SEÇMEN 2011 GENEL SEÇİMLERİ İÇİN NE DÜŞÜNÜYOR? -1

From: ogokce@selcuk.edu.tr [mailto:ogokce@selcuk.edu.tr]
Sent: Wednesday, January 05, 2011 8:28 AM
To: kb@turkishnews.com
Subject: Teşekkür ve bilgi

Sayın
Dr. Kayaalp Büyükataman
Dünya Türkleri Birliği Başkanı

Göndermiş olduğunuz açıklama ve uyarıyı aldım. Çok teşekkür ederim. Ben de bu görüşe katılıyorum.
İlişkikte ilginizi çekeceğini düşündüğüm Türkiye genelinde yapmış olduğumuz anket çalışmasının ve buna istinaden hazırlanan bir yorumu dikkatinize sunuyorum.
Selam ve saygı dileklerimle

Prof. Dr. Orhan Gökce

SEÇMEN

2011 GENEL SEÇİMLERİ

İÇİN NE DÜŞÜNÜYOR?

ARALIK 2010

ANKET SONUÇLARI

Prof. Dr. Orhan GÖKÇE

Selçuk Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Kamu Yönetimi

05323454784

ogokce@selcuk.edu.tr

Çalışmanın Künyesi

Prof. Dr. Orhan Gökçe (Selçuk Üniversitesi) başkanlığındaki çalışma grubu tarafından “Türkiye’nin Gündemi ve Seçmen Davranışı” konusunda yürütülen anket çalışmalarının sonuçları açıklandı.

34 ilde toplam 4242 kişi üzerinde yaş, cinsiyet, meslek ve ilçe büyüklüğü kotaları uygulanarak 20-30 Kasım 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen anket çalışmasının gündem ve 2011 seçimlerine yönelik sonuçları kamuoyunun dikkatine sunuldu.

Çalışmanın Sonuçları

Ankete katılan toplam 4242 kişinin  %59,1’i “erkek”lerden, %40,9’u da “kadın”lardan oluşmaktadır.

Katılımcıların %23,8’i “18-24 yaş grubu”; %25,3’ü “25-34 yaş grubu”; %20,4’ü “34-44 yaş grubu”; %15,8’i “45-54 yaş grubu” ve %11,4’ü de “55 ve üstü yaş grubu”ndan oluşmaktadır. Katılımcıların %3,3’ü de yaşını belirtmemeyi yeğlemiştir.

Türkiye’nin Acilen Çözülmesi Gerektiği Düşünülen Sorunlar

(Katılımcılardan 1. ve 2. Öncelik Tercihi belirtmeleri istenmiştir)

Vatandaşlar gözünde “işsizlik-istihdam” en önemli sorundur. Toplamda %59’luk bir kesim işsizlik sorununu öncelikli ve de hükümetten ve muhalefet partilerinden acilen çözüm bulunması istediği ana sorun olarak nitelendirmektedir. Bu sorunu “terör olayları/ulusal güvenlik” izlemektedir. Anket sürecinde Türkiye’nin gündeminde hemen hemen hiç terör olayı yer almamıştır. Buna rağmen vatandaşların toplamda %35.2’sinin “terör olaylarını” öncelikli konular arasında ikinci sırada belirtmeleri (bunlardan %20’ye yakını “Terör olaylarını” 2.ci öncelikli konular arasında ilk sırada; yaklaşık %17’lik bir kesim de 1. ci öncelikli konular arasında ikinci sırada belirtmiştir) ilginçtir. Bu sorunları sırasıyla “Türkiye’nin Bölünme Tehlikesi” (%20.5), “Yoksulluk” (%20.2), “Kürt Sorunu” (%16.5), “Ahlaki Yozlaşma” (%9.2), “Eğitim” (%10.9), “Başörtüsü Sorunu” (%11.5) ve “Yargı Bağımsızlığı” (%5.3) izlemektedir.

Parti seçmenlerine göre bu sorunların sıralaması da farklılık göstermektedir. Ak Parti seçmenin %46,6’sı işsizlik-istihdam ve %19,0’u terör olaylarını birinci öncelikli sorun olarak nitelendirmektedir. Bu sorunları sırasıyla %6,6 ile “Türkiye’nin Bölünme Tehlikesi”, %5,6 ile “Kürt sorunu”, %4,7 ile “yoksulluk ve hayat pahalılığı” %4,6 ile “başörtüsü/türban”, %3,5 ile “eğitim” ve %3 ile “ahlaki yozlaşma” sorunları izlemektedir. Diğer sorunlar %0,1 ile 1 arası bir oranla temsil edilmektedir.

