91 yıldır gizli kalmış
Yeni Asır’dan Şafak İnce o fotoğrafın hikayesini yazdı…
Yeni Asır’ın ortaya çıkardığı bu fotoğrafın hikayesi, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde “saygı ve şerefi” hiçbir zaman elden bırakmadığını gösteriyor. Ulu Önder Atatürk’ün bir milletin “onuruna” verdiği önemi gözler önüne sererken; işgal kuvvetlerinin İzmir’den arkalarına bile bakmadan nasıl kaçtıklarını yansıtıyor…
91 yıldır gizlenen bu fotoğraf, hem tarihe ışık tutacak hem de Türkiye’nin köklü spor kulüpleri arasında yer alan Karşıyaka’nın kuruluşunda da mihenk taşlarından biri olacak. İşte, geçmişin acı izlerini taşıdığı kadar bir “dostluğun” da belgesi olan fotoğrafın öyküsü:
İZMİR’İN YUNAN İŞGALİ ALTINDA OLDUĞU O YILLAR
Yıl 1919. İzmir, Yunan kuvvetlerinin işgali altında. Hasan Tahsin’in tabancasından çıkan ilk kurşun, Ulu Önder’in “Geldikleri gibi giderler” sözüyle can buldu ve yurdun dört bir yanında kurtuluş mücadelesi meşalesi yanmaya başladı. İzmir, acıyla dolu 2 yıl geçiriyordu. Kendinden emin olan Yunanistan Kralı 1. Konstantin, Küçük Asya Orduları’nı yönetmek üzere İzmir’e gelmeye karar verdi.
YUNAN KRAL KARARGAH OLARAK KÖŞKÜ SEÇTİ
Kral Konstantin, karargahı olarak Karşıyaka’da İplikçizade Köşkü’nü seçti. Burası, Karşıyaka Spor Kulübü’nün kurucularından Kadızade İsmail Zühtü’nün kuzeni Ahmet Sürreyya İplikçi’nin babası Hacı İsmail İplikçi’ye aitti. O tarihte ise köşkte Süreyya İplikçi’nin Karşıyaka’da futbol oynayan ve sonraki yıllarda başkanlığını yapacak olan kardeşi Sadi İplikçi oturuyordu.
GOLLER RAHATSIZ ETTİ
O tarihlerde KSK’li futbolcular, Rum takımlarına karşı her defasında zaferlere imza atıyor, sahadan galip ayrılıyordu. Takımların aldığı yenilgiler de, İşgal Kuvvetleri Komutanı Steryadis’i olduğu kadar Kral Konstantin’i de rahatsız etmiş, bu nedenle İplikçizade Köşkü’nü tercih etmişti. Köşk, Sadi İplikçi’nin elinden alınırken buna tepki gösteren Süreyya İplikçi de önce tutuklandı ardından Yunanistan’a sürgüne gönderildi.
SOPHİE İÇİN HAZIRLIK
Yunan Kralı 1. Konstantin köşke, askerlerin yere serdiği Türk Bayrağı’nı çiğneyerek girdi. 1921 yılının yaz aylarının başladığı dönemde, köşkte bu kez Yunanistan Kraliçesi Sophie için hazırlık yapıldı. Kral Konstantin, yatak odasına, aynı zamanda Prusya Prensesi de olan eşi Kraliçe Sophie’nin fotoğrafını astırdı. Ancak, Prusya İmparatoru 2. Wilhelm’in kızkardeşi olan Yunanistan Kraliçesi Sophie Dorothea Ulrike Alice için yapılan hazırlıklık boşa çıktı.
SÜVARİLERİN ZAFERİ
İplikçizade ailesinin damadı olan KSK Spor Kulübü’nün kurucularından ve Karşıyaka’nın ilk belediye başkanı Ali Fikri Altay’ın ağabeyi, 5. Süvari Kolordusu Kumandanı Fahrettin Altay, 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi. Ulu Önder Atatürk için, kurtuluş gecesini geçireceği güvenlik açısından da uygun bir yer arandı ve Kral Konstantin’in kaldığı İplikçizade Köşkü’nde karar kılındı.
