Tezkerenin sonuçları

Die Zeit gazetesinin Türkiye ve Ortadoğu uzmanı Michael Thumann, TBMM’de kabul edilen tezkere sonrası muhtemel gelişmeleri Deutsche Welle Türkçe Servisi’ne değerlendirdi.

– Türk ordusuna sınır ötesi operasyon izni veren tezkere meclisten geçti. Türkiye’nin Suriye’ye bir askerî operasyon olasılığını nasıl görüyorsunuz?

THUMANN: “Bunu kesinlikle olası görüyorum. Ancak geçmişte Irak’ta olduğu gibi kısıtlı ve sınırlı bir çerçevede. Tek fark, Türk ordusu Suriye’de kalıcı bir varlık göstermeyecektir diye düşünüyorum. Uzun süreli operasyonlardan ziyade son derece hedefli, nokta operasyonları olacaktır. Ki iş o noktaya gelecek olursa. Suriye topraklarının kapsamlı bir şekilde işgali ise hiçbir şekilde söz konusu olmayacaktır.”

– Türkiye’de saldırı kasıtlı mı değil mi sorusu tartışılıyor hararetli bir şekilde. Suriye hükümeti ölenlerin ailelerine başsağlığı diledi ve olayın soruşturulacağını açıkladı. Suriye’deki iç savaşın ortasında yeni bir cephe, hem de Türkiye gibi zorlu bir cephe açmak Esad rejiminin çıkarına olur mu ki?

THUMANN: “Bu Esad rejimi için son derece zor. Bu nedenle Suriye ile Türkiye arasında geniş çaplı bir savaş yaşanacağını tahmin etmiyorum. Suriye hükümetinin işi başından aşkın ve Suriye ordusunun tüm birimleri isyancılara karşı savaşmakla meşgul. Türkiye ile yeni bir cephe açmak istemeyeceklerdir. Ayrıca şunu da sormak gerek. Akçakale’ye yapılan saldırının Suriye hükümetine bağlı birliklerden geldiği ne kadar kesin? İşin arkasında isyancılar olabilir mi? Bu şu an kesin olarak bilinmiyor. Her iki tarafın da bunda çıkarı olabilir. Ama Suriye hükümetinin tepkisi, bu işi daha da tırmandırmak istemediklerini gösteriyor.”

– ABD ve NATO Türkiye’ye destek taahhüdünde bulundu. Türkiye BM Güvenlik Konseyi’ni harekete geçmeye çağırdı. Güvenlik Konseyi’nde Suriye’ye karşı alınacak kararlar hep Rusya engeline takılıyor. Öte yandan Rusya’nın hareket alanı daralıyor, üzerindeki baskı artıyor. Rusya’nın tutumunda bir değişiklik beklenebilir mi?

THUMANN: “Rusya’nın Suriye’yi sınır ötesi saldırılara derhal son vermeye, tekrarlanmasını önlemek için nedenlerini soruşturmaya çağırması, son derece temkinli bir tavır sergilemesi, bir işaret. Rusya Güvenlik Konseyi’nde Suriye’nin kınanmasını önlemeye çalışacak, ama aynı zamanda kulisler arkasında Türkiye’ye saldırması durumunda Suriye’yi desteklemeyeceğini tabii ki açıkça ortaya koyacaktır.”

– Almanya Şam yönetiminden özür dilemesini istedi ve ‘Türkiye’nin yanındayız’ vurgusunu yaptı, ama aynı zamanda tarafları son derece itidalli olmaya çağırdı. İşin boyutunun iki ülke arasında silahlı bir çatışmaya varması durumunda Almanya’nın tutumu ne olacaktır? NATO Antlaşması’nın bir üyeye yapılan saldırıyı tüm üyelere yapılmış sayan 5’inci maddesinin devreye girmesi olasılığı nedir?

THUMANN: “Sanırım bu noktadan henüz çok uzaktayız. Bu sınır ötesi saldırıların şiddetleneceğine inanmıyorum. Ama olur da o noktaya gelinirse yani saldırılar yoğunlaşırsa o zaman Türkiye’ye yönelik bir saldırıyla karşı karşıyayız demektir ve doğal olarak NATO’nun beşinci maddesi devreye girer. O zaman Almanya da buna göre hareket etmek zorundadır. Umarım 90’lı yılların başındaki o olayların tekerrürüne hiçbir zaman tanık olmayız. Almanya’da o zamanlar Irak savaşı ile bağlantılı olarak ‘Saddam Türkiye’ye saldırırsa Türkiye’ye destek vermek zorunda mıyız, değil miyiz’ tartışmaları yaşanmıştı. Bu saçma ve yakışıksız bir tartışmaydı. Ve tabii ki şu anki durumda da Almanya Türkiye’nin arkasında durma yükümlülüğü altındadır.”

© Deutsche Welle Türkçe

Söyleşi: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Ercan Coşkun

ileTezkerenin sonuçları | DÜNYA | DW.DE | 05.10.2012.