Almanya’nın başkenti Berlin’de neonaziler tarafından öldürülen 8 Türk, 1 Yunan ve 1 kadın polis ile tüm ırkçı saldırı kurbanları için tören düzenlendi. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in kurbanların ailelerinden özür dilediği tören sırasında Almanya genelinde bayraklar yarıya indirildi.
Berlin’deki Gendarmenmarkt meydanında bulunan Konzerthaus’da (Konser evi) düzenlenen anma törenine, aralarında cumhurbaşkanlığı görevine vekalet eden Bavyera Eyaleti Başbakanı Horst Seehofer, Federal Meclis Başkanı Norbert Lammert, Başbakan Angela Merkel, kabine üyeleri, bazı eyaletlerin başbakanları, parti yöneticileri, politikacılar, cumhurbaşkanı adayı Joachim Gauck, aşırı sağcılar tarafından öldürülen kurbanların yakınları, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Ayhan Sefer Üstün, Komisyon üyeleri Nevzat Pakdil, Mustafa Erdem ve Malik Ecder Özdemir ve Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Hüseyin Avni Karslıoğlu’nun da bulunduğu yaklaşık 1200 davetli katıldı.
Seehofer, Lammert ve Merkel’in en ön sırada bazı kurbanların yakınlarıyla oturduğu anma töreni, ellerinde mum taşıyan bir grup öğrencinin tören salonuna girmesiyle başladı.
Berlin Güzel Sanatlar Üniversitesi Orkestrası’nın Johann Sebastian Bach’ın eserini seslendirmesinden sonra, görevinden ayrılan cumhurbaşkanı Christian Wulff’un yerine bir konuşma yapan Başbakan Merkel, cinayetlerden sonra kurbanların yakınlarından şüphelenilmiş olmasından dolayı kendilerinden özür diledi ve davetlileri, kurbanları anmak amacıyla kısa süreli bir suskunluğa davet etti.
Aşırı sağcı katillerin yıllarca fark edilmeden Alman toplumunun içinde yaşayabilmiş olmasınınAlmanya için bir ilki oluşturduğunu, bu nedenle kurbanların yakınlarının şüphelerini, öfkelerini ve yalnız bırakıldıklarını düşünmesini anlayabildiğini ifade eden Merkel, bu şüphe, öfke ve acıların hiç bir zaman ortadan kaldırılamayacağını, ancak bu anma törenini de ailelerin yalnız olmadığını, acılarını paylaştıklarını ve kendileriyle dayanışma sergilediklerini göstermek amacıyla düzenlediklerini kaydetti.
“Almanya Başbakanı olarak cinayetlerin aydınlatılması, bunların arkasındaki kişilerin ortaya çıkartılması ve yargılanması konusunda her türlü çabayı harcayacağıma söz veriyorum” şeklinde konuşan Merkel, bu tür olayların bir daha yaşanmaması için gerekli önlemlerin de alındığını ve çok sayıda araştırma komisyonunun kurulduğunu, Almanya’da insanların sadece farklı kültürden, dinden gelmelerinden ya da derilerinin renginden dolayı takibe uğramalarına ya da şiddete maruz kalmalarına izin vermeyeceklerini söyledi.
Almanya’da birlikte yaşamın temelini, anayasanın 1. maddesinde belirtildiği gibi “İnsan onuruna dokunulamaz” şeklindeki ifadenin oluşturduğunu belirten Merkel, “Bu saldırılar aynı zamanda demokrasimize yönelik saldırılar. Bu saldırılar ülkemiz için utanç verici” diye konuştu.
Aşırı sağcı katillerin hazırlamış olduğu videoları seyrettiğini ve bugüne kadar hayatında insanları bu kadar aşağılayan bir şey daha görmemiş olduğunu ifade eden Merkel, bazen devlet olarak yeterli kalmadıklarını da kabullenmek zorunda olduklarını, demokrasi düşmanlarının, işsizliğin yüksek olduğu ve gençlerin perspektifi olmayan bölgelerde etkili olmaya çalıştığını, bu çabalara karşı tüm toplumun mücadele etmesi gerektiğini söyledi.
