Arkadaşlar bu nedir biliyor musunuz? Bu yüzyıllar öncesinden gelen Adalet Çemberi’dir. Şehzadeler yetiştirilirken ellerine tutuşturulup, belli bir olgunluğa geldiklerinde kendilerine ilk öğretilen şeylerden biridir. Şehzadeler biliyorsunuz padişah’ın yerini alacak kişilerdir. Mevcut padişah ölünce aralarından biri padişah olur. Dolayısıyla o makama geldiğinde edinmesi, bilmesi ve uygulaması beklenen en önemli erdemidir adalet. Zira bu giderse mülk ( burada mülk bugünkü anlamıyla mal anlamında kullanılmaz. Mülk Osmanlı’da vatan toprağı anlamına gelir. “Adalet mülkün temelidir ” sözündeki mülk de devleti ifade eder. Malı değil. )
Bakalım adalet çemberi ne diyor?
“Mülk ve devlet asker ve rical iledir.
Rical mal ile bulunur.
Mal reâyâdan husule gelir.
Reâyâ adl ile muntazam-ül hal olur.”
Rical: Devlet adamı.
Reâyâ: Halk
Husule gelmek: Oluşmak. Oluşturmak.
Muntazam: Düzenli.
(Ersal Yavi; “Bir ülke nasıl batırılır” 2001 baskısı kitabından alıntıdır).
Geriden başa doğru gider isek netice şudur: Bir ülkede adalet yoksa, vatan ve devlet olamaz. Halk başıboş kalır. Kaos başlar. Can güvenliğinden, mal güvenliğinden ve bir ülkeden, milletten bahsedilemez. Mal ve varlık (yani ekonomi) kendi kendine olmaz. Halk üretir. Halkın düzenli olması için ise; adalet herşeyin başıdır.
Şimdi duruma bakınız. Mülk ve devlet asker ve rical iledir. Asker tepeden aşağı kadar hapiste. Dışarıda kalanlar sindirilmiş ve suskun. Devlet adamları tasfiye edilmiş yerlerine devlet geleneğinden haberi olmayan yobaz ve çıkarcılar doluşturulmuş. Adalet bitmiş, çöpe gitmiş. Ne savcının hükmü kalmış, ne hakimin, ne de bir yasanın. Bütün erdemler gömülmüş. Yerini yalan dolan almış. Yüzsüzlük almış.
Çemberin başı da, sonu da çökertilmiş.
Şimdi soruyorum size; bunlar bizim atalarımızın geleneği, bilgisi, tecrübesi ve emaneti. Başını ve sonunu çökertirseniz geriye ne kalır?
Bunu yapanlar ya zır cahildir, ya düpedüz vatan haini. Değil mi?
Adalet herşeyin başıdır. Adalet kavramı karıştırılmamalıdır. Adalet hukuk veya yasa değildir. Adalet bir erdemdir. Hukuk ve yasa sadece araçtır.
Aslında çok şanslıyız ki bu rezillikler tarihte ilk defa başımıza gelmiyor. Dolayısıyla içinden nasıl sıyrılıp düzelteceğimizi de çok iyi biliyoruz.
(Bu sözlerin düz yazı bir metin olarak değil, bir çemberin içine yazılmış olması ayrıca çok anlamlı ve Osmanlı eğitim anlayışının nerelere gelmiş olduğunun çok net bir ifadesidir. Şekille ifade öğrenmeyi ve kavramayı hızlandırır, kalıcı kılar. Çember ise süreklilik ve döngüsellik ifade eder.)
Bir yanıt yazın