CHP seçmenin %49,6’sı “işsizlik-istihdam”, %12,8’i “terör olayları”, %11,6’sı “Türkiye’nin bölünme tehlikesi” sorunlarını öncelikli üç sorun olarak nitelendirmektedir. Bunları %5,5 ile “yoksulluk ve hayat pahalılığı”, %4 ile “Kürt sorunu” ve “eğitim”, %3,1 ile “rüşvet ve yolsuzluk” sorunları izlemektedir. Diğer sorunlar %0,1 ile 1 arasında bir oranla temsil edilmektedir.

MHP seçmeninin %39,3’ü “işsizlik ve istihdam” %21,8’i “Türkiye’nin bölünme tehlikesi”, %19,4’ü “terör olayları” sorunlarını öncelikli üç sorun olarak nitelendirmektedir. Bunları %4,6 ile “yoksulluk” ve “hayat pahalılığı”, %4,5 ile “kürt sorunu” ve %2,7 ile “eğitim” sorunları izlemektedir. Diğer sorunlar 0,1 ile 1 arası bir oranla temsil edilmektedir.

BDP seçmeni ise %58,8 ile “Kürt sorunu”, %27,0 ile “işsizlik-istihdam” ve %3,6 ile “insan hakları” ve “Türkiye’nin bölünme tehlikesi” öncelikli sorunlar olarak nitelendirmiştir. Diğer sorunlar %0,4 ile %1,2 arası temsil edilmiştir.

Vatandaşların gündemi ekonomik ve güvenlik ağırlıklıdır. Vatandaşlar Türkiye’nin birlik ve beraberliği konusunda biraz endişeli ve güvensiz gözükmektedir. Dolayısıyla vatandaşın hükümetten ve muhalefet partilerinden öncelikli beklentileri ekonomi ve Türkiye’nin bütünlüğü konusunda çözüm üretmeleridir.

Katılımcıların büyük çoğunluğu (%39,9) mevcut sorunların üstesinden AK Parti’nin geleceğini düşünmektedir. Sorunların çözümü konusunda AKP’ye duyulan güven, en yakın rakipleri olan CHP, MHP ve ilaveten BDP’ye duyulan güvenden daha fazladır. Seçmenlerin %19,8’i mevcut partilerin hiçbirinin sorunlara çözüm üretemeyeceği görüşündedir.

Sorunları çözme konusunda CHP’ye duyulan güven düzeyinde önceki araştırmalarımıza kıyasla belli bir artış söz konusu olmuştur. Bu artış %4’ün üzerindedir. Dolayısıyla CHP’de yaşanan lider değişikliği seçmen üzerine belli ölçüde de olsa olumlu bir yansıma bulmuştur. Başka bir deyişle Kemal Kılıçdaroğlu Türk siyasi hayatına ve CHP’ye belli bir hareketlilik getirmişti; ancak bu hareketlilik şimdilik %4 ile sınırlı kalmış gibidir. Kemal Kılıçdaroğlu’nun Olağanüstü Kongrede oluşturduğu yeni PM’nin CHP’nin oy potansiyelini nasıl etkileyeceği sorusunun yanıtını şimdiden vermek mümkün değildir. Bu sorunun cevabını ileride yapılacak bir çalışmanın ortaya koyacağını umut ediyoruz.

Seçmenin Kendisini Siyasi Olarak Tanımlama Biçimi

Seçmenleri klasik sağ-sol ideolojik denklemi açısından değerlendirecek olursak; seçmenlerin %50’sinin “sağda” ve “aşırı sağda”, %25’nin “ortada”; %19.6’sının “solda” ve “aşırı solda” yer aldığını söylemek mümkündür. Seçmenin %3,2’lik bir kesimi kendini “Kürt Milliyetçisi” olarak tanımlamıştır. %2,2’si de fikir beyan etmemiştir. Bu tabloya göre kendini sağ’ın karşısında konumlandıran her siyasi partinin mutlak suretle kendisini “demokrat”, “merkezde” ve de “liberal” olarak tanımlayan seçmen kitlesinin büyük bir bölümünü kazanabildiği ya da ikna edebildiği ölçüde başarılı olabileceğini göstermektedir.

Seçmenlerin yarıdan fazlası (51,2) “hayatından memnun” olduğunu; buna karşılık %21,3’lük bir kesim “memnun olmadığı”nı; %25,8’lik bir bölüm de “ne memnun ne de memnun olmadığı”nı ifade ederken; %1,7’lik bir kesim de fikir beyan etmek istememiştir.

