NECDET BULUZ
İran’a uygulanan uluslar arası ambargo ve Türkiye-İran ilişkilerinde yaşanan gerginlikten en fazla zarar gören ülke Türkiye olmuştu. Şimdi, İran’a ambargo yumuşatılıyor, ilişkilerimiz de rayına giriyor. Büyük çapta ticaret ve buna bağlı olarak turizm alanında bizim için çok önemli bir Pazar olan İran’dan son günlerde Türkiye’ye gelenlerdeki artış, Turizm açısından da umut oldu.
Türkiye-İran arasındaki uçak seferlerinin yetersiz olduğu ve bu sayının artırılacağı belirtiliyor. Havayolu ile Türkiye’ye gelen İran’lı turistler uçaklarda yer bulamamaktan şikâyet ediyorlar. Ambargonun yumuşatılması ile gözle görülür bir hareketliliğin oluşu yüzleri de güldürüyor.
KAPALI ÇARŞI’YA İRAN’LI YAĞIYOR
Geçenlerde İstanbul Kapalıçarşı esnafından bir arkadaşımız aradı ve konu ile ilgili olarak aynen şu ifadeleri kullandı, paylaşalım:
“Bir yıldan bu yana esnaf nefes alamıyordu. İşler İran’dan gelenlerle bir anda açıldı. Kapalı Çarşı esnafının yüzü gülüyor. İran’lı turistler çok zengin, para harcıyor. Paralı turistlerin esnafa ve dolayısı ile ekonomimize katkısı daha fazla oluyor. Bu nedenle biz iran’lı turistleri önemsiyoruz. Altın ve diğer hediyelik eşyalara ilgi çok büyük. Bunun yanında çevredeki otellerin de İran’lı turistlerce doldurulduğu haberlerini alıyoruz. Aynı zamanda yemek sektörü ve diğer esnafın da işlerinde bir hareketlilik var. Eğer, durum böyle giderse ilkbaharın gelmesi ile işlerimiz daha da artacak gibi görünüyor.”
Kapalı Çarşı yönetimi de bir açıklamada bulundu. Çarşı’dan alışveriş yapanların % 30’unun İranlılardan oluştuğunu kamuoyu ile paylaştılar. Bu oranın ilerleyen zaman içinde daha da artabileceği belirtiliyor.
TURİZMCİLER UMUT DOLU
Konu ile ilgili turizmcilerin ortak görüşü de özetle şöyle:
“Bu anlaşma İran para biriminin değer kazanmasını sağlayacaktır. Bu durum daha çok harcama ve tatile çıkma imkânı yaratacak. Bu durumdan en çok Türkiye’nin etkileneceğini söyleyebilirim. 1-2 ay içinde bu yansımaları göreceğiz. Ticaret ve ambargonun kalkmasının piyasalara ve turizme olumlu yansımaları olacağı kanısındayız. Ambargonun etkisiyle İran’da kur yükselmişti. Bu görüşmelerin ardından 1 dolar 28 bin İran Riyali oldu. Daha önce 33 bin İran Riyali idi. Tabii 6 aylık bekleme süremiz var. İran bu süreyi olumlu yönde değerlendirirse tamamen ambargolar kalkacak. Ambargolar kalkarsa dolar tamamen düşecek. Bu durumda daha çok turist geleceğini düşünüyoruz. 2013 yılında İran pazarında bir önceki yıla göre yüzde 30 düşüşler oldu. En azından bu kayıplar yeniden kazanılabilir. Kış dönemi fazla hareket olmaz. Tabii Nevruz dönemini beklemek lazım.”
Burada şu noktayı da dikkate almak gerekiyor:
Şu anda turizm mevsiminde değiliz. Önümüzü görebilmek için Nevruz dönemini beklemek gerekiyor. Nevruz nedeni ile Türkiye’ye gelecek İran’lı turist sayısı ilerisi için de ipuçlarını verecek. Ancak, şu andaki hareketlilik bile, İran’ın Türk turizmine büyük katkı sağlayabileceğini gösteriyor.
Suriye pazarını ve akan turistleri kaybettiğimizi göz önünde bulunduracak olursak, İran’ın bu konuda bu boşluğu dolduracağını ve zararımızın asgari düzeye ineceğini de görmüş oluruz. Konuya bu pencereden baktığımızda İran’ın önemi bir kat daha artmış oluyor. Ambargonun tamamen kalkması ile de pazarın daha da büyümesi kaçınılmaz olacak.
İRAN, TÜRKİYE İÇİN ÖNEMLİ
Bunun yanında petrol ve doğalgaz konusunu da hesap etmek gerekiyor. İran’dan alınacak petrol ve doğalgazın, hem fiyatları düşüreceği, hem de rekabet ortamını getireceği kuşkusuzdur. Bütün bunları alt alta koyduğumuzda burada Türkiye’nin her alanda kazanç elde edeceği açık biçimde görülüyor. Bununla birlikte sınır ticaret hacminin artması da ekonomiye yansıyacaktır.
İşin daha da önemlisi, iki ülke arasındaki siyasi krizin de sona ermiş olmasıdır. İran, hem komşumuz, hem de ülke olarak bölgede çok önemli bir konumda olmasıdır. Geçmişe dayalı bağlarımızın da bulunduğu İran ile olan siyasi krizin de ortadan kaldırılmasından en fazla istifade edecek ülke yine açık ifade edelim Türkiye olacaktır. Sorunların karşılıklı görüşülmesi, mesajların yüz yüze iletilmesi, diplomasilerde çok önemlidir. Bugün, İran’daki yeni yönetimin bu doğrultuda olduğunu da göz önüne alacak olursak, Türkiye’nin öneminin daha da artmış olacağını görmüş oluruz.
e.mail: necdetes@mynet.com
