Rıza ZELYUT
Atatürk ile Kazım Karabekir Birbirlerinin Zıttı mıydı? İşte Cevabı:
Kazım Karabekir Paşa… Tarihimizde onu, Doğu (Şark) Cephesi komutanı, Milli Mücadele kahramanı ve siyaset adamı olarak biliyoruz. 1882 ile 1948 yılları arasında yaşayan Kazım Karabekir; İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kuruluşunda bulunmuş; Meşrutiyetin ilanından sonra patlayan gerici 31 Mart ayaklanmasının bastırılmasında bizzat görev almıştır. Daha sonra Balkan Savaşında, Çanakkale’de çarpışmış; Irak cephesine gitmiş sonra da 1. Kafkas Kolordu Kumandanı olarak 1918’de Erzincan’ı, Erzurum’u, Sarıkamış ve Karsı Ermeni’lerden almıştır.
Osmanlı’nın tesliminden sonra Kazım Paşa, Erzurum’daki 15. Kolordu’nun komutanlığına atanmıştır. Buraya gitmeden önce İstanbul’da hasta yatmakta olan Mustafa Kemal Paşa’yı ziyaret etmiş; vatanı nasıl kurtaracaklarını görüşmüşlerdir.
EMRİNİZDEYİM PAŞAM
Kazım Paşa’dan 1 ay sonra da Mustafa Kemal, ordu müfettişi olarak Samsun’a çıkmıştır ve hemen kendisiyle temasa geçmiştir. Erzurum’da kongre toplanması kararını da görüp Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşı’nı başlatacağını anlayan Osmanlı Hükümeti, onu tutuklamak için Kazım Karabekir Paşa’yı görevlendirmiştir. Bir avuç arkadaşıyla birlikte Erzurum’a giden Mustafa Kemal’i Karabekir Paşa, saygıyla selamlamış ve şunları söylemiştir:
‘Kumandamda bulunan zabitan (subaylar) ve efradın (erlerin) hürmet ve tazimlerini (saygılarını) arza geldim. Siz bundan evvel olduğu gibi bundan böyle de muhterem kumandanımsınız. Kolordu komutanına mahsus araba ile maiyetinize bir takım süvari getirdim. Hepimiz emrinizdeyiz.
Bu tarihsel buluşma sonucunda Kurtuluş Savaşı başlatılmış; başarıyla tamamlanmıştır. Kazım Paşa, Rus ve Kafkasya Hükümetleri ile yapılan Kars Antlaşmasına ait görüşmeleri Ankara Hükümeti adına başarıyla sonuçlandırmıştır.
YETİMLER BABASI
Karabekir Paşa, yalnız askeri ve siyasi alandaki eğitim sahasında da çok büyük hizmetler yapmıştır. Ermenilerce katledilen ailelerin yetim yavrularına gerçek bir baba olmuş 4000 Erkek 2000 kız evladı sefaletten kurtarmış ve vatana faydalı meslek sahibi bireyler haline getirmiştir. Erzurum ve Sarıkamış’ta okullar kurmuştur.
Kazım Paşa, Doğu Anadolu’daki yetim Ermeni çocukları ile de yakından ilgilenmiş ve onları da korumuştur. Bu yüzden de Trabzon’daki Ermeni Yetimler Yurdu’ndaki yetim Ermeniler; onun resmini yaparak kendisine armağan etmişlerdir.
Kazım Karabekir Paşa, 1924 yılında, ilk muhalefet partisi Terrakkiperver Cumhuriyet Fırkasını kurmuş; lakin bu parti 1925’te patlayan Şeyh Sait isyanı ile bağlantılı bulunmuş ve kapatılmıştır. İşin kötüsü Karabekir Paşa, 1926 da Atatürk’e karşı planlanan İzmir suikastında rolü olduğu ileri sürülerek İstiklal Mahkemesi’nde idamla yargılanmışsa da beraat etmiştir. Mustafa Kemal ile aralarına siyasi farklılık girince Kazım Karabekir 1939 yılına kadar Erenköy’deki bugün müze olan köşkünde inzivaya çekilmiştir. Fakat kendisi bu tarihten itibaren CHP milletvekili olarak ölene kadar TBMM’de görev yapmıştır.
ÇAĞDAŞ BİR İNSAN
Cephede de evinde de Kuran-ı Kerim’i yanında bulunduran Kazım Karabekir Paşa’nın kişiliğinde; Osmanlı kültürünün geleneksel değerlere bağlı askerini; çağdaş cumhuriyetin modern insanını bir arada bulmaktayız.
Karabekir Paşa; 1924 yılında İclal Hanım ile evlenmiştir. Bu evliliğinden Hayat , Emel, Timsal isimli üç kızı dünyaya gelmiştir.
Eşi piyano çalar iken kendisi de keman ile ona eşlik eden görgülü ve ileri görüşlü bir askerdir Kazım Paşa.
Eşi İclal hanımefendinin ve kendisinin kıyafetleri; kızlarının giyimi Kemal Atatürk’ün hayalindeki Türk ailesinin en parlak örneğidir.
Kazım Karabekir Paşa’nın bugün hayatta kalan kızları ve torunları da duruşları ile bu tespitimizi doğruluyorlar. Perşembe günü Kazım Karabekir Vakfı’nda ziyaret ettiğim Timsal hanımefendi, bize cumhuriyetin kurucu ailelerinden birisinin yaşayan örneği olarak çok yol gösterici açıklamalarda bulundu.
Kazım Karabekir Paşa, sadece bir asker ve siyasetçi değil, aynı zamanda bir şair ve hatta müzisyendir. Kazım Paşa; yazdığı şiirleri besteleyerek marşlar da oluşturmuştur. Bu marşlardan bazılarını da eğittiği yetimlere okutmuştur.
İyi bir Türk milliyetçisi olan Kazım Karabekir Paşa; ‘Türk, yılmaz!’ özdeyişinin de yaratıcısıdır. Bu özdeyiş; çalışma masanının arkasında eski yazıyla yazılı bir tablo halinde durmaktadır. Milletiyle iftihar eden bu büyük insanla bizler de övünüyoruz.
KAZIM KARABEKİR VAKFI
Bugünkü temel sorularımızdan birisi şudur: ‘Türkiye için nasıl bir aile modeli istiyoruz?’ Karabekir Paşa ve ailesi; kurucu cumhuriyet ailesinden birisi olarak aradığımız en anlamlı cevaptır. Bu aile, şimdi bir vakıf da kurarak hizmete devam ediyor. Kazım Karabekir Vakfı’nı herkesin öğrenmesini; o vakfa yardım etmesini gönülden rica ediyorum. Bugün 110 civarındaki gencimizi okutan Kazım Karabekir Vakfı, Erenköy’deki Kazım Karabekir Paşa Müzesi’nde çalışmalarını yürütüyor.
Türk gençliği bu müzeyi mutlaka görmelidir. O zaman, ‘Çağdaş cumhuriyet ailesi nasıl bir ailedir?’ sorusunun cevabını da öğrenmiş olacaklar.
Geçen hafta ziyaret ettiğim Kazım Karabekir Vakfı’nda Paşanın kızı Timsal Hanımefendi ve Vakıf Müdürü Sadık Bey bana Cumhuriyet tarihinin bu seçkin ailesini müzeyi gezdirerek tanıttı.