Türkiye’nin “iyiye mi yoksa kötüye mi gittiği” yönündeki soruda seçmenler ikiye ayrılmıştır. %43,9’luk bir kesim “Türkiye’nin iyiye gittiğini”; buna karşılık %43,6’lık kesimde “Türkiye’nin kötüye gittiğini ifade etmiştir.  Fikrim yok diyenin oranı ise %12.5’tur.

Seçmenlerin %43,7’lik bir bölümü yaşam standardının bugün “daha iyi”; %23,6’sı “değişiklik olmadığı” ve %23,1’i “2002 öncesi daha iyi olduğu”nu ifade etmiş ve %9,6’sı fikri olmadığını belirtmiştir.

Seçmenlerin %41,7’si hükümetin politikalarını “başarılı” bulurken %33,3’ü “başarısız” ve %21,7’si “ne başarılı ne de başarısız” bulmaktadır. Seçmenin %3,3’ü de fikri olmadığını beyan etmiştir.

Ankete katılan seçmenlerin %57.1’i gelecekten umutlu olduğunu; buna karşılık %33,4’ü geleceğe yönelik pek umutlu olmadığını ve %9,5’i de fikri olmadığını ifade etmiştir.

Beğenilen Siyasiler ya da Liderler (Tek seçenek)

Seçmenler, siyasiler ve liderler arasında Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ı %35,1 ile en beğenilen siyasetçi olarak görmektedir. Bunu %15’lik bir oranla Kemal Kılıçdaroğlu ve %8,8’lik bir oranla Devlet Bahçeli izlemektedir. Bu tabloya göre Başbakan Recep Tayip Erdoğan şu anda rakipsiz gözükmektedir. Ancak CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun giderek yükselen grafiği de göz ardı edilmemelidir. Bu durum liderlerin politika yapış tarzında da ortaya çıkmaktadır.

Liderlerin Politika Yapış Tarzı

Seçmenlerin %57,5’i Recep Tayip Erdoğan’ı, %23,7’sı Kemal Kılıçdaroğlu’nu ve %11,1’i de Devlet Bahçeli’nin politika yapış tarzını başarılı bulmaktadır. Kemal Kılıçdaroğlu daha kısa süreli liderlik koltuğunda oturmasına rağmen %23’lük bir beğeni/destek oranı yakalamıştır ki bu bir CHP Liderlerinin son on yılda gösterdiği en iyi performanstır.

Kılıçadaroğlu’nun Alternatif Olma Durumu

Seçmenin %58,9’u Kemal Kılıçdaroğlu’nun Başbakan Erdoğan’a karşı hiç şansı olmadığını ifade ederken %31,6’sı alternatif olabileceğini belirtmiştir. %9,5’i ise bu konuda fikir belirtmemiştir.

Bu Pazar günü bir seçim olsa AK Parti %38,8 ya da %43.7 ile birinci parti; CHP %21,6 ya da %25.3 ile ikinci parti; MHP %10,5 ya da %12,4 ile üçüncü parti; BDP ise %5,6 ya da %6,1 ile dördüncü parti konumundadır. Kararsızların oranı da küçümsenmeyecek derecededir. Bu oran %10 civarındadır.

CHP, MHP ve BDP’nin oy oranlarının toplamının ancak Ak Partinin oy oranını yakalaması dikkate değerdir. AK Parti 2007 seçimine göre biraz oy kaybetmiş gibi gözükse de 2009 yerel seçimlerine kıyasla oyunu ciddi oranda artırmıştır.

CHP, Kemal Kılıçdaroğlu ile makus talihini yenmiş gibi gözükmektedir. CHP’nin oy potansiyeli ilk kez %21’in üzerindedir. Bu yükselme eğiliminin devam edip etmeyeceği kuşkusuz CHP’nin yeni vitrini, söylemi, programı ve adaylarına bağlı olacaktır. CHP şu anda vede 2011 seçimlerinde AK Parti’nin alternatifi değildir. Ancak Deniz Baykal’a kıyasla Kemal Kılıçdaroğlu’nun yukarıya doğru bir ivme yakaladığı da bir gerçek. Kemal Kılıçdaroğlu’nun yakalamış olduğu bu rüzgarın CHP’yi %30’un üzerine taşıyıp taşıyamayacağı konusunda bir şey söylemek için henüz erken.

MHP şu anda TBMM’de temsil edilen üçüncü parti konumundadır. Ancak MHP çok rahat değildir. Zira MHP çok az bir oy farkı ile %10’luk seçim barajının üzerindedir.

Bu tabloya göre; bugün açısından TBMM’de üç ve bir de bağımsızlardan oluşan BDP olmak üzere yine dört siyasi parti temsil edilecek gibi gözükmektedir.