BAYRAĞI ÇİĞNEMEDİ
Atatürk, kırmızı beyaz çiçeklerle süslenmiş otomobille, beraberinde Ruşen Eşref Ünaydın, yaverleri Muzaffer Kılıç, Salih Bozok ile köşkün önüne geldi. Atatürk yerde Yunan Bayrağı’nı görünce bunun ne olduğunu sordu. Oradakiler, Konstantin’in, Türk bayrağına basarak içeri girdiğini söyleyince Atatürk, “Bir bayrak, milletin şerefidir. Onurudur. Bayrağı yerden kaldırın. Yunan kralı bir hata işlemişse, bir gaflet yapmışsa aynı şeyi benim yapmama imkan yok” diyerek Yunan bayrağını yerden kaldırtıp köşke öyle girdi.
YATAK ODASINDA KALDI
Atatürk, İzmir’in düşman işgalinin kurtuluşundan sonra 3 gecesini bu köşkte geçirdi. İkinci gün, Rumları gol yağmuruna tutan KSK yöneticilerini yanına çağırarak kulübün yeniden faaliyete geçmesini istedi. Yatak odasındaki duvarda Kraliçe Sophie’nin fotoğrafının olduğu tabloyu aşağıya indirmek isteyenle oldu. Ancak Atatürk fotoğrafın indirilmemesi talimatını vererek, bir milletin değerlerine duyduğu saygıyı bir kez daha gözler önüne serdi.
ATATÜRK FOTOĞRAFI İNDİRMEYİN TALİMATI VERDİ
Rodos’ta sürgünde olan Ali Fikri Altay, bindiği gemiyle geldiği İzmir’de Atatürk’ün özel izniyle körfezden geçerek Karşıyaka’ya geldi. Köşke gelen Ali Fikri Altay da, fotoğrafı Atatürk’ün talimatı gereği hiçbir zaman indirilmedi. Ama Kraliçe Sophie’nin üzerine, Atatürk’ün köşkün balkonuna asılan fotoğrafını koyarak 91 yıllık sırrın da başlangıcını yaptı.
KİTAP İÇİN ARAŞTIRMA
91 yıllık sırra sahip fotoğraf, Karşıyaka Spor Klubü’nün tarihini araştıran Ahmet Diker’in çalışması sırasında bulundu. Karşıyaka Belediyesi Meclis Üyesi ve Karşıyaka eski As Başkanı Ahmet Diker, 12 Kasım 2013’de piyasaya çıkacak olan “Kaf Sin Kaf Efsanesini Yaratan Adamlar. Kadızade Zühtü. Karşıyaka’nın ateşten günleri” adını verdiği kitabı için yaptığı araştırmada kulübün kuruculardan Ahmet Süreyya İplikçi’nin fotoğrafının eksik olması üzerine, kızı Masume Muşkara’yı ziyaret etti. Muşkara, babasının fotoğrafını verirken Ali Fikri Altay’ın küçük sırrını da paylaştı.
AİLE İÇİNDE KONUŞULDU
Karşıyaka’da oturan, Fikri Altay’ın torunu Faik Falay bu sırrı ilk kez açıkladı. Konunun aile içinde birkaç kez anlatıldığını ancak bugüne kadar fotoğrafı hiç kaldırmadığını söyleyen Faik Falay, Ahmet Diker’in tanıklığında tabloyu duvardan indirdi. Atatürk’ün fotoğrafını kaldırarak 1923 yılında kanserden hayatını kaybeden Yunanistan Kraliçesi Sophie’nin fotoğrafını ilk kez gün ışığına çıkmasını sağladı.
FOTOĞRAFIN HİKAYESİNİ ANLATTI
Fotoğrafın hikayesini annesi Necla Altay’ın kendisine zaman zaman anlattığını belirten Faik Falay, “Bu fotoğraf Karşıyaka açısından olduğu kadar Türkiye ve Yunanistan açısından da çok önemli. Çekilen acılar arkada kaldı, bugün bizler dostuz. Hiçbir zaman bozulmayacak bir dostluğa sahibiz. Öyle ki Yunanlı arkadaşlarımıza kapımız sonsuza kadar açık” dedi