07/04/12

İSRAİL GÜNDEMİNDE BUGÜN

HAMURSUZ BAYRAMI

 

07.04.2012

 

RAFAEL SADİ

 

Evet Bugün İsrail Yahudi tarihinin en büyük bayramını kutluyor.

Hamursuz Bayramı (Pesah-Fısıh) Yahudilerin 400 yıl Mısır’da esarette olduktan sonra Hz.Musa’nın önderliğinde Özgürlüğe kavuşarak Mısırdan çıkışının bayramıdır.

Bu bağlamda Hz.Musa Yahudiler için öncelikle Milli bir lider  sonra da 10 emir’i alınca da  Dini bir peygamberdir.

 

8 günlük bu bayram süresince mayalı yiyecekler yenmez ve bunun yerine Hamursuz  (Matsa) yenir. Hamursuz bayramında yenmesi gereken  3 esas yiyecek vardır :

Pesah  (Kurban eti) , Matsa (Hamursuz) ve Maror (Marul).

Pesah (Kurban eti) : Tanrı’nın Mısırlılara verdiği 10  ceza’nın 10cusu olan ailelerindeki en büyük erkek evladın ölümü ve Yahudi evlerinin bu cezadan muaf tutulmasının anısı olarak KURBAN eti bu cezadan muaf tutulunduğunu hatırlatmak gayesi ile yenir.

 

 

Matsa (Hamursuz) : Yahudiler  Mısır’dan çıkarken Firavunun  artık gidin demesine istinaden 400 sene esarette oldukları bu ülkeden adeta kaçarcasına çıktılar ,çünkü Firavunun kararını değiştirebileceğini biliyorlardı.Bu nedenle ekmek yapıp maya tutmaya vakit yoktu. Acilen yolluk hazırladılar ve maya tutmadan sadece un ve su  karışımını pişirdiler. Bunun anısını hatırlatmak maksadı ile Matsa yani Hamursuz yenir .

 

 

Maror ( Marul ) : Yahudilerin Mısır esaretindeki  acıları temsilen Marul yenir. Marul ibranice de Maror  kelimesi ile ifade edilir ve MAR(Acı) sözcüğü kökenlidir.

 

 

Hamursuz bayramı genellikle İbrani takvimine göre Nisan ayı içinde  düşer ve bu da bu bayrama BAHAR bayramı denmesini haklı kılar. Purim bayramından  tam 1 ay sonra hesaplanan Hamursuz bayramı için İbranice-Ladini karışımı bir tekerleme vardır:

PURİM PURİM LANU

PESAH EN LA MANO

YA VİNO ENVERANO

PARA İR AL KAMPO

Kısaca tercüme etmek gerekirse :

Bize Purim gelince  Pesah’ta akabinde  geldi demektir.

Yani Yaz geldi ve kırlara gitme zamanıdır. (İlk satır ibranice  diger 3 satır ise  ladino lisanındadır.)

Geröektende  Nisan ayı bahar ve doğanın canlandığı çiçeklerin açtığı bir mevsimdir ve Hamurusuz bayramı doğanın bu canlanışının müjdeleyicisidir.

 

Dün İsrail genelinde oldukça yoğun bir trafik vardı ve ev kadınlarının  tamamı mutfaktaydı. Hamursuz bayramının ilk gecesi SEDER (Düzen) yemeği yenir ve bu yemek yenmeden önce de  AGADA (Destan) okunur. Mısır’dan çıkışın hatırasıdır bu.

 

Bu yemek genellikle bütün aile fertlerinin  bir arada olması ile gerçekleşir ve  aile büyüklerinin evlerinde müthiş bir yoğunluk yaşanır. Her evde en azından 10 kişi ile 30 kişilik bir mevcut bulunur.

 

Bunun sonucu olarak yollar bir hengamedir ve bunun ötesinde  de  gideceğiniz ev’in 3-4 sokak çtesinde park yeri bulmanız şanslı olduğunuzu gösterir. Dün akşam sanırım en şanslı gecelerden birini yaşadık ve hamursuz yemeğine davetli olduğumuz evin kapısının önünde park yeri bulduk.Bu bir mucize idi. Eh Yahudi yaşamı mucizelerle doludur.

 

 

Hamursuz sofrası ise her seneki gibi yeterinden fazla yemekler ile doluydu. Masada   fazla değildir. Sadece 6 kişiydik , sağolsun ev sahibi arkadaşımız  sanki 50 kişiymişçesine yemek imal etti ve yemeklerin çoğu dokunulmadı bile .Yemek zevki lezzetli ve oldukça hoştu.

 

Unutmamak gerekir ki İsrail’de yaşıyor ve etrafımız bizleri yok etmek ile çevrilmiş düşmanlar ile doludur. Bu nedenle özellikle bayramlarda  Güvenlik güçleri ve Polis her yerde gereken güvenlik tedbirlerini almaktan geri  kalmazlar. İsrail için en önemli konu halkının güvenliğidir.

Bu bayramın  tüm insanlığa barış ve mutluluk getirmesini dilerim.