Wikileaks’in ortaya çıkardığı belgelerde Türk Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu “tehlikeli” olarak nitelendirilirken, risk almaktan kaçındığı belirtilen Almanya Başbakanı’na da “teflon Merkel” yakıştırması yapılıyor.
Wikileaks’ın açıklayacağını söylediği binlerce gizli belge dün geceden beri internet sitelerinde yer almaya başladı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın açıklanan gizli diplomatik yazışmalarının içeriği Washington’ı müttefikleri karşısında hayli zor duruma düşürüyor.
Wikileaks’in elinde ABD Dışişleri Bakanlığı’na ait 250 binden fazla belge bulunuyor. Belgelerin sayıca çok olması nedeniyle içerikleri yavaş yavaş ortaya çıkarken, şimdiye dek basına yansıyan bölümlerde Almanya ile ilgili bölümler hayli dikkat çekti.
Açıklanan yazışmalardan 1719’unu Berlin’deki ABD Büyükelçiliği’nden Washington’a giden belgeler oluşturuluyor.
Merkel ve Westerwelle’ye kötü not
“Der Spiegel”de yer alan habere göre, belgelerde, Amerikalı diplomatların kendi aralarında Almanya Başbakanı Angela Merkel için “teflon Merkel” ifadesini kullandığı ve Merkel’i risk almaktan kaçınan bir lider olarak nitelendirdikleri görülüyor, ayrıca Merkel’in seyrek olarak yaratıcı olabildiği belirtiliyor.
Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle de Amerikalı diplomatlardan kötü not almış. Diplomatik gizli yazışmalarda ABD’ye eleştirel gözle baktığı belirtilen Westerwelle, yeteneksiz ve kendini beğenmiş boş biri olarak değerlendiriliyor, ayrıca dış politikada da yeteneksiz olduğu ifade ediliyor.
Westerwelle’nin yetersizliği nedeniyle Amerikalıların dış politik sorunları görüşmek için Dışişleri Bakanlığı’nı değil, Almanya Başbakanlığı’nı tercih ettiği kaydediliyor.
Belgelerde Westerwelle ile karşılaştırıldığında Merkel’in “dış politika ve hükümet işlerinde çok daha fazla deneyim sahibi” olduğu savunuluyor. Amerikalı diplomatlar, Berlin’deki koalisyonun geleceği konusunda şüpheli.
Türkiye ile ilgili bölümler
Belgelerde Türkiye ile ilgili bölümler de dikkat çekici. Der Spiegel’de yer alan habere göre, bir NATO üyesi olan Türkiye güvenilir değil. Belgelerde Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hükümeti Amerikalı diplomatlar tarafından İslamî eğilimli olarak nitelendiriliyor.
Amerikalı diplomatlar Erdoğan’ı güvenilmez bulurken, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da ‘Neo-Osmanlı’ vizyonundan endişe ediyor. Davutoğlu’nun Erdoğan’ı İslamî açıdan etkilemeye çalıştığı belirtilerek “Davutoğlu son derece tehlikeli” deniliyor.
İngiliz Guardian gazetesi de gizli belgelerde ”ABD’nin, Türkiye’yi İran konusuna karışmaktan vazgeçirme çabalarının başarısızlıkla sonuçlandığının ortaya çıktığını” kaydetti.
Dünyadaki birkaç gazeteyle birlikte Guardian gazetesi de, Wikileaks’in açıkladığı ABD Büyükelçiliklerinden gönderilen gizli belgelere yer verdi. Gazetenin internet sitesinde, 17 Kasım 2009 tarihli belgede, ABD Dışişleri Bakanlığının Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Philip Gordon ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu arasında yapılan görüşmenin gizli belgesi de yer aldı. 12 Kasım 2009’da 40 dakika süren görüşmeyle ilgili ABD’nin Ankara Büyükelçisi James Jeffrey’nin ismiyle yer alan belgede, Davutoğlu’nun ”İranlıların Türkiye’ye güveninin tam olduğunu ve Türkiye’nin İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ı İran hükümetindeki diğer kişilerden daha esnek gördüğünü söylediği” belirtildi.
Belgede ayrıca şu ifadeler yer aldı: ”Davutoğlu, İran’a yönelik yaptırımların ya da askeri güç kullanımının olumsuz sonuçları olacağını söyledi. Gordon ise İran’ın nükleer silah edinme ihtimalinin sonuçları konusunda ısrarcı oldu. Davutoğlu, bu sonuçları bildiklerini ve pek tabii riskin farkında olduklarını söyledi. Bu nedenle Türkiye, İranlılarla çok fazla çalışıyor.”
Guardian konuya ilişkin gizli belgeye, ”Bu görüşmede Gordon, Davutoğlu’nu, İran’ın nükleer programı konusunda Türkiye’nin arabuluculuğunun yardımcı olmayabileceği konusunda ikna etmeye çalışıyor, ancak bunda başarılı olmuyor” yorumuyla yer verdi.
© Deutsche Welle Türkçe
dpa/Reuters/AA, HK/BK
Yazıları posta kutunda oku