Bugün Vatan Gazetesi’nde İsrail Futbol Federasyonu’nun internet sitesinde Atatürk’ün bir dönem Macabi Tel Aviv takımı ile Osmanlı Sultanı’nı temsil eden takımın oynadığı maçta yer aldığını anlatan haber yer aldı. İsrail Futbol Federasyonu’nun iddiasına göre Atatürk, 1915’te gerçekleşen maçta takımının 2. golünü de atmıştı.
Görüşlerine başvurulan tarihçiler, Atatürk’ün o yıllarda Çanakkale Savaşı’nda olduğunu ve bu maçta olamayacağını söylediler.
Peki o makalede sözkonusu olay nasıl anlatılıyordu.
Hastürktv.com’dan Rafael Sadi, İsrail Futbol Federasyonu’nun yayınladığı makalenin tamamını Odatv için Türkçeleştirdi.
İşte Futbol Federasyonu’nun sitesinde yer alan ve Atatürk ile ilgili iddiaların olduğu o makale:
Futbol da İsrail Devleti gibi bataklıkların kurutulmasından kurulmuştur.
İsrail Futbolunun HULA’sı ise (Kuruluşu) Osmanlı yönetiminin son yıllarına rast gelir. Bu konuda da ileriyi görebilen ve bunun doğuşunu müjdeleyen de İsrail Devletinin kuruluşunu hayal eden Binyamin Zeev Herzl olmuştu hatta MACCABİ TEL-AVİV doğmadan bunu görebilmişti.
(Hula tamamı bataklık olan ve büyük çabalar ile kurutulan ve bugün İsrail’in Kuş cenneti olan bir mekanıdır. Yukarı Galil bölgesinde bulunur)
AŞER GOLDBERG
İsviçrenin Bazel şehrinde 1898 yılında gerçekleştirilen ikinci Siyonist Kongresinde Avrupa ve İsrail’de İbrani Spor birliğinin ilk kırlangıcı İsrail Devletini öngören Binyamin Zeev Herzl tarafından uçurulmuş ve Yahudi gençliğine çağrıda bulunarak :
Gençler birleşin, sizlere ihtiyacımız var, sadece ruhlarınızı değil aynı zamanda kaslarınızı da geliştirin. Hazır olun ve disiplin ile çalışın. Ülkemizde yeni ve mükemmel bir nesil yetişeceğine inanıyorum.Maccabilerin evlatları hayata dönecektir.
Dr. Max Nordau özellikle İsrail dışında yaşayan Yahudilere seslenerek: Bizim güçlü kaslara sahip bir Yahudilik tesis etmemiz lazımdır dedi. Evvelce öyle bir Yahudilik vardı. İhtiyaç nedeni ile Yeni bir Yahudi gençliği yetişecektir. Askeri bir ortamdır bu , Yaşasın spor. İbrani spor birlikleri fışkıracak ve gelişecektir.
20. Yüzyılın başında İsrail topraklarında ikinci aaliye(göç) döneminde yerleşim birimleri küçük ve yetersiz nufusa sahipti, sadece bir kaç bin nufus vardı. Çoğunluğuda geleneklerine bağlı ve geleneksel şehirlerde kümelenmişlerdi. Kudüs, Hebron, Beit lehem, Tiberia, Sfat ve Yafo. Sonuncusu ise liman şehri ve o zamaların İsrail Ülkesine açılan kapısı idi ve Türkler tarafından yönetilmekteydi.Yahudi yerleşim şehri Yafo’nun ara sokaklarında yaşayan halk sporu düşünmemekteydi.Şehrin Arap nufusu ise Yahudileri ”Wallad el mıta” yani “Ölü milletin çocukları” olarak nitelemekteydiler.
1906 yılında Osmanlı İmparatorluğunun sonlarına doğru Dünya yeni bir savaşın eşiğinde duruyordu.İsrail Ülkesi, Avrupa şehirlerinde boş vakitleri değerlendirme kültürü gelişirken genelde sıkıcı bir durum arz etmekte ve futbol oyunu önemli bir yer tutmaya başlamaktaydı. Bu dönemde Yahudi spor birlikleri oluşmaya başlıyordu. Avrupa’da kurulan ilk spor birlikleri BERLİN ve İSTANBUL’ da kurulmuştur.
İsrail Ülkeside gelişmeye ve yerleşim birimleri büyümeye başlamıştı. Ancak buna rağmen halen zor bir ülkeydi çünkü Osmanlı yönetimi gelişim için herhangi bir şey yapmamıştı. Siyon’da yerleşik hal henüz yöresel tipik bir gelişim kültürü gösterememişti.
İLK FUTBOL OYUNU
İsrail Ülkesinde kurulan ilk Spor Birliğinin adı YAHUDİ JİMNASTİKÇİLER BİRLİĞİ –Rişon Letsiyon – Yafo idi . 1906’da. Dr LEON KOHEN Yafo’daki Yahudi hastahanesinin vede aynı zamanda Yafodaki İbrani Orta Okulunun doktoru olarak görev yapmaya geldi.Ve bu orta okul sadece iki sene önce kurulmuş ve Herzliya orta okulu adını almıştı, 1904 yılında vefat eden ve İsrail Ülkesinin öngörücüsü olan Binyamin Zeev Herzl adına .
