İşte Barzani’nin Türkiye ziyareti şifreleri
Devlet’in uzun yıllar “bir aşiret reisi” olarak kabul ettiği Barzani’nin şimdi Diyarbakır’a gelmesi çözüm süreci, seçimler, Suriye gibi birçok başlıkta beklentiye neden oldu.
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, KYB lideri Celal Talabani ile birlikte uzun yıllar boyunca resmi devlet anlayışında “bir aşiret lideri” olarak kabul edildi ve muhatap kabul edilmedi. İlk olarak 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın çabalarıyla resmi, fakat alt düzeyde kabul edilmeye başlayan Barzani ve Talabani bu yolla geliştirilen ilişkiler sonunda 1990’lı yıllarda PKK’yla silahlı çatışmaya dahi girdi. 2. Körfez Savaşı’ndan sonra Kürt bölgesinin Irak’ın federal bir bileşeni olması ve Talabani’nin de Cumhurbaşkanı olmasından sonra üst düzeyde kabul görmeye başladı.
Barzani’nin hem Türkiye’yle hem PKK’yla ilişkileri gelgitli bir süreç izledi. Başbakan Erdoğan da 2007’de “kabile reisi” ifadesini kullanarak Barzani’yle değil ama Irak cumhurbaşkanı olduğu için Talabani ile görüşebileceğini söylemişti. Ancak Suriye başta olmak üzere bölgesel dengeleri etkileyen olaylar ve Türkiye’nın Irak’taki merkezi hükümetle ilişkilerindeki gerginlikler Barzani ve bölgesel yönetimle ilişkileri sıkılaştırdı.
İşte böyle bir dönemde gerçekleşen tarihi buluşmanın taraflar açısından anlamı şöyle:
1- Ziyaret nasıl planlandı?
Barzani’nin iki ay önce Ankara’ya mesaj göndererek bir toplu düğün daveti aldığını ve Diyarbakır’a gelmek istediğini bildirdiği ifade edildi. Barzani’nin “hükümetten birilerinin gelmesi de iyi olur” mesajını değerlendiren hükümet, sürpriz bir şekilde bu öneriyi kabul ettiğini Erbil’e bildirdi.
2- BDP ziyarete neden tepki gösteriyor?
Muhalefet ve özellikle BDP ise bu etkinliğin “AKP’nin seçim dönemi kampanyasının bir parçası” olduğunu belirterek eleştiriyor. BDP Diyarbakır İl Örgütü bu amaçla bugün etkinliği protesto için bir basın açıklaması bile yapacak. BDP, Barzani’nin daha önce Nevruz kutlamalarına yapılan davetlere gelmemesine rağmen, hükümetin bir etkinliğine gelmesine ise bölgesel ittifak olarak Türk hükümetini seçtiği eleştirisini yöneltiyor.
3 -Ziyaretin çözüm süreci ile bir ilgisi var mı?
Hükümet çözüm sürecinde Kürtler arasında iki önemli figür olan Barzani ve Şivan Perwer’in Diyarbakır’da katılacağı bir etkinliğin simgesel mesajları olacağını ve bölge halkının sürece olan desteğini artıracağını düşünüyor. Selahattin Demirtaş ise Başbakan’ın Diyarbakır’da vereceği mesajların çözüm sürecini ilerletecek tarzda olmasını temenni ettiklerini belirterek etkinliğin “sürece katkı” boyutunu esas alan görüşü ifade etmiş oldu. Bu görüşe Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan da “Başbakan’dan tarihi mesajlar bekliyoruz” diyerek beklentiyi ifade etmiş oldu.
4- Leyla Zana’nın Barzani çıkışı ne anlam ifade ediyor?
Leyla Zana’nın Barzani’nin gelişini önemli bulduğuna ilişkin açıklaması BDP tabanında da bu etkinliğe sempati duyanların sayısının az olmadığının bir işareti. Barzani ve Perwer gibi Kürtler arasında çok önemli iki ismin Diyarbakır’a resmi konuk olarak gelmesinin Kürtler açısından bir kazanım olduğunu düşünenlerin sayısı hiç de az değil.
5- Ziyaretin Rojava’daki gelişmelerle ilgisi var mı?
