İran, Ermenistan’ın dış dünyayla tek bağlantı kapısı. Azerbaycan ve Türkiye sınırlarını kullanamayan Erivan, Körfez’de askeri bir çatışma çıkması durumunda dünyadan tamamen tecrit edilmekten korkuyor.
Ermenistan’da İran’la Batı ülkeleri arasında nükleer anlaşmazlığa ilişkin endişe giderek büyüyor. Tahran’a karşı sertleştirilen yaptırımlardan huzursuz olan Ermenistan, bölgede askeri bir operasyon düzenlenmesi halinde bundan en çok etkilenecek ülkelerin başında geliyor. Olası bir operasyon, Ermenistan açısından öncelikle hayatî önem taşıyan enerji ve ulaşım projelerini etkileyecek.
Böyle bir durumda Ermenistan üzerinden Basra Körfezi’ne ulaşacak demiryolu hattının hayata geçirilmesinin tehlikeye gireceği tahmin ediliyor. Ayrıca Ermenistan’ın enerji sıkıntısını gidermek için sınırda Aras Nehri üzerindeki iki hidroelektrik santrali ile İran – Ermenistan petrol boru hattının da askerî bir operasyon durumunda gerçekleşmesi mümkün olmayacak.
Bütün yollar İran’a çıkıyor
Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkilerinde sorunlar yaşayan Ermenistan için güneydeki komşusu İran, dış dünyaya açılan tek kapı. Türkiye ve Azerbaycan, Dağlık – Karabağ sorunu nedeniyle Ermenistan’a sınırlarını kapalı tutuyor. 1991 yılında Azerbaycan’dan bağımsızlığını ilan eden Dağlık Karabağ, 1992’de Ermenistan ve Azerbaycan arasında savaş çıkmasına neden olmuştu ve o zamandan beri taraflar arasında devam eden görüşmelerden hâlâ sonuç alınabilmiş değil.
Ermenistan’ın askeri müttefiği Rusya ile bağlantı yolu ise Gürcistan üzerinden geçiyor. Ancak kuzeyle bağlantısı da Tiflis ve Moskova arasındaki gergin ilişkiler nedeniyle kısmen kapalı durumda. Rusya ve Gürcistan arasında sıkıntı yaratan bölge, Abhazya üzerinden geçen demiryolu uzun zamandır kullanılamıyor. Moskova, 2008’de Gürcistan’la aralarında çıkan savaşın ardından, Tiflis’in kendisinin bir parçası olarak gördüğü Güney Osetya ve Abhazya’yı bağımsız devlet olarak tanımıştı.
Mülteci akını korkusu
İran’ın nükleer programına ilişkin anlaşmazlığın savaşa dönüşmesi, Ermenistan’a sosyal açıdan da yük getirebilir. Erivan’daki gözlemciler, olası bir savaşın, İran’dan Ermenistan’a büyük bir mülteci akınına neden olmasından endişe ediyor. Uzmanlar, İran’dan aralarında Ermeni kökenlilerin de bulunduğu 200 bin ila 400 bin kişinin Ermenistan’a kaçmaya çalışacağını tahmin ediyor. İran’da halen yaklaşık 300 bin Ermeni kökenli yaşıyor.
Ermenistan’daki Sosyologlar Derneği Başkanı Grevorg Poposyan, bugün bile İran’dan çok sayıda kişinin Ermenistan’a göç ettiğine dikkat çekerek “Özellikle İran’daki iş dünyası ve aydınlar, ülkedeki hassas duruma karşı önlem alıyor. Ailesinin tamamıyla Ermenistan’a göç edenler var” diyor.
Erivan İranlıların merkezi
Ermenistan makamları, İranlıların ülkelerinde iş yeri açmasına ya da gayrımenkul satın almasına engel çıkarmıyor. Erivan’da İran bankaları, restoranları, bir cami ve bir kültür merkezi bulunuyor. Ayrıca çok sayıda İranlı da Erivan’ın merkezinde gayrımenkul sahibi. Erivan Emlak Borsası yöneticisi Artem Pribilski, Ermenistan’daki gayrımenkul piyasasında İranlıların oranının yüzde 10 arttığına işaret ederek “İran’da durum daha da gerginleşirse, o zaman buradaki emlak fiyatları da yükselecektir” şeklinde konuştu.
© Deutsche Welle Türkçe
Aschot Gasasjan / Markian Ostaptschuk, Çeviri: Hülya Köylü
Editör: Beklan Kulaksızoğlu
ileErmenistan’da İran krizi korkusu | DÜNYA | Deutsche Welle | 26.01.2012.
Yazıları posta kutunda oku