Bu siyasi partiler arasında AK Parti yine rakipsiz birinci parti konumundadır. 2009 Yerel Seçimleri; Açılım Sürecinin başlangıcı ile bugünkü tablo karşılaştırıldığında; AK Partinin %10’a yakın bir oy artışı kaydettiği ve en yakın rakipleri CHP ve MHP’nin oylarının toplamından daha fazla oya eriştiği görülmektedir. Ak Parti’nin bugünkü oy oranı 22 Temmuz 2007 seçimlerinin biraz altındadır, ancak bugünkü oy potansiyelini son iki yılki durumu ile karşılaştırırsak, Ak Parti’nin yukarıya doğru tekrar büyük bir ivme kazandığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu eğilimin daha da yukarıya mı yoksa aşağıya doğru bir gelişme seyri izleyip izlemeyeceği kuşkusuz biraz da CHP ve MHP’nin durumuna bağlıdır.

Ana muhalefet partisi CHP, son yıllardaki %21’lik psikolojik sınırı aşma fırsatını yakalamıştır. CHP her ne kadar şu sıralar seçim ve seçmenle değil kendisi ile meşgul olsa da liderlik değişimi CHP’ye hareketlilik getirmiş ve CHP’nin oylarını %4’e yakın artırmıştır. Bu yukarı yönündeki eğilimin gelişme potansiyeli mevcuttur. Ancak bunun sınırı hakkında, az öncede belirtildiği gibi net bir şey söylemek şimdilik mümkün değil.

MHP her ne kadar baraj sınırının üzerinde gözükse de kelimenin tam anlamıyla bir çöküş yaşamaktadır. Daha 1 yıl öncesi %20 oy potansiyeline ulaşmış olan MHP günden güne eriyerek baraj sınırına yaklaşmıştır. Bugün açısından sıkıntı gözükmese de Lider-Söylem-Aday-Politika ve strateji belirleme sürecinde yapacağı olası bir hatanın faturası ağır olacağa benzemektedir. Anlaşılan MHP’nin bugünkü parti yapısı seçmenin beklentilerini karşılamamaktadır. Şu anda görünen MHP’nin tek şansı BDP’nin “iki dillilik” gibi ya da benzer talepleri dile getirmesi ve bu taleplere hükümetin yeterince tepki vermemesi gibi gözükmektedir Bu tür gelişmeler milliyetçilik duygusunun kabarmasına yol açmakta ve bu durum MHP’ye olumlu şekilde yansımaktadır. Ancak Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ın bu konuda MHP’ye fırsat verme niyetinde olmadığı da açıkça gözlemlenmektedir.

BDP %6’lık oy oranını korumaktadır. BDP’nin bu durumu bölge partisi olma niteliğinden kaynaklanmaktadır ve yalnızca belli etnik kökenli vatandaşlarımız tarafından tercih edilmektedir. Ancak Doğu ve Güneydoğu’daki belli bir etnik kökenli vatandaşların tümünün bu partiyi tercih ettiğini söylemek mümkün değildir. Aksine bu bölgedeki vatandaşlarımız genel seçimlerde Ak Partiyi birinci, BDP’yi ise ikinci parti olarak tercih etmektedir.

SP tekrar “ihtiyarlar heyeti” başkanlığındaki günlerine geri dönmüşe benziyor. Has Parti ise %2.5’lik bir oy oranı ile Türk Siyasi hayatına girişini yapmıştır. Has Parti yeni kurulmuş bir parti olmasına rağmen %2,5’lik bir oy potansiyeline erişmiştir. Bu durum Has Partinin henüz ciddi bir rakip olarak algılanmaktan çok uzak olduğunun da bir işaretidir. Has Partinin sahneye çıkışı ile birlikte Türkiye Partisi %1’in altına düşmüştür. Dolayısıyla da Has Parti, Ak Partiden ziyade Türkiye Partisi ve Saadet Partisini tehdit edeceğe benzemektedir. Demokrat Parti de oy potansiyeli açısından düşüş yaşayan partiler arasındadır. HEPAR ve BBP oy potansiyellerini korumaktadırlar.

%10’un Üzerinde Oy Alan Partiler Kimden Oy Almaktadır.

