzerinde yer alan Süleyman Şah Türbesi’ni, bu defa yeni inşa edilmekte olan Teşrin Barajı’nın suları tehdit etmektedir. 2006 yılından itibaren Suriye tarafından karakolun su altında kalmasını engellemek maksadıyla çevresine dolgu yapılmaya başlanmış ve karakol su tehdidinden kurtarılmıştır. Türkiye tarafından yeni bir karakol ve türbe inşasının yapılması planlanmış ve 2010 yılında karakol inşası tamamlanmıştır.
Üstte kısaca tarihçesini vermiş olduğumuz yazıdan da anlaşılacağı üzere Suriye’deki Türk Toprağı Süleyman Şah Türbesi’dir ve yeni yeri olan Karakozak Köyü yakınındadır. Caber Kalesi ise eski yerinde kalmış olduğundan şu an orası Türk Toprağı sayılmamaktadır.
Bir yanıt yazın