Video: Critical Mass – Ciddi Çoğunluk

Critical Mass, Türkçe’de ciddi çoğunluk anlamına gelen ve bisiklet ile yapılan bir etkinliktir. Dünyanın üçyüzden fazla şehrinde, genellikle her ayın son cuma günü düzenlenir.

Bu hareket, ilk olarak San Francisco’da, 25 Eylül 1992 tarihinde, yaklaşık elli kadar bisikletçi ile başlamıştır. Daha sonra uluslararası boyutlara ulaşarak Kuzey Amerika’da, Avrupa’da, Avusturalya’da, Asya’da ve Latin Amerika ülkelerinde yapılmaya başlanmıştır. Critical Mass’e katılım, şehirlere göre yüzlerce kişiden binlercesine kadar çıkabilmektedir.

Critical Mass, esas olarak şehrin içinde gerçekleşmektedir. Yaklaşık 325 şehirde uygulandığı tahmin edilmektedir. Bu etkinlik, özellikle Reclaim the Street veya Fransa’daki Vélorution gibi çevreci ve küreselleşme karşıtları hareketleri ile bağlantılıdır.

Konu başlıkları 1 Critical Mass’in Tarihçesi 2 Critical Mass : Neden bu terim ? 3 Critical Mass’in amaçları 4 Critical Mass’in organizasyonu 5 Müzik Grubu Olarak Critical Mass- Bunun bir organizasyon olarak Critical Mass ile alakası yoktur.- 6 Organizasyon Broşürü 7 Dış bağlantılar

Critical Mass’in Tarihçesi

Critical Mass’e benzeyen ilk bisiklet turu 70’li yılların başında, yüzlerce bisikletçinin katılımı ile İsveç Stokholm’de gerçekleşmiştir. İlk gerçek Critical Mass, 25 Eylül 1992’de San Francisco’da başlamıştır. O zamanlar, ismi Comute Clot olup iki düzine kadar bisikletçinin Market Street’te dağıtılan flyerları alması ile gerçekleşmiştir. Bunun hemen ardından etkinliğe katılan birkaç bisikletçi, yerel bir bisiklet dükkânında düzenlenen Ted White’ın Retourn of the Scorcher adlı belgeselinin gösterimine katılmışlardır. Filmde, insan gücüyle çalışan araç tasarımcısı George Bliss’in Çin’deki bisikletçilerin bir araya toplanmasını anlatıp, Critical Mass terimini kullanması üzerine adı daha önce Commute Clot olan etkinlik ikincisinden itibaren Critical Mass adını almıştır.

Critical Mass : Neden bu terim ?

Terimin kökeni Çin’de ışıksız kavşaklarda otomobiller ve bisikletler arasındaki geçiş önceliği anlaşmasına dayanır. Bisikletçiler kavşakta yığılıp kritik bir çoğunluğa ulaşınca kavşaktan geçerler. Bunun benzeri bir sahneyi Ted White’ın Retourn of the Scorcher (1992) adlı belgeselinde görebiliriz.

Bu terim, gerçekleşebilecek fiziki olayların bazı eşiklerini vurgulamak üzere, fizik bilimindeki kritik çoğunluk kavramından esinlenmiştir. Bu ilkeden yola çıkarsak;

• Halka açık alanları, motorlu taşıtların kullanımından çıkararak, güvenli bir biçimde işgal etmek için kritik bir çoğunluğa yani yeterli sayıda bisikletçiye gerek vardır.
• Otomobillerin “kritik çoğunluğu” kendi ulaşımını dahi engeller ve şehir yaşam tarzında yadsınamaz etkilere sebep olur.
• Otomobillerin çokluğu değil, bisikletlerin “kritik çoğunluğu” trafik akışını ve hızını belirler.

Buradan, hareketin geleneksel sloganları doğar.

• “Biz trafiği tıkamıyoruz, trafik biziz.”
• “Otomobiller trafiği tıkamıyorlar, tıkanıklığın sebebi onlar.”

Critical Mass’in amaçları

Critical Mass’in amaçları çeşitlidir. Bu basit sosyal bir buluşma olabileceği gibi, belirli bir tema üzerine de olabilir. Bisikletçiler için altyapı eksikliklerine, güvenlik sorunlarına dikkat çekmek, insanlara çevreci ulaşım olanaklarını göstermek, onları bisiklete özendirmek, varolan yolların ortak kullanımını önermek gibi.

Critical Mass, sıklıkla, özel otomobillerin yerel ve küresel çevre için bir felaket olduğunu düşünen çevreciler ve kamusal alanların sosyal ve fiziksel açıdan yaşam kalitelerini arttırmak için çalışan sivil toplum örgütleri ile ilişkidedir.

Katılımcılarına bağlı olarak Critical Mass’ler şenlikli veya talepkar olabilir. Neredeyse tehlikeli olarak kabul edilen veya yolların zayıf kullanıcılarına uygun olmayan kurallarını sorgulayan bir sivil itaatsizliği başlatabilir.

Critical Mass’in organizasyonu

Critical Mass, özünde kendinden düzenlenmiş bir etkinliktir. Düzenlenmiş tesadüf terimi de sıkça kullanılmaktadır. Hiyerarşisi, önderi, örgütleyicisi, üyelik sistemi yoktur ve bir meydanda veya dört yol ağzında verilen randevuyla start alır. Başlamadan hemen önce biskletçiler için yol kavşaklarını güvenli kılmak üzere gönüllüler öne çıkarlar. Bazen birkaç gün öncesinden rotalar çizilebilir ve yapılan oylama ile bir tanesinde karar kılınabilir ama rota genellikle etkinlik günü, şehrin akışına göre tamamen tesadüfi olarak belirlenir. Bu metodlar Critical Mass’i hiyerarşik bir yapıdan, toplantılardan, iç politika vb. unsurlardan tamamen arındırır ve özgürleştirir.

Daha önceden hazırlanan Critical Mass’ler ise çevreci örgütler veya bisiklet dernekleri tarafından uygulanır. Genelde bu durumda belirli tek bir teması olur, rota üzerindeki yollar önceden işaretlenir, önemli trafik noktalarından geçer ve güvenlik güçlerinin desteği alınır.