Bütçe açığı bu zamlarla kapatılabilir mi?

NECDET BULUZ

                                                     Türkiye’nin yıllardır kapatılamayan bütçe açığı, son yapılan zamlarla kapatılmaya çalışılacak. Şu anda bütçe açığı 8,5 milyar lirayı aşmış bulunuyor. Yapılan zamlar hedefine ulaşabilirse 5 milyar liralık bir gelir elde edilecek ve 8,5 milyar liralık bütçe açığı da 3,5 milyar liraya düşecek. Ancak, ekonomi kurmayları “Zamlar bu kadarla sınırlı kalamayacak, gerisi gelecek” mesajlarını veriyor.

                                                     Burada iki noktaya dikkatlerinizi çekelim:

                                                     Birinci nokta, Hükümetin yeni bazı zamları devreye sokacağıdır. İkinci nokta ise, ard arda gelen bu zamlar piyasaya yansıyacağından piyasa zamları da buna eklenecektir.

                                                      ZAM YAĞMURU GELİYOR

                                                      Benzine, doğalgaza ve elektriğe gelen zamlar, otomatikman piyasaya yansıyor. Bu durumda ne olacak? Fırıncı “Girdi fiyatları arttı, biz de ekmeğe zam yapmak zorunda kalacağız” diyecek. Çiftçi, mazot, taşıma ve gübre fiyatlarındaki artışı ürettiği mala yansıtacak. Taşımacılık sektörü, artan akaryakıt fiyatları karşısında taşıma ücretlerini yenileyecek. Zaten, şimdiden bunların sesi yükselmeye de başladı. Yakında, hiç beklenmeyen zamlarla karşı karşıya kalacağız. Bunun bir sürpriz olmayacağının altını çizmek istiyoruz.

                                                      Bazı toplantılara katılmak için günlerdir Antalya ve çevresindeyiz. Antalya’daki üretim merkezlerini de gezdik, üreticilerle de görüştük. Turizmin Başkenti Antalya’daki turizmciler ve otel işletmecilerinin sorunlarını dinledik. Baktık, herkes dert küpü. Özellikle de son yapılan zamların sektörü çok olumsuz etkileyeceğini söylemeyen kalmadı.

                                                      Üretim merkezlerinde üreticiler ateş püskürüyor. Girdi fiyatlarındaki artıştan yakınıyor. Daha çok akaryakıta gelen zamların kendilerini zor durumda bıraktığını söylüyor.

                                                       SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ZAMLANIYOR

                                                        Hükümetin bütçe açığını kapatmak amacıyla yaptığı zamlar, piyasaya ilk önce süt ve süt ürünlerinin zamlanması ile kendisini gösterecek. Süt, yoğurt, peynir gibi ürünlere en az yüzde 10 oranında zam gelecek. Bu zamların önümüzdeki aydan itibaren piyasaya yansıyacak. Sektör temsilcileri “Yüzde 10’luk zam oranı bile bizi kurtaramaz” diyor.

                                                      Benzin, motorin ve LPG’nin vergi tutarı da litre başı 30 kuruş artırıldı. Bu zamlar, maliyetlere yansıyacak ve maliyetler artacak. Piyasadaki fırsatçılar da bundan istifade edecek. Böylece olur olmaz mal ve hizmetlere de zam gelecek. Piyasaların alt-üst olacağı şimdiden görülüyor.

                                                              Süt ve süt ürünlerini yakında et ve et ürünlerinin izleyebileceğini de burada şimdiden vurgulayalım. Çünkü yapılan zamlar en çok bu sektörü etkileyecektir. Sırada başka sektörler de var, bunlara da açıktan veya gizliden zamlar mutlaka gelecektir.

                                                              Konuyu bu kadarla sınırlı tutmayalım. Sıvı yağ, bakliyat, temizlik maddelerinin de bu furyada zam görmemesi mümkün görülmüyor. Bu sektörün de zaman hazırlığı içinde olduğunu gözlemliyoruz. Bütün bunları alt alta koyduğumuz zaman, yakında bir zam sağanağı ile karşı karşıya kalacağımızı söyleyebiliriz.

                                                              ENFLASYON DA YÜKSELİYOR

                                                              Bu zam furyası, hiç kuşkusuz enflasyon oranlarını da yükseltecektir. Geçtiğimiz Eylül ayı enflasyonu 1,4’e yükseldi. Bu ciddi bir yükselmedir. 2012 sonu enflasyon beklentisi ise yüzde 7’ye yükseliyor. Bunun böyle kalacağını sanmıyoruz. Eğer, piyasalardaki yükseliş önlenemezse yılsonu enflasyonunun çift haneli rakamları görmesi kaçınılmaz olacaktır.

                                                              Merkez Bankası, yılsonu enflasyon oranını yüzde 5 olarak hedeflemişti. Şimdi ne olacak? Merkez Bankası’nın hedefleri de şaşacak. Zaten dikkat edilecek olursa Başbakan Erdoğan “Merkez Bankası bizden farklı işler yapıyor, bize ayak uyduramıyor” diyor.

                                                              Şimdi yazımızın başına dönelim:

                                                               Bütçe açığı yapılan son zamlarla kapatılabilir mi? Biz, kapatılabileceği görüşünde değiliz. Çünkü akaryakıt, içki, sigara kaçaklılığı hortlayacaktır. Ülkeye çeşitli yollardan daha çok kaçak mal girecek piyasalarda kaçak mal bolluğu yaşanacak. Böylece zamlardan beklenen 5 milyar liralık gelirin elde edilmesi de başka bahara kalacak. Daha önce bu tür mallara yapılan zamların, piyasalarda kaç malların bollaşmasına neden olduğunu çok gördük. Hiçbir hükümet de bunları önleyemedi. Doğu ve Güneydoğu’ya bakınız, kaçak mazot, sigara, içki ve çay başta olmak üzere her türlü mal açıktan satılmıyor mu? Hükümetin gücü varsa bunları bugüne kadar niye önleyemedi? İstanbul’un göbeğinde bile kaçak mallar açıktan satılmıyor mu?

e.mail: necdetes@mynet.com