Amerika çıkarları,İsrail’in güvenliği ve itikadî hedeflerini teminen beher devletin yekdiğerini baskı altına almasını imkansızlaştırmak üzere beherinin güce sahip olmamasını sağlamak için girdiği Büyük Ortadoğu’da zordadır.
Çünkü Rusya,Amerika’nın hedefinde gelişmesi sürecinde Kafkasya’dan Doğu’ya doğru genişleme isteğinden,çevresinin Füze Savar Sistemleri ile sarılmasından,NATO’nun sivilleşmemesinden,yalnızlaştırmak ve ekonomik yenilgiye uğratarak rejimlerini devirmek üzere Suriye ve İran’a tek taraflı ve giderek ağırlaşan ekonomik yaptırımlar uygulaması halinin bölge ülkelerinden de yansıyanıyla ekonomisinin aldığı zarardan sıkıntıdadır ve bu gelişmelerin en hafifinden bölgesel bir yangına dönüşebileceği ya da İslami terörü azdıracağı iddiasındadır.
Nitekim Suriye’den gelişen İsrail’i merkezde tutan Sünni-Şii ekseninde giderek yükselen bu karmaşa, İsrail’in bölgedeki geleneksel güvenlik ortaklarından izolasyonunu büyütmüş,kapsamlı bir Ortadoğu barışı fiilen beklemeye kalmıştır.
*
Türkiye Amerika’nın hedeflerini teminen olası en ufak krizin dahi faturasını ödeyeceğini bile-bile, AKP eliyle uğradığı değişimin ardından silahlandırıp-yönlendirdiği ve meydanlara saldığı radikal unsurlarla Büyük Ortadoğu devletlerinin ekonomi,siyaset,sosyal politikalarının yeniden yapılandırılmasına en ön safta katılmaktadır.
Bu suretle en hafifinden bölgesel bir yangının ya da İslami terör örgütlerinin faaliyetlerinden de birinci dereceden sorumludur.
Çünkü Türkiye uluslararası ilişkiler açısından devletlerin görevlerini belirleyen 1947’de BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen karara uymuyor-mesela,Suriye ilişkilerinde;
tüm devletlerin diğer devletlerin iç işlerine müdahale etmeme,başka bir devlet sınırları içinde iç savaş çıkarmama,İnsan haklarına saygılı olma,Barışı tehdit edici davranışlardan uzak durma,Sorunları barışçı yollardan çözme ve savaş yöntemine başvurmama,Hukuku ihlal edenlerle yardımlaşmama,Zorla işgali tanımama,Anlaşmaları iyi niyetle uygulama zorunluluğunda eksik kalıyor.
*
Rağmen Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşmasına dayanarak Moskova-Şam seferini yapan Suriye uçağını Esenboğa’ya indirebiliyor.
Türkiye hava sahasını Suriye’ye ikmal yapan ülkelere yasaklayıp, sınır boyunda uçuşları engellemeye yönelik bir koridor kurmayı mı hedefliyor?
Ya da Türkiye Rusya ile hasım olurken,Suriye gerilimi farklı bir boyuta mı taşınıyor?
Yoksa Türkiye’nin gazı mı kesilecek?
Ya da bu gelişmelerin ortasında İsrail’in güvenliği risk mi ediliyor -ya,İran -ya,gerilimin yükselmesi halinde küresel ekonomi?
*
Bu ve benzeri soruların yanıtlarının Amerika’da, Cumhuriyetçi Başkan adayı Mitt Romney’in,”Rusya bizim birinci düşmanımızdır”, Demokrat Barack Obama’nın,”Rusya ile ilişkilerde yeni sayfa açacağız” ajandasında katıldıkları başkanlık seçimi kampanyasında aramak gerekiyor.
Kentucky’de düzenlenen, ABC TV’de canlı yayınlanan Demokrat Parti Başkan Yardımcısı adayı Joseph Biden ile Cumhuriyetçi Başkan Yardımcısı adayı Paul Ryan tartışması bu minvalde Amerika’nın seçime giden yoluna ve yeni dönemde ki Büyük Ortadoğu politikasına ışık tutuyor.
