“Rusya, Truva hazinesini iade etmeli”

Türkiye’den Almanya’ya kaçırılan, SSCB’nin savaş tazminatı olarak el koyduğu, şu an Moskova’da Puşkin Müzesi’nde bulunan Truva hazinelerinin iadesi yine gündeme taşındı. Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Mehmet Gücük, hazinelerin iadesin istedi.

Daha önce Moskova Büyükelçiliği’nde müsteşar olarak görev yapan Gücük, Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası’nı ziyaret ederek, Oda yöneticileri ile Çanakkale gündemdeki konular ve Türk dış politikası konularında görüş alışverişinde bulundu.

Büyükelçi Gücük, Truva Hazineleri’nin Puşkin Müzesi’nin deposunda olmasının düzeltilmesi gereken bir durum olduğunu belirtti.

Yerel yöneticiler, “Tanıtım konusunda Dışişleri’nden destek isteyebiliriz. Yabancı ülkelerde Truva’yı daha fazla tanıtmamız lazım. Hala Truva’nın Yunanistan’da olduğunu düşünenler var” diye yakındılar.

Büyükelçi Gücük de, Truva’nın yerini bilmeyenler kadar, Truva Hazineleri’nin Puşkin Müzesi’nin deposunda olmasının da düzeltilmesi gereken bir durum olduğunu vurgulayarak, “Rusya’nın Truva Hazineleri’ni iade etmesi gerekiyor. Bu konuda hepimize görev düşüyor. İnternet çağında bu konuda çalışmalar yapmak iyice kolaylaştı” diye konuştu.

Konu 2012’de basına şu haberler bir kez daha yansımıştı:

Rusya Truva Hazinesi’ni iade etmiyor

Yurtdışına kaçırılan tarihi eserlerin geri getirilmesi için harekete geçen Kültür Bakanlığı, ilk iş olarak Çanakkale’den kaçırılan Truva Hazinesi’ni Rusya’dan geri istedi. Truva Hazinesi’nin büyük bir bölümünü 2. Dünya Savaşı’ndan ‘savaş ganimeti’ olarak alıp ülkesine götüren Rusya, Türkiye’nin talebini reddetti.

Rusya Tarihi Eserler Komisyonu yetkilisi Anatoliy Vilkov, Bakan Ertuğrul Günay’ın kaçırılan eserleri almak için yaptığı çağrıya olumsuz cevap verdi. Rusya Tarihi Eserler Komisyonu, Truva Hazinesi’yle ilgili ihtilafın ancak ve ancak Rusya ile Almanya arasındaki görüşmelerle çözüme kavuşturulabileceğini açıkladı.

Rusya’nın benimsediği yeni yasalarla zamanında gizli ganimet olarak tutulan birçok tarihi eserin günümüzde, ‘Rusya federal mülkiyeti’ statüsüne kavuşturulduğu açıklanıyor.

Truva Hazinesi’nin Almanya tarafından değil de Türkiye tarafından iade edilmesi istenirse Rusya’nın tavrı ne olacak sorusuna ilginç cevap veren Rus yetkililer, “Türkiye’nin muhatabı biz değiliz. Truva Hazinesi savaş tazminatı olarak Almanya’dan alınıp Rusya’ya getirildi” ifadesini kullandı.

Truva Hazineleri, Çanakkale’ye 30 kilometre uzaktaki Truva Antik Kenti’nden, 1873 yılında, Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından Almanya’ya kaçırılmış 2. Dünya Savaşı yıllarında da hazine savaş ganimeti olarak Rusya’ya götürülmüştü.

(Haber: Gazeteport)

Araştırmacı gazeteci Özgen Acar da bir röportajda konuyu şu şekilde özetlemişti:

Hükümetlerin vurdum duymazlığı yüzünden elimizden uçup giden tarihi eserler konusunda çırpınan nadir isimlerden biri gazeteci Özgen Acar. Yıllarca Türkiye’den kaçırılan tarihi eserlerin geri getirilmesi konusunda yaptığı çalışmalar ve araştırmalar sonunda, 450 parçadan oluşan Karun Hazineleri’nin ABD’den Türkiye getirilişinde önemli katkısı oldu. Tüm bu bilgi ve deneyimlerinin ışığında, Truva hazinelerini konuştuk Acar’la.

* Şu anda Truva hazineleri hangi ülkelerde sergileniyor?

ABD, Rusya, Türkiye ve Almanya’daki 47 müzede. Ancak ilginçtir, Truva’yı bulan arkeolog Schliemann, 1870’lerin sonunda Türkiye’den kaçırdığı hazineleri İngiltere’deki British Museum’da sergilemek istedi. Ama müze, çalıntı olduğu için bu hazineleri sergilemeyi reddetti.

* Schliemann hazineleri ne yaptı?

Ne satabildi ne de herhangi bir müzeye verebildi. Bir bakıma elinde kaldı. O da Truva hazinelerini Alman hükümetine verdi. Bunun üzerine hazineler Berlin’de sergilenmeye başladı.

* Hazineler Rusya’ya nasıl gitti?

Hazineler 2’nci Dünya Savaşı sonrası kaybolmuştu. 1990’da Rusya’da olduğu ortaya çıktı. Daha sonra öğrenildi ki 1945’te, yani savaş bitiminde hazinelerin bir kısmı Rusya’ya götürülmüş. 1990’da Truva hazineleri Rusya’da ortaya çıkınca Türk hükümeti hazineleri geri almak için nota çekti. Rusya bunun üzerine parlamentosundan 1997 yılında bir yasa geçirdi ‘Truva hazineleri verilemez’ diye. Yasa, şu anda yürürlükte.

* Hazineleri geri alabilmek için yapabileceğimiz bir şey yok mu?

Bu konuda başvurabileceğimiz uluslararası bir mahkeme yok. Karun hazineleri için de uluslararası bir mahkemeye değil, New York Federal mahkemesine başvurmuştuk. Mahkeme bizi haklı buldu ve hazineleri iade etti. Truva hazineleri için de ülkelerin mahkemelerine başvurabiliriz. Ama söylediğim gibi Rusya’da bu hazinelerin dışarı verilmemesiyle ilgili yasa var. Tarih yerinde güzeldir. Eğer insanlık bu bilince tam anlamıyla sahip olursa Truva hazineleri ait olduğu topraklara döner.