Okyanus yüzeyindeki ham petrolün temizlenmesinde “çığır açacak” yeni buluşuyla ABD’de ses getiren Türk kökenli işadamı Fred Giovannitti, icadını Türkiye’deki denizlerin temizlenmesine adamak istiyor.
ABD’de Türk bir annenin oğlu olan işadamı ve dövme sanatçısı Giovannitti, çevrenin korunmasına gösterdiği duyarlılık, bu konuda kaydettiği başarılar ve yeni buluşuyla ABD’de adından ciddi anlamda söz ettiriyor. Türk sinema sanatçısı Yüksel Soner Giovannitti ve İtalyan Amerikalı bir babanın oğlu olan 42 yaşındaki Giovannitti ve Amerikalı ortağı Ashley Day, okyanusların temizlenmesinde önemli bir buluşa imza attı.
Merkezi California’da bulunan çevre koruma şirketi Vor-Tek Recovery Solutions’ı kuran ve önceleri rıhtım, marina, nehir ve su yollarındaki plastik gibi kirli atıkların temizlenmesi için proje geliştiren Giovannitti ve ortağı, ardından geçen yıl Meksika Körfezi’ndeki çevre felaketinin ardından, başarılarını duyan bazı çevrelerce gelen talepler üzerinde, bu sistemlerini okyanus yüzeyinden ham petrolü de temizleyebilecek biçime uyarladı.
İkilinin, ham petrol, plastik gibi kirli atıkların temizlenebilmesiyle deniz kirliliğinin önlenmesi konusunda çığır açabilecek özellikleri içinde barındıran “Emergency Extraction Line System” (EEL) adını verdiği sistem, küresel problemlere çözüm bulmak amacıyla büyük çaplı yarışmalar tertipleyen çevre kuruluşu XPrize Vakfı’nın yarışmasında önemli bir başarıya imza attı.
Şirket, bu sistemle, XPrize’ın, Meksika Körfezi’ndeki çevre felaketinin ardından, okyanus yüzeyinden ham petrolün temizlenmesinin etkin, yenilikçi ve hızlı uygulanabilen yöntemlerini geliştirmek için dünyanın dört bir tarafından girişimciler, mühendisler ve bilim adamlarının katılımıyla geçen yılın temmuz ayında açılan yarışmada 350 aday arasında ilk 10’a kalmayı başardı.
Şirket, şimdi “The Wendy Schmidt Petrol Temizliği X CHALLENGE” başlıklı 1,4 milyon dolarlık yarışmada büyük ödülün sahibi olmak için mücadele verecek.
Finale kalan yarışmacıların geliştirdikleri sistemler, bu yaz New Jersey’deki Ulusal Petrol Sızıntısı Araştırma ve Yenilenebilir Enerji Test Tesisi’nde performans testlerine tabi tutulacak ve deniz yüzeyinden dakikada 2500 galonun üzerinde ham petrol çekebilen şirket, 1 milyon dolarlık büyük ödülün sahibi olacak.
Dünya Devlerini Geride Bıraktılar
Bu önemli başarısının öyküsünü, proje ve hedeflerini AA muhabirine anlatan Giovannitti, kendisi gibi çevre dostu olan arkadaşı Ashley Day ile bir gün, deniz kirliliğini önlemek için neler yapılabileceğini konuşarak, okyanusları, içindeki birçok canlıyı öldüren plastik ve benzeri kirli atıklardan kurtarabilecek bir aygıt geliştirme fikri üzerinde durduklarını söyledi.
Bunun üzerine, okyanustaki plastik parçacıkların temizlenmesine yarayan, aynı zamanda liman, körfez, marina ve nehir ağızlarında da kullanılabilen bir aygıt icat ettiklerini kaydeden Giovannitti, daha sonra başarılarının ülke genelinde duyulmaya başladığını ve o sıralarda Meksika Körfezi’nde petrol sızıntısı felaketi meydana gelince, çeşitli çevrelerden, geliştirdikleri bu aygıtın deniz yüzeyindeki petrolü de temizleyip temizlemediği yönünde sorularla karşılaştıklarını anlattı.
Giovannitti, bunun üzerine, bazı ayarlamalar yaparak, kullandıkları aygıtı, petrol sızıntılarını denizlerden hem büyük hızda hem de büyük miktarda temizleyebilecek hale getirdiklerini ifade etti.
Yeni aygıtlarının XPrize yarışma komitesi tarafından duyulduğunu ve kendilerinin yarışmaya davet edildiğini söyleyen Giovannitti, yarışmaya dünya genelinde birçok sanayi devi ve mühendislerden oluşan 350-400 civarında ekibin katıldığını ve Ashley Day ile kendisinin, bu sanayide çok fazla deneyimi olmamaları ve aslında birer sanatçı olmalarına rağmen finale kalmayı başardıklarını anlattı. Giovannitti, “Deniz kirliliği sorununu çözmek için sanayi devi olmanız gerekmiyor. Sıradan bir insan olarak da, bir fark yaratabilirsiniz” dedi.
