Bir kaç aydan bu yana Ermenistan Ordusu`nda bozgunuklar ve ölümle sonuçlanan olaylar meydana gelmekte.
Bunun temel nedenlerinden birisi de siyasi sistemde çatlamaların oluşmasıdır. Siyasi istikrarsızlık ilk önce askeri sisteme yansır. Psikolojik olarak elinde silah tutan askerler isyan ederler ve ne yapacaklarını bilmez hale gelirler. Şuanda Ermenistan`ın düştüğü konum bundan ibarettir. Ordu’da intihar olaylarının atmasını sosyo-ekonomik sorunlarla ilgili olması ile beraber, bazı uzmanlar bunun yönetim sisteminin eksiklikliklerine de bağlıyorlar. İntiharların nedenleriyse psikolojik bozukluk ve askeriyede yapılan işgencelerdir.
İA`nın Ermeni basınında yayınlanan haberler üzerine yaptığı araştırmaya göre, hipertansiyon (kan basıncı) hastalığı olan Ermeni gençlerinin sayısı artmaya devam ediyor. Erivan’da toplantı yapan Ermeni doktor ve psikologları artık durumun korkunç hadde olduğunu söylüyorlar. Onlar sosyal ve ekonomik sorunların içinde olan Ermeni gençlerinin bir kısmının çılgınlık noktasında ve psikolojik sorunlar yaşamakta olduğunu vurguladı. Ermeni doktorlarının sözlerine göre, Ermeni gençleri arasında son bir yılda psikolojik sorunlaruları olanlar % 20 oranında arttı.
Ordu’da intiharlar, askerlerin kendi aralarındaki kavgaları, ölüm halleri artık düzenli olarak yaşanmaktadır. Bunun sonucu olarak ülkede ciddi hoşnutsuzluk hüküm sürmektedir. Hatta pek çok Ermenistan vatandaşı Savunma Bakanlığı binası önüne eylem gerçekleştirmektedirler. Durumun böyle ağırlaştığını gören Sarkisyan hükümeti, kendine yakın STK ve basın kuruluşlarının aracılığı ile ordudaki ölüm olaylarının saklanılması ve rakamların azaltılmasına başladı. Fakat Ermeni basını, hükümetin yalanını ortaya koydu. Ermeni basınında sadece bu yılın ilk 9 ayında Ermenistan Ordusu’nda intihar eden askerlerin sayısının 80’ne ulaştığı vurgulanmaktadır. Ermenistan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, geçen yıl Ermenistan Ordusu’nda 18 asker ölmüştür. Bu yıl, 9 ölüm olayı yaşandı. Gerçekteyse böyle değildir. Bu nedenden dolayı Avrupa Mahkemesi dava açtı, yanıtında bilgilerin verilmesinin gizli olduğunu bildirerek savuma yapıldı. Sadece elimizdeki bilgilere göre, Ermenistan’da ölen ve yaralanan askerlerin sayısı bunun en az 3 katıdır. Askeri sistemde sadece ölüm değil dolandırıcılık da mevcut. Şahsi çıkarları için devlete yakın insanlar, askeriyeyi soydukları için tutuklanmadı. Para cezasına çarptırılarak serbest bırakıldılar. 29 Ekim’de Ermenistan’da Vazgen Sarkisyan askeri bölük komutanı, Roj lakablı Vardan Martirosyan (Ermenistan Savunma Bakanı Yardımcısı Yuriy Haçaturov’un oğlunun arkadaşı) ve alay komutanı yardımcısı Artur Karapetyan kefaletle serbest bırakıldılar. Martirosyan ve Karapetyan dolandırıcılıkla suçlanıyor. Daha önce Martirosyan ve Karapetyan tutuklanmıştı. Ama Martirosyan 1 milyon dram, Karapetyan’da 820 bin dram karşılığında serbest bırakıldılar. Olayı yorumlayan insan hakları savunucusu Artut Sakunç, kişisel çıkarların olduğu yerlerde böyle durumlar ortaya çıkıyor. Sakunç: ‘‘Bu insanların Yuriy Haçaturov’un oğlunun arkadaşları olması, bu olayda oğlunun nerede olduğu sorusunu sormamıza neden oluyor. Askerlere Martirosya ve Karapetyan’a karşı şikayette bulunmamaları için baskıda bulunmuşlar”dedi.
Son haber daha da vahim. Ermenistan`ın, Azerbaycan`ın işgal ettiği Dağlık Karabağ`daki askeri birliklerin birinde çatışma çıktı. Çatışma gerçeten de vahim sonuçlandı. Sonuçta 4 asker öldü 4`de yaralandı. Bu tabii ki kendilerinin verdiği haber. Rakamlar belki de fazladır. Çatışmanın her nekadar bahis veya gençler arasındaki çatışmadan meydana geldiği söylenilse de gerçek şu ki sınır hattındaki askeri birliklerde bu tür çatışmalar merkezdeki siyasi bozuklukların ve onlarla yeterince ilgilenilmemesinden kaynaklanıyor. Yukarıda da belirttiğim gibi gençlerin büyük çoğunluğunda psikolojik sorunlar mevcut. Kendi doktorlarının söylediği gibi tansiyon ve hoşnut olmayan psikilojik durumlar sonucunda bu tür Ermenistan için iyi olmayan durumların meydana gelmesine neden oluyor.
Bu psikolojik sorunların temel nedeni devlet ve hükümet yetkilileridirler. İşsiz sayısı fazla, ekonomik durum iyi değil, siyasi sorunlar mevcut, yurtdışına bağlı bir devlet, üretim yok v.b. Sorun çok fazla ama, hükümet bu sorunları görmezden geliyor. Bunlar da yetmezmiş gibi komşu devletlerle savaşıyor, toprak iddialarında bulunuyor. Türkiye`ye karşı asılsız olan delillerle soykırım iddiası, Gürcistan`a karşı toprak iddiası, Azerbaycan`a karşı toprak iddiası ve sonucunda bazı bölgedeki güçlü devletlerin yardımıyla Azerbaycan topraklarını 1990`ların başlarında işgal ettiği Dağlık Karabağ ve 7 ili halen daha işgal altında tutmaktadır. Bu kadar sorun kendisine yetmezken bir de bu kadar sonrularla uğraşarak kendisini çıkmaza sokup bir gün boğulacaktır. Bu boğulmanın ilk adımları da son dönemdeki askeri birliklerdeki ölüm olayları, çatışmalar, internetteki taciz videoları, hastalıklar, intiharlardır.
Ermenistan hiç olmazsa ilk önce komşu devletlerinin neler yaptıklarına bir baksın. Nasıl askeri işbirliği yapılıyor, sosyo ekonomik dayanışmalar yapılıyor, uluslararası projelere imza atılıyor. Bölge devletleri nasıl kalkınıyor, hangi ortak işleri yapıyorlar? Bölgedeki komşu Gürcistan ve Azerbaycan da Sovyetlerden kalma devletti ama kendilerini nasıl geliştirdiler? Sovyetler Birliği dağıldı, devletler bağımsızlıklarını ilan etti ve dünyayla tanıştı. Ama nedense Ermenistan, Rusya`dan başka kimseyle daha tanışamadı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Azerbaycan yeniden bağımsızlığını kazandıktan sonra eski hantal sistemini temelden değiştirdi. Bu değişiklik sadece ekonomik olarak sosyalizmden kapitalizme geçiş değildi. Eğitim, kültürel, ekonomik, askeri ve diğer alanlardaki değişiklik Azerbaycan`ın yeniden toparlanmasına neden oldu. İç asayişin sağlanması sadece insanların güvenliğini sağlar. Ama dışarıdan gelecek tehlikelere karşı da savunmak amacı ile askeriyeyi de yenilemek gerekiyordu. Sovyetlerden kopan Azerbaycan hemen kardeş ve komşu ülkeyle işbirliği yaptı ve askeriyede temelli değişiklikler yaparak NATO sistemine geçmeye başladı. Askeri disiplin en önemli faktördür. Elinde serbest silah tutabilen yüzbinlerce insan, her an hersey olabilir. Devrim, kargaşa, bozgunluk. Devleti bir anda sarsabilir. 1990`larda Azerbaycan topraklarının rahatça Ermeniler tarafından işgal edilmesinin temel nedeni de askeri bozgunluk ve silahsızlanmaydı. Siyasi kargaşa isteristemez askeriyeye de yansıdı.
Dünyanın en disiplinli ordusu Türk Ordusudur. Türk ordusundaki disiplin ve deneyimi NATO ordularında eğitim amaçlı olarak kullanılmakta. Azerbaycan`la Türk Ordusu arasındaki deneyim paylaşımı disiplinleşme ve düzen tertiple, ordudaki disiplin ve düzen en iyi halindedir. Sadce Azerbaycan`la değil Gürcistan`la da aynı paylaşım devam etmektedir. İster askeri isterse de diğer alanlardaki işbirliği devletleri giderek maddi ve manevi anlamda daha da zenginleştiriyor. Şuanda Türkiye`de Azerbaycan`ın binlerce askeri öğrencisi eğitim almakta. Daha önce eğitim alıp dönenler ise aldıkları disiplinli eğitimi öğretmekte ve uygulamktalar. Şuanda Azerbaycan`ın askeri eğitimi, tertip düzeni, askeri muhimmat ve araçları NATO düzeyindedir. Afganistan`daki barış savaşçıları, Irak`ta operasyon çalışmaları ve dünya barışı için gönderdiği ve başarılı askeri faaliyetlerinden ötürü, birkaç gün önce NATO yetkilileri tarafından Devlet Başkanı İlham Aliyev’e teşekkür edildi.
Bunları bari görmezden gelmesin, halkına zulüm etmesin. Bölgedeki gelişime sadece seyirci kalmasın. Yabancı devletlerin gazına gelerek Türkiye`den, Gürcistan`dan, Azerbaycan`dan toprak iddialarından, asılsız soykırım iddialarından vazgeçsin, işgal ettiği Azerbaycan topraklarını ve Dağlık Karabağı Azerbaycan`a geri versin, Karabağ`da yaptığı vahşeti kabul etsin, türörcü devlet olmaktan vazgeçtiğini açıklasın, Azerbaycan halkından, Türk halkından özür dilesin ve kendisini temizlesin. Yoksa giderek daha da çamura batacak ve bu gidişle işin sonunun hiç de iyi olmayacağını gösteriyor. Unutmamaları gerekir ki bir gün askerlerin birbirlerine doğrulttukları silahları, yarın hükümete doğrultulacaktır.
Ramin İsmayilov Arpaçaylı
1news.com.tr
Bir yanıt yazın