NECDET BULUZ
Amerika ile Türkiye arasındaki ilişkilerin giderek gerginleştiğini izliyoruz. Son günlerde ABD Büyükelçisi Ricciardone’nin ard arda yaptığı açıklamalar ve CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu ile yaptığı özel görüşme, bir yerde bu gerginliğin daha da tırmanacağını gösteriyor.
Nedenlerini sıralayalım:
ABD ile Türkiye arasındaki çatlak, Suriye çıkmazı ile derinleşti. Çünkü ABD, Suriye’de cihatçı İslami terör örgütlerine karşı cephe açarken, Türkiye’nin bu örgütlere destek vermemesini istemişti. Hatta Obama, son yaptığı açıklamada “Artık Suriye’deki muhaliflere desteği kestik” açıklamasında da bulundu.
AKP, AMERİKA’YA TERS DÜŞÜNCE
İkinci önemli konu ise, Türkiye’nin Çin’den alacağı füzelerdir. ABD Büyükelçisi Ricciardone, bu konuda Türkiye’nin dikkatini çekiyor ve “Bundan endişeliyiz. Bu anlaşma Amerika’nın çıkarlarına da ters düşüyor. Almazsanız iyi olur. Yoksa ABD-Türkiye ilişkiler ciddi şekilde zarar görür” diyor. Özetle, aba altından sopa gösteriyor, tehdit ediyor.
AKP yönetiminin İslam Devleti anlayışı, Mısır’da Müslüman Kardeş ile olan ilişkisi ve Mursi’ye olan desteği de müttefikimiz Amerika ile ters düşen konular arasındaki yerini alıyor. Dikkat edilecek olursa, Amerika, Mısır’daki politikalarımız nedeni ile Türkiye’ye uyarı üzerine uyarı yapmıştı. Gezi olayları ile ilgili görüş ayrılıklarını da buna katmamız gerekiyor. Gezi olayları ile ilgili Amerika’nın çok ayrı bir dayarlılığı da bulunuyor. Bu konuda da AKP’ye ters düşen açılamalar yapılmıştı.
Bir başka konu da ABD ile İran arasındaki buzların erimeye başlaması ile Türkiye’nin bundan duyduğu rahatsızlıktır. Son günlerde İran ile Arası açık olan Türkiye, ABD-İran yakınlaşması ile bölgede iyice yalnızlaşacaktır. Bölgede Sünni bir oluşum için çalışan Erdoğan ve ekibi, Şii İran’ın yeniden dirilişi karşısında öyle görülüyor ki büyük bir sıkıntı yaşamaya başladı.
TÜRKİYE İLE İLGİLİ OLUMSUZ RAPOR
Son olarak yayınlanan bir rapora göz atalım:
Amerika’nın iki eski Ankara Büyükelçisi “Ankara-Washington Raporu”, Türkiye’de Amerikan rahatsızlığının arttığını, Suriye konusunda iki ülke arasaında ciddi görüş ayrılıklarının olduğu vurgulanıyor. Raporda “Türkiye’de giderek büyüyen siyasi bir kriz var. Hükümet, bu sorunların çözümü konusunda güven oluşturmuyor” deniliyor. Raporu eski Büyükelçiler Abramowitz ve Edelman birlikte hazırlamışlar.
Bu rapordan kısa bir alıntı yapalım, tabloyu daha net görebiliriz:
“Türkiye’nin Suriye’deki gelişmelere tepkisi dış politikasının geri kalan kısmında mezhepçiliğe dönüşü zorladı. Bu da bölgedeki etkisini daha da azalttı. Türkiye önümüzdeki 18 ay içinde üç seçim- yerel seçim, Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel geçirecek. İçeride Suriye’deki azınlıkların da dahil olacağı daha da artan siyasi karışıklıklar ve titrek bir ekonomiyle karşı karşıya kalacak. Buna rağmen hükümetin bu meydan okumalara karşılığı bugüne dek güven verici cinsten olmamıştır. AKP yetkilileri uzlaşma ve işbirliği yerine, her fırsatta otoriteleşmeyi ve mezhepçiliği tercih etmişlerdir. Kısacası, Amerika’nın tam da güçlü ve işbirliği halinde olacağı bir Türkiye’den en büyük yararı sağlayacağı bir dönemde Türkiye’nin böyle bir rol alma yeteneği azalmıştır. AKP, artık yenilmez ve kaçınılmaz görünmüyor. “
YENİ ALTERNATİF ARAYIŞLARI MI?
Amerika’nın çıkarları neyi gerektiriyorsa, onu yapmaktaki kararlılığı biliniyor. Bugünkü AKP Hükümeti’nden oluşan bu rahatsızlıklar, müttefikimizde yeni arayışları da gündeme getirmiş olabilir. CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu ile ABD Büyükelçisi Ricciardone’nin baş başa görüşmesi bu bağlamda değerlendirilmelidir. CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun Amerika’ya yapacağı gezide, önemli bazı isimlerle de görüşeceği bizzat Büyükelçi tarafından açıklandı. Bu geziye ve görüşmelere Amerika’nın çok önem verdiği de vurgulanıyor.
Amerika’nın ana muhalefet partisi CHP’ye olan ilgisinin nedenlerinden birisi, AKP ile CHP arasındaki farkın azalma göstermesi olabilir. Ya da ABD, iktidar partisi AKP’ye “Ayağını denk al, yerine bir başka partiyi hazırlayabiliriz” mesajını vermeye yönelik bir girişim olarak da değerlendirilebilir. Çünkü Gezi eylemleri ile başlayan önemli bir muhalefetin oluşması da aynı çerçevede ele alınmalıdır.
e.mail: necdetes@mynet.com