*
Cumhuriyetçi Başkan Yardımcısı adayı Paul Ryan, Obama hükümetinin ABD birliklerinin Afganistan’dan çekilmesine dair 2014 gibi bir tarih belirlemesinin yalnız düşmanları cesaretlendirdiğini,
Libya Bingazi’de öldürülen ABD büyükelçisinin yeterli korunamadığı için öldürüldüğünü,
Hükümetin Suriye’de Beşar Esad’a bir yıldır çekilme çağrısı yapmasına rağmen daha iyi bir planı uygulamaya koyamadığı için başarısız olduğu ve onbinlerce kişinin ölümüne, radikal unsurların Suriye’ye sızmasına neden olunduğunu,
İran’ın nükleer programı konusunda güven sergilenemediği ve Tahran hükümetini cesaretlendirdiğini iddia ediyor.
Bu nedenle dünyanın daha fazla kargaşaya sürüklendiği,ABD’nin daha güvensiz hale geldiğini savlıyor.
*
Demokrat Başkan Yardımcısı adayı Joe Biden ise Amerikan birliklerinin 2014 yılında Afganistan’dan ayrılacağını, güvenlik sorumluluğunun artık Afgan kuvvetlerinde olduğunu,
Bingazi’de büyükelçinin öldürülmesinde yaşanan trajedinin bir daha tekrarlanmayacağını,
Suriye konusunda bir yanda müttefiklerle birlikte Beşar Esad’a çekilmesi yönünde yaptıkları baskı sürerken, öte yanda,bölgedeki herkesle el ele,Esad gittikten sonra yerine El Kaide’nin desteklediği değil meşru bir hükümetin olacağını ve amacın Sünnilerle Şiiler arasında bir mezhep çatışmasının önlenmesi olduğunu açıklıyor.
Hükümetin İran’a tarihin en sert yaptırımlarını uyguladığını hatırlatıyor.
*
Birbirinin tersiyeri iki adayın TV tartışmasından çıkan sonuç,Başkan Obama’nın terörle mücadele edeceği,siyasette ise diyalog politikasını sürdüreceğidir.
Bu Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın Suriye muhalefetinin silahlı metodu olarak ilk plana çıkardığı terörizm endişesinin paylaşıldığı anlamına geliyor.
Nitekim Rusya Dışişleri Bakanlığı Enformasyon ve Basın Dairesi’nin,”Hiç kimse terör olaylarından bazılarının askeri amaçlara karşı olma özelliği olduğu şeklinde kimseyi yanıltmamalıdır” açıklaması henüz çok yenidir.
*
O halde oluk gibi kanın aktığı Suriye krizinin barışçıl çözümde BM ve Arap Liginin Özel Temsilcisi diplomat Lakhdar Brahimi’nin,Cenevre’de tüm taraflarca desteklenen -fakat, ABD’nin toplantı sonrasında Cumhurbaşkanı Esad’ın istifa etmesinde direnmesi nedeniyle işletilemeyen, hükümetin ve silahlı muhalefetin ağır silahları kullanmaktan vazgeçmesi,tarafların katılımıyla geçiş hükümeti kurulması ve barışçıl müzakereleri öngören planının -artık,işletileceği anlaşılıyor.
*
Fakat planın işlemesi için tarafların;ABD’nin Suriye krizinde ulusalcı ya da lâik felsefede herhangi bir ülkenin ümmeti bölen ve belli bir kavmiyeti herkese dayatan siyasetine karşı mücadele etmenin müslüman bireyin ve ümmetin vazifesi olduğu yanlış inancında,”Bu yola çıkarken kefen giydim”diyen rijit zihniyete ve siyasete verilen desteği kesmesi,
Buna karşılık Rusya’nın terörle mücadelede ortaklaşması ve Esad gittikten sonra yerine El Kaide’nin desteklediği değil meşru bir hükümetin kurulmasına ve Sünnilerle Şiiler arasında bir mezhep çatışmasının önlenmesinde ortaklaşması mutabakatına ihtiyaç bulunuyor.
*
Meçhul bir kaynaktan bir istihbarat işliyor ve Türkiye Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması hükümlerine dayanarak,içinde mühimmat olmayan fakat radar donanımı kimi elektronik parçaların mühimmat sayılıp sayılmayacağı tartışmasına konu olan kargoyu taşıyan Moskova-Şam bağlantılı Suriye uçağını indiriyor.
Böylesi duyarlı bir dönemde Rusya ile güvensizliğe düşülüyor…
*
Ortadoğu’dan krizin yükselmesinin engellenmesi için plan işlerken,ABD Başkanlık seçimleri bu noktadan yaklaşıyor.
13.10.2012
Bir yanıt yazın