Doktor Leon Kohen bir spor taraftarı olarak Yehezkel Hankin ile birlikte Osmanlı Sultanının izni ile Bar Giora ve Shomer spor birliklerinin kuruluşunun teşşebüsünü gerçekleştirdiler. İkisi aralarına toplumun onurlu isimlerinden Meir Dizengof’u da dahil ettiler. Dizengof’un Neve Tsedek mahallesindeki evinin yanında bir gençlik takımı oluştu Dr.Kohen ve Hankin bu gençlerin bezlerden yapılmış bir top’a vurduklarını görmekteydiler. İsrail Ülkesinde de bütün Avrupa genelinde olduğu gibi istigal mevzuu Jimnastik ve Atletizim olan spor klupleri kuruldu. Ve futbol dalı bölümlerden sadece biri idi.
Milliyetçilik, Siyonizm ve spora ilgisi olmayan gençler bu birliklere yazıldılar. Bu o günlerde oldukça cesaret isteyen gözüpek bir atılımdı. Çünkü o günlerde her türlü organizasyon Türkler tarafından şüpheli ve milli-siyasi organizasyonlar olarak görülmekteydi ve uzun süreli tutuklamalara ve hatta idam sephasına bile götürebilmekteydi.
Buna rağmen ilk ”Yahudi Jimnastikçiler Birliği- Rişon Letsiyon-Yafo”nun kuruluş izinleri Osmanlı İmparatorluğunun başkenti olan İstanbul’dan sürat ile onaylandı ve kuruluş imparatorluğun Yafo’daki kayıt defterine yazıldı. Birlik bünyesine Yafo’dan ağırlık kaldırma dalında çalışan başka kişiler de katıldılar, ancak Yahudi yerleşim üyelerinin en fazla ilgisi Jimnastik ve Futbol dalında idi.gençler günlerini sahildeki arsalarda top oynayarak geçirmekteydiler. (Bugünkü Dolfinaryum ile Allenby caddesi ile deniz sahilinin buluştuğu alandan söz ediyoruz)
Aynı zamanda yani 1906 senesinin sonlarına doğru yeni uluslararası kanunlar nedeni ile İTALYA , RUSYA ve FRANSA’dan gelen gemilerin YAFO limanında demirlemelerine izin verilmemekteydi, ancak liman dışında demirleyen bir Fransız gemisinden MUSTAFA KEMAL adında genç bir Türk albayı indi. O Yafo’daki birlikteki bir yakınını görmeye gelmişti. Bu arkadaş aynı zamanda ilk spor birliğinin de yönetiminde idi. Bu vesile ile ilk uluslararası futbol karşılaşması organize edildi. Rişon LeTsiyon-Yafo gençleri Fransız gemisine karşı oynadılar ve 3-0 yendiler.
1909 senesinde gelişen Neve Tsedek ve Yafo yerleşim birimleri sakinleri AHUZAT BAYIT’i kurdular. Bu Osmanlı Sultanı Mehmet Reşat günlerinde de ilk İbrani şehri TEL-AVİV ‘e dönüştü.1909-1910 yılları arasında Maccabi Kostantinopolis (İstabul) başkanı HAYİM AVRAAM ile temas kuruldu. (Hayim Avraam Nili Örgütünden Sara Aaronson’un kocası idi). Avraam Yafo’daki spor klubünün Almanya’daki Yahudi Jimnastikçiler birliğine katılmasına yardımcı oldu. 1910 senesinde ise Avrupa Maccabi birliğine katılmasının verdiği güç ile birlik yeni mekanının Herzl caddesinin köşesinde kurulmuş olan HERZLİYA orta okulunun içinde olmasına karar verildi ve birliğin adı MACCABİ TEL-AVİV olarak değiştirildi.
1911-1912 senelerinde Maccabi birlikleri Yeruşalayim , Petah Tikva , Zihron Yaakov , Hayfa , Nes Tsiyona , Gedera , Rehovot , Ekron, Beer Tuvya , ve Rişon Letsiyon’da da kuruldu. Ekim 1912 de önemli bir adım atıldı ve bütün spor birliklerinin tek bir çatı altında toplanmasını ve İsrail spor birliğinin kurulması kararı alındı.Ve bu kurumun adı MACCABİ ERETZ İSRAEL oldu.Ve Tişri ayında Sukot bayramı ara günlerinde Tel-Aviv’deki Herzliya orta okulu salonlarında Herzl ve Nordau’nun dev resimlerinin karşısında ”HİSTADRUT MACCABİ ERETS İSRAEL” kuruldu (Maccabi İsrail Birliği). Ve ilk olarak Aviezer Yalin, Şraga Nafha, ve Moşe Hasin yönetime seçildiler . Ancak Yönetim Maccabi Yeruşalayim lokalinde kararlaştırıldı.
1910 ile 1918 yılları arasındaki dönemde Osmanlı İmparatorluğunun Erets İsraeldeki
son günlerinde Yahudi nufusu ve özellikle gençlik FUTBOL hastalığına yakalandılar. Yerleