Kültür ve Turizm Bakanlığı Louvre Müzesi’ndeki Türk çinileri ile ilgili olarak gelişen tartışmalara somut bilgilerle tokat gibi bir cevap verdi:
Louvre Müzesinde yeniden düzenlenen İslam Eserleri Bölümünde sergilenen Osmanlı dönemine ait çiniler içinde bulunan Piyale Paşa Camiin çinilerinin Fransa’ya tamamen yasal yollardan ulaştığı ve çoğunluğunum 19. yüzyılın sonlarında satın alma, bağış ve miras yollarıyla elde edildiği ifade edilmektedir.
İstanbul’da Kasımpaşa Semtinde bulunan ve Sultan II. Selim’in damatlarından Kaptan-ı Derya Piyale Paşa tarafından 1573 yılında yaptırılan söz konusu cami dönemin en güzel İznik çinileri ile süslenmiştir. Çiniler özellikle caminin mihrap ve mihrap duvarının alt sıra pencerelerinin üst bölümünde bulunmakla birlikte, mihrabın üstünde ikinci ve üçüncü sıra pencerelerinin arasında geçen ve harimi üç yönden dolaşan çinili yazı kuşağı mevcuttur.
Yapılan araştırmada, Piyale Paşa Camiin ait 8 adet çini panodan 7’sinin yeri tespit edilmiştir. 7 adet çini alınlığın üçü Louvre Müzesinde bulunmaktadır ve bu panolar Germain BAPST tarafından 1889 yılında müzeye verilmiştir.
Yapıldığı dönemden itibaren yüzyıllarca orijinal yerinde ve tamamen sağlam durumda bulunan çini alınlıklarının adı geçen tarafından yasal yollardan ülkemizden çıkarıldığı ve eserlerin yine yasal yollardan satın alındığı iddiası, konunun vahametinin Louvre Müzesi tarafından yeterince anlaşılmadığını göstermektedir.
Germain BAPST sağlam durumda olan bu alınlıkları ülkemizde yasal yollardan yurt dışına çıkarması mümkün değildir. Zira Piyale Paşa Camii halen ayakta ve ibatede açıktır. Sökülmüş durumdaki çini alınlıklarının yerleri maalesef döneminin özelliklerini gösteren kalemişi süslemeler yapılarak doldurulmak zorunda kalınmıştır. Germain BAPST isimli şahsın çinileri yasal yolla edinmiş olabileceği ve yasal yollarla ülkemizden çıkarması olası bir sonuç olarak görülmemektedir.
Yine Louvre Müzesinde bulunan ve ülkemiz tarafından iadesi istenilen Sultan II. Selim Türbesine ait çini pano ile Sultan I.Mahmud Kütüphanesi ve Sultan III. Murad Türbesine ait çiniler hakkında uzun yıllardır her düzeyde Bakanlığımız tarafından girişimler yapılmaktadır.
Sultan II. Selim Türbesi, Sultan I. Mahmud Kütüphanesi ve Sultan III. Murat Türbelerinde 1880 yılların başında yapılan restorasyon işinin Albert Sorlin DOROGNY tarafından yapıldığının ve tamiratla ilgili ödemenin yapılmasına ilişkin bilgi ve belgeler ile konu hakkında görüşme taleplerimiz Fransız tarafına iletilmiş ve eski Fransa Cumhurbaşkanı Sayın Nicolas SARKOZY’nin ülkemize ziyaretleri sırasında konunun Başbakanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından gündeme getirilmiş olmasına rağmen, Fransız makamlarının ilgisiz tutumunun devam ettiği görülmektedir.
Fransızlar tarafından UNESCO 1970 Sözleşmesi gündeme getirilerek iade taleplerine olumsuz yaklaşılmaktadır. Ancak UNESCO 1970 geriye yürütülebilir olmasa da bu tarihten önce yasa dışı yollarla köken ülkelerden çıkarılmış eserleri de aklamamaktadır. Böylesi bir anlayış UNESCO’nun kuruluş ve uygulama mantığına da tamamen aykırıdır
Ayrıca Fransa’nın tartışmayı bu alan çekmek istemesi yapılan sahteciliğin ülkemiz tarafından belgelerler ispatlanmış olmasına cevap verememelerinden kaynaklanmaktadır. Zira bu iade talebinde Türkiye tarafından UNESCO 1970 kapsamında ele alınmamaktadır.
Bu arada gözden kaçırmaması gereken nokta Louvre Müzesinin eserleri Fransa ulusal kanunlarına göre mülkiyet hukuku bakımından yasal olarak satın almış olması değil, bu eserlerin Türkiye’den yasa dışı olarak çıkarılmış olmasıdır.
Bir yanıt yazın