İsrail-Türkiye ilişkilerinde yaşanan gerginliklere karşın, ekonomik ve ticari ilişkiler hız kesmiyor. İsrail’de kooperatif niteliği taşıyan kibbutzlardan Türkiye’ye ihracat artarak sürüyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin üçüncü kez tek başına iktidara seçildiği 12 Haziran seçimlerinin ardından, Türkiye-İsrail ilişkilerinin nasıl şekilleneceği merakla bekleniyor.
İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon, hafta başında yaptığı açıklamada, AKP’nin seçimleri geride bırakmasının ilişkileri düzeltmek için fırsat olabileceğini belirtmiş, “Çözümler bizde değil, Ankara’da” demişti.
Siyasal düzlemde ilişkilerin zaman zaman gerginleşmesine karşın ekonomik ilişkiler güçlenmeye devam ediyor. Bunun son göstergesi, İsrail’de kooperatif niteliği taşıyan kibbutzların Türkiye’ye olan ihracatlarının artması oldu. Kibbutz Endüstri Birliği’nin açıkladığı verilere göre, kibbutzlardan Türkiye’ye yapılan ihracat bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artış gösterdi. Geçen senenin ilk çeyreğinde 25 milyon dolar olan ihracat rakamı bu yılın ilk çeyreğinde 28 milyon dolar oldu. Bu rakamlar Türkiye’ye yapılan ihracatta süregelen artış eğiliminin devam ettiğini gösteriyor.
2009 yılında Davos Ekonomi Forumu’nda Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres arasında yaşanan gerginlikten sonra ilişkilerde duraklama bekleniyordu. Ama kibbutzlardan Türkiye’ye yapılan ihracat 2010 yılında yüzde 25 artışla 70 milyon dolara çıktı.
İsrail ekonomisinin yüzde 5’i
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Kibbutzların Türkiye’ye olan ihracatı iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin seyri için önemli noktalara işaret ediyor. Zira kibbutzlar İsrail ekonomisinin dinamik unsurları olarak dikkat çekiyor. İsrail Ticaret Ataşesi Doron Abrahami, kibbutzların İsrail gayri safi milli hasılasının yüzde 5’ini oluşturduklarını ifade ediyor. Abrahami, tarımsal üretimdeki konumları ile bilinen bu kooperatif niteliğindeki yapıların temel faaliyet alanlarının plastik, kimyasal ürünler ve havacılık sistemleri olduğunu belirtiyor.
İsrail ekonomisinin dinamik öğeleri olan kibbutzların Türkiye’ye yaptığı ve son dönemde artışa geçen ihracat belli kalemlerde toplanıyor. Kibbutz Endüstri Birliği İhracat Departmanı Başkanı Amos Shalev’in verdiği bilgilere göre, kibbutzlardan Türkiye’ye daha çok sulama ürünleri, ambalajlar ve meşrubat satışı oluyor.
Siyaset, iş ilişkilerini etkilemedi
Tüm bu tablo, iki ülke arasında gelişen ekonomik ilişkilerin politik alanda yaşananlardan fazlaca etkilenmediğini gösteriyor. Bu duruma ticaret temsilcileri de dikkat çekiyor. Amos Shalev, Türkiye ile İsrail arasındaki ekonomik ilişkiler üzerinde hiçbir politik etki olmadığını, çünkü iki ülke iş insanlarının da ticaret ile politikayı birbirinden ayırdığını belirtiyor. İsrail Ticaret Ataşesi Doron Abrahami de ticaret üzerinde hiçbir politik etkinin olmadığına dikkat çekiyor. Türkiye ekonomisi büyüdükçe, temel kalemlere talebinin artacağını söyleyen Abrahami, böylelikle Türkiye-İsrail ticaretinin de gelişeceğini ifade ediyor. Abrahami, ticaret ilişkilerinin politikadan uzak tutulması yanında iki ülke şirketlerinin birbirini doğru anladığını ve verimli bir ilişki kurduklarını ekliyor. Bu durum ticaretin gelişmesi için iki ülke arasında uygun bir ortam oluşturuyor.
İş temsilcileri gelecekten umutlu
Tüm bu durum, orta vadede Türkiye ile İsrail arasındaki ticaret ilişkilerinin olumlu yönde ilerleyeceği tahminlerini doğuruyor. İsrail Ticaret Ataşesi Doron Abrahami iki ülke ticaretinin önemli bir potansiyeli taşıdığını belirtiyor. Kibbutz Endüstri Birliği İhracat Departmanı Başkanı Amos Shalev de Türkiye-İsrail ticaretinin gelişeceğini vurguluyor. Shalev, geçmiş dönemde gerçekleşen rakamsal performanslara bakıldığında gelecek beş yıl için kibbutzlar ve Türkiye arasındaki ihracatın ortalama yüzde 10-15 seviyelerinde yükseleceği tahminini yapıyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Haber: Selçuk Oktay / İstanbul
Editör: Ayhan Şimşek