“Gönlüm Türkiye’ye Hizmet Etmekten Yana”
Giovannitti, ABD’de kaydettiği bu önemli başarıya rağmen, gönlünün, “ikinci evim” diye tanımladığı Türkiye’ye hizmet etmekten yana olduğunu belirtti.
Denizlerdeki plastik gibi kirli parçacıkların temizlenmesi için geliştirdikleri aygıtın tüm dünyada kullanılabileceğini ve Türkiye’nin de böyle bir sisteme ihtiyacı bulunduğunu kaydeden Giovannitti, Türkiye’de 1980-1990’lı yıllarda İzmir, Bodrum, Antalya ve İstanbul’da olmak üzere 10-11 yılını geçirdiğini ve limanların birçoğunda iyi temizleme yöntemlerinin uygulanmadığını gördüğünü söyledi.
Giovannitti, ABD’de yaşamasına rağmen, gençliğinde bir süreliğine yaşadığı Türkiye’yi “uzaktaki evi” gibi gördüğünü belirterek, “Türkiye’de Türk halkıyla bir arada olduğum zaman kendimi daha fazla evimde, daha doğal hissediyorum. Türk insanı çok dost canlısı, tutkulu ve doğayla daha fazla iç içe. Amerikalılar paraya daha düşkün, bu ülkedeki hayatın her alanına yansımış durumda. Bu geliştirdiğim sistemi uygulamaya, kendimi rahat hissettiğim yerde başlamak istiyorum ve orası da Türkiye” diye konuştu.
“Bu Yer Öncelikle Türkiye”
Geliştirdiği teknolojiyi Türkiye’de uygulayabilmek için bağlantılar bulmaya çalıştıklarını ifade eden Giovannitti, şunları kaydetti:
“Türkiye’deki limanların, marinaların temizlenmesi benim önceliğim. Şu anda XPrize yarışmasına odaklanmış durumdayım, ama ödül kazanmak dünyadaki en önemli şey değil. En önemli şey, okyanusların, limanların, marinaların temiz kalması. Bunda katkı sağlayabileceğim bir yer varsa bu yerin öncelikle Türkiye olduğunu düşünüyorum, çünkü Türkiye’ye aşığım. Bu yarışma ve bu projenin, benim Türkiye’ye geri gitmem için vesile olacağını umuyorum.”
Giovannitti, Türkiye’deki limanların ve marinaların temizliğinin, turizm açısından da çok önem taşıdığına dikkati çekerek, “Bu projeyi Türkiye’de Türk mühendislerin de katkısıyla uygulayabilirsek, bu hem Türkiye hem de uluslararası toplum için büyük bir adım olur. Türkiye’nin çevre dostu bir ülke olarak imajına da önemli katkı sağlar” dedi.
Fred Giovannitti, “dünyadaki liman ve marinaların temizlenmesine Türkiye’de başlanması şansına sahibiz” diye konuştu.
Aygıt Nasıl Çalışıyor
Geliştirdiği “Marine Particle Skimmer” (MPS) adlı aygıtın ayrıntılarından da bahseden Giovannitti, aşağı yukarı bir buzdolabı büyüklüğünde olan aygıtın, liman ya da marinaların belli noktalarına yerleştirildiğini ve denizdeki plastik parçacıkları ve benzeri kirli atıkları toplayıp temiz suyu tekrar denize boşalttığını anlattı.
Suyu tekrar denize salma işleminin, doğal hayata zarar vermemek ve balık ölümlerine neden olmamak için yavaş bir şekilde işlediğini kaydeden Giovannitti, aygıtlarda biriken plastik ve diğer çöplerin de insanların günlük hayatta kullanımı için yakıta dönüştürüldüğünü belirtti.
Aygıtın nehir ağızlarına da yerleştirilebildiğini, böylece nehirden gelen kirli atıkların toplanarak, denize dökülmelerinin engellendiğini söyleyen Giovannitti, bu sistemin fabrika atıklarının temizlenmesine yardımcı olabileceğine dikkati çekti.
Giovannitti, aygıtı geliştirme safhasının devam ettiğini, ancak teorilerinin kanıtlandığını ve prototiplerle yapılan denemelerin başarılı olduğunu bildirdi. Giovannitti, MPS’i geliştirme sürecini, halen XPrize yarışmasında finale kaldıkları EEL sistemi üzerine odaklandıkları için şimdilik beklemeye aldıklarını, ancak daha sonra MPS ile ilgili çalışmalarına devam edeceklerini belirtti.
Giovannitti, çevre konusundaki bu önemli çalışmalarına rağmen, aslında bir dövme sanatçısı. Las Vegas’ta yaşayan ve burada oldukça tanınan bir isim olan Giovannitti’nin çizdiği dövme figürleri, birçok dövme mağazasının da duvarlarını süslüyor.
Denizlerin kirliliği konusunda sürekli kaygı duyduğunu anlatan Giovannitti, “Ortağım bana ilham verdi ve birlikte dünyayı kurtarmaya yardım edelim dedik. Bu konuda bir farklılık yaratacağım hiç aklıma gelmezdi, ama bu yarışmaya finale kalmakla, şimdi böyle bir fırsat elime geçti” diye konuştu.
AA
Bir yanıt yazın