En basit ırkçı söylemlerin bile hassasiyetle izlenmesi ve vatandaşların uyanık olması gerektiğini belirten Merkel, sözlerin bir müddet sonra şiddete dönüşebileceğinin unutulmaması gerektiğini kaydetti.
Merkel, Almanya’nın, refahını dünyaya açık bir ülke olması sebebiyle sağlayabildiğini, nereden gelirse gelsin ve düşünceleri ne olursa olsun Almanya’da yaşayan insanların anayasaya uygun olarak istediği gibi yaşama hakkı
bulunduğunu ifade ederek, “Biz tek bir ülke ve tek bir toplumuz” dedi.
Merkel’in konuşmasının ardından orkestra Cemal Reşit Rey’in de bir eserini seslendirdi. Daha sonra Ahmet Muhip Dıranas, Erich Fried, Bertolt Brecht ve Josef Reding’in şiirleri Alman oyuncular Iris Berben ve Erol Sander’in yorumuyla okundu.
Tanınmış müzik yapımcısı Mousse T. (Mustafa Gündoğdu) de anma töreni için özel olarak Sting’in “Fragile” adlı eseriyle John Lennon’un “Imagine” eserini çağdaş klasizmin 2 parçası olarak orkestra için potpuri şeklinde uyarladı.
Aşırı sağcılar tarafından Kassel kentinde öldürülen Halit Yozgat’ın babası İsmail Yozgat, törende yaptığı konuşmada, görevinden ayrılan Cumhurbaşkanı Christian Wulff’a, kendilerini çok iyi bir şekilde ağırladığı için teşekkür ederek, kendilerine teklif edilen 10 bin avroluk tazminatı kabul etmek istemediklerini, bunun yerine katillerin bulunmasını istediklerini ve bu konuda Alman adaletine güvendiğini söyledi.
Oğlunun doğduğu ve öldürüldüğü “Hollaendische Strasse” adlı sokağa da oğlunun adının verilmesini isteyen Yozgat, ayrıca kanserli hastalar için bir vakıf kurmak istediklerini ve tazminat paralarının buraya bağış olarak yatırılabileceğini kaydetti.
Daha sonra aşırı sağcıların öldürdüğü ilk kurban olan Enver Şimşek’in kızı Semiya Şimşek söz alarak, babasının öldürülmesinden sonra kendilerinden şüphe duyulduğunu, polisin bile, babasının uyuşturucu ticaretiyle ilgilenmiş olabileceğini tahmin ettiğini, ancak şimdi babasının aşırı sağcılar tarafından öldürüldüğünün ortaya çıktığını belirterek, doğduğu ülkeyi bu nedenle terk etmeyi düşündüğünü söyledi.
Almanya’da tüm insanların istediği gibi yaşayabilmesi için siyasetçilere de önemli görevler düştüğünü ifade eden Şimşek, sonuçta bu konuda herkesin birlikte çaba harcaması gerektiğini ve tek çözümün bu olabileceğini kaydetti.
Daha sonra da aşırı sağcıların son kurbanı olan Mehmet Kubaşık’ın kızı Gamze Kubaşık da, gelecekte birlikte iyi bir yaşam için birlikte çaba harcanması gerektiğini söyledi.
Anma töreninin sonunda Şimşek ve Kubaşık, öğrencilerin içeriye taşıdığı ve “umut” adı verilen mumu sembolik olarak birlikte salon dışına taşıdı. Bu arada tüm davetliler ayağa kalktı.
Konzerthaus’un önünde düzenlenen bir mitinge katılanlar da, üzerlerinde kurbanların isimlerinin yazılı olduğu pankartlar taşıdı ve tişörtler giydi. Kurbanların isimlerinin tek tek okunduğu miting sonrasında saygı duruşunda bulunuldu.
Almanya çapında da yerel saat 12.00’da kurbanlar için 1 dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. Birçok şirkette ve çalışma yerinde kurbanlar için saygı duruşu düzenlenirken, resmi binalarda da bayraklar yarıya indirildi.
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyeleriyle Büyükelçi Karslıoğlu, bugün Türk kurbanların yakınlarıyla bir araya gelecek.
CNN Türk