Portekiz’deki NATO Zirvesi’nde ittifakın günümüzde karşı karşıya olduğu yeni tehditler ve yeni güvenlik konsepti masaya yatırılacak. Füze kalkanı sisteminde ilkesel mutabakat sağlanması hedefleniyor.
Kuzey Atlantik İttifakı üyesi 28 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarını 19-20 Kasım günlerinde biraraya getirecek olan zirvenin, NATO’nun Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle birlikte dünyanın değişen güvenlik yapısına uyum sağlama arayışında dönüm noktası teşkil ettiği belirtiliyor.
Brüksel’deki Avrupa Çalışmalar Merkezi’nin Güvenlik Uzmanı Roland Freudenstein’a göre NATO’nun yeni güvenlik konsepti arayışının nedeni aslında çok basit. Zira güvenlik uzmanına göre Soğuk Savaş döneminin sona ermesine rağmen Batı’nın savunma ittifakı halen bu değişime uyum sağlamış değil.
“Yeni tehditlere karşı strateji zayıf”
“NATO halen konvansiyonel bir savaşa, kendi topraklarına yapılan bir saldırıya karşılık vermeyi öngören bir yapıya sahip. Oysa artık böyle bir tehdit yok” diyen Freudenstein, NATO’nun, gizli bilgilerin siber saldırılar yoluyla ele geçirilmesi, kimyasal silahlarla saldırı, parçalanan ve dünyaya tehdit oluşturabilecek devletler ve nükleer silahlarla füze teknolojisinin yayılması gibi yeni tehditlere karşı çok zayıf bir stratejiye sahip olduğunu aktarıyor.
“Profesyonel orduya ihtiyaç var”
Güvenlik uzmanına göre yeni güvenlik konsepti özellikle geleceğin ordularının yeniden yapılanmasını gerekli kılıyor. Freudenstein bu değişim ihtiyacını şu sözlerle açıklıyor: “Bu daha farklı birliklere sahip olacağımız anlamına geliyor. En son ve en hafif iletişim araçlarıyla donanmış olmaları, çok çabuk konuşlandırılabilmeleri gerekiyor. Profesyonel orduya geçilmek zorunda.”
Bu yeniden yapılanmanın bir parçası olarak NATO zirvesinde masaya yatırılacak en önemli konuların başındaysa füze savunma sistemi geliyor.
Zirvenin ön hazırlıklarını yürüten Portekiz’in Dışişleri Bakanı Luis Amado, “Bir mutabakata, bugüne kadar hiç olmamış kadar yakınız” açıklamasını yaptı. ABD’nin NATO nezdindeki daimi temsilcisi Büyükelçi Ivo Daalder ise zirvede alınacak kararın İttifak’ın Avrupa toprakları ve nüfusunu balistik füze tehditlerine karşı koruyacak kapasiteye sahip olması yönünde taahhütte bulunmaya odaklanan bir karar olacağına işaret etti.
Füze kalkanına doğru ilk adım
Amerikalı yetkili, Türkiye Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın füze savunma sistemi projesiyle ilgili, “Türkiye, topraklarının genelinde böyle bir şey düşünülüyorsa komutasının Türkiye’ye verilmesi gerektiği” şeklindeki açıklaması konusundaysa, “Komuta ve kontrol konusu daha sonra ele alınacak” dedi.
Füze savunma sisteminin özelikle İran’dan gelecek olası saldırılara karşı öngörüldüğü belirtiliyor. Konuyla ilgili açıklama yapan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ramin Mihmanperest ise “Biz bölgede hiçbir ülke için tehdit değiliz” dedi ve komşusu Türkiye’nin de dâhil olduğu planla ilgili olarak Türk tarafıyla istişare halinde olduklarını aktardı. İranlı Sözcü üstü kapalı ifadelerle Türkiye’ye yönelik olarak da “Bölge ülkeleri, böyle bir işin bölgede gerçekleşmesine izin vermemeli” mesajını verdi.
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen ise ittifak üyelerinin bu projenin hayata geçirilmesini sağlamak durumunda olduklarını şu sözlerle ifade etti: “Ben füze kalkanı projesi konusunda zirvede bir karar alınmasını bekliyorum. Bu, tasarrufa önem vermek zorunda olmamıza rağmen savunma kabiliyetlerimizi geliştirdiğimizi gösteren önemli bir sinyal olacaktır.”
Afganistan kararı
NATO Zirvesi’nin en önemli bir diğer gündem maddesi ise Afganistan.
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama ve müttefiklerinin 2014 yılına kadar güvenliği Afgan güçlerine devretmesini öngören kararı onaylamaları öngörülüyor. Yaklaşık 150 bin askerin 2014 yılı sonunda 50 bine indirileceği ve bu askerlerin de sadece Afganistan güvenlik güçlerine destek vermek için bölgede bulunacakları belirtiliyor.
Güvenlik önlemleri artırıldı
NATO Zirvesi’ne evsahipliği yapacak olan Portekiz olağanüstü güvenlik önlemleri aldı, 1 hafta süreyle Schengen Antlaşması’nı dondurduğunu, hava sahasında uçuşların kısıtlandığını ve genel denetimlerin de sıklaştırdığını duyurdu.
© Deutsche Welle Türkçe
Değer Akal, Christoph Hasselbach
Editör: Ahmet Günaltay
Yazıları posta kutunda oku