Ak Parti ağırlıklı olarak “muhafazakâr-dindar”, “muhafazakâr-milliyetçi” ve “demokrat”lardan oy almakla birlikte her gruptan oy alan tek siyasi partidir. Ak Parti, “muhafazakar-dindar” kesimden %50’nin üzerinde, Muhafazakâr-milliyetçi” kesimden %25 civarında, “şeriatçılardan, aşırı milliyetçilerden, ülkücülerden, merkezde olanlardan, liberallerden, sosyal demokratlardan, aşırı solculardan ve Kürt milliyetçilerden” %1 ile %10 arasında oy almaktadır.

CHP, ağırlıklı olarak “sosyal demokrat, aşırı solu, ulusalcı, demokrat” kesimden oy almaktadır. Buna karşılık CHP “Muhafazakâr-dindar, ülkücü, şeriatçı ve Kürt milliyetçisi” kesimden hiç oy alamaz iken, diğer gruplardan %1 ile 3 arası oy alabilmektedir.

MHP ise ağırlıklı olarak kendilerini “muhafazakâr-milliyetçi, ülkücü, aşırı milliyetçi” olarak tanımlayanlardan oy almaktadır. Buna karşılık MHP, “şeriatçılardan, aşırı solculardan, Kürt milliyetçisinden, liberallerden” hiç oy alamazken, diğer gruplarda yer alanlardan %2 ile 3 arası oy almaktadır. MHP’nin ülkücülerden aldığı oy oranının %50’nin ve muhafazakâr-milliyetçilerden aldığı oy oranının %40’ın altında kalması, MHP’nin neden sancılı bir süreçten geçtiğinin göstergeleridir. 2007 seçimlerinde MHP’nin ülkücülerden aldığı oy %70; muhafazakâr milliyetçilerden aldığı oy %45 civarında idi. Şimdi ise MHP bu iki seçmen kitlesinde ciddi oranda erime yaşamış gibidir.

Katılımcıların 22 Temmuz 2007’de yapılan Milletvekili Genel Seçimlerindeki tercihi ile önümüzdeki seçimlerdeki tercihi aynı mı olacak ya da değişecek mi?

Ak Parti seçmeninin %80,4’ü, CHP seçmeninin %78,1’i ve MHP seçmeninin %70,2’si önümüzdeki bir seçimde yine aynı partiye oy vereceklerini belirtmişlerdir. 2007 seçimlerinden farklı tercihte bulunacaklarını belirtenler arasında MHP seçmeni ilk sırada yer almaktadır. MHP seçmenin %17,1’i; CHP seçmeninin %11,8’i ve Ak Parti seçmeninin %9,7’si tercihlerinde değişim olacağını ifade etmiştir. Tekrar MHP’ye gitmeyeceğini söyleyen seçmenin %7,6’sı büyük bir olasılıkla Ak Partiyi tercih edeceğini ifade etmektedir. Tekrar Ak Parti’ye oy vermeyecek seçmenin bir kısmı Has Parti, bir kısmı MHP ve bir kısmı da SP’yi tercih edeceğini söylemiştir. CHP’yi tekrar tercih etmeyecekler arasından %6,9’u Ak Partiyi %2,8’i MHP ve bir kısmı da HEPAR’ı tercih edeceğini belirtmiştir.

Son olarak bir ara Türkiye’nin gündemini belirleyen “Tek-Tip Askerlik” ve “Bedelli Askerlik” uygulaması ile ilgili vatandaşların bakış açılarının dökümü verilmektedir.

Ankete katılanların %48,4’ü “Tek-Tip Askerlik Uygulaması”na sıcak bakmazken, %37,3’ü desteklediğini ve %14,3’ü de fikri olmadığını belirtmiştir.

Bedelli askerlik uygulaması konusunda vatandaşın %59,2’si bunun doğru olmadığını belirtirken; %26,7’si bedelli askerlik uygulamasına sıcak bakmakta ve desteklemektedir. %14,1’lik kesim fikir beyan etmemiştir.

===================================================

İktisadi Ve İdari Bil. F. ,&nbspKamu Yönetimi Bölümü Prof.Dr. Orhan GÖKÇE Kişisel Bilgiler Akademik Birimi  : İktisadi Ve İdari Bil. F. Bölümü  : Kamu Yönetimi Bölümü Anabilim Dalı  : Siyaset Ve Sosyal Bil. Verdiği Dersler Akademik Birim Bölüm Ders Adı İktisadi Ve İdari Bil.Fak. 92 Bilimsel Araştirma Teknikleri (Bat) İktisadi Ve İdari Bil.Fak. 91 Bilimsel Araştirma Teknikleri (Bat) İktisadi Ve İdari Bil.Fak. 87 İletişim Bilimine Giriş İktisadi Ve İdari Bil.Fak. 88 İletişim Bilimine Griş Selçuk Üniversitesi Önceki Sayfa