BDP’de, Barzani ile hükümetin yakınlaşmasının arkasında Suriye’deki Kürt bölgesinde (Rojava) PYD’nin geçici yönetim ilan etme hazırlığını engelleme amacı olduğu görüşü hakim. Barzani’nin Diyarbakır ziyaretinden hemen önce PYD’yi Şam yönetimine destek olmakla suçlaması da bu kanıyı güçlendirmiş durumda. Ziyaretin “Rojava” konusunda yeni işbirliklerinin önünü açacağı değerlendirmesine yol açıyor.
Barzani İsrail için mi çalışıyor?
Ruhat Mengi
Türkiye’de artık öyle çelişkilere, öyle inanılmaz olaylara şahit olunuyor ki şaşırma duygusu bile yitirildi.. Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani PKK’yı hep destekledi, Türkiye’yi kaç kez tehdit etti, bizim Hükümet’in üyeleri sırayla ona hakaretler yağdırdılar ve bugün aynı Barzani krallar gibi karşılanıyor, onun Türkiye’ye gelmesi Hükümet için bir başarıymış gibi sunuluyor.
“Barzani’nin tartışılmasını istemiyoruz” diyen yazarlar var. Neden tartışılmayacakmış, çok özel, çok makbul biri midir?
Suriye’de PKK’nın uzantısı olan PYD’nin Kuzey Irak’taki gibi “özerk bir Kürt bölgesi” kuracağı ve bunu Barzani ’nin desteklediği biliniyor ki zaten PYD’yi Kuzey Irak’tan militan göndererek güçlendiren de kendisi.. PYD şimdi “özerklik ilanına” hazırlanıyormuş.
Sahnede oyunlar!
Bu arada “PKK ile PYD” arasında sürtüşme olduğu, Barzani ile PYD arasında güç çekişmesi olduğu gibi haberler çıkıyor, Barzani PYD’ye kızıyor “muş gibi” yapıyor vs. vs.. Ama sonuçta hepsinin “çıkarları ve hedefleri ortak” olduğuna göre bu tür haberlere ancak saflar inanır. Zamanı gelince bir bakıyorsunuz anlaşıvermişler.. Burada da Irak ve Suriye’deki özerk bölgeler birleşmiş, sıra gelmiş Türkiye ile İran’a.. ABD destekliyor, AB yıllardır Diyarbakır’a ayrı bir devlet gibi ziyaretler yapıyor, kime anlatacaksınız derdinizi?
ABD istiyor çünkü..
Gözden kaçırdığımız veya unuttuğumuz önemli bir nokta var. ABD; Irak-Suriye-Türkiye ve İran topraklarında bir Kürt devleti kurulmasını aslında “İsrail’in güvenliği” açısından destekliyor, uzun yıllardır PKK’ya gizli gizli destek vermesinin, “Türkiye’ye istihbarat vereceğiz” derken onlara silah vermesinin, ikili oyununu sürdürmesinin nedeni de buydu. Öte yanda Barzani ’nin ailesinde Yahudi Kürtler’in olduğu, aslında PKK’nın içinde de çok sayıda olduğu söyleniyor.
Peki eğer gerçekten Barzani “İsrail için ABD ile birlikte” plan yapıyorsa, Suriye’de özerklik ilan edecek olan PYD böylece “Türkiye’nin geleceği” için de “özerk bölge” tehlikesi yaratıyorsa, PYD’nin özerklik ilan etmesi de Barzani’nin isteği ise.. Bizim ona “şeref konuğu” itibarı vermemiz ne anlama geliyor dersiniz?
Bir hatırlatma daha.. Suriye’de PYD “Esad’ın yanında” savaşıyor, biz “Esad’ın karşısında” olan terör örgütlerine bile destek verdik.. Esad bu politikamız nedeniyle PYD’ye Kuzey illerini bırakıp çekildi ve böylece tüm Güney ve Güneydoğu sınırımız PKK-PYD oldu.. Yani bir yanda “Esad’la olanların” yanındayız, diğer yanda “karşısında olanların”.. Hepsini birleştirin, çıkan bulmacayı çözmeyi size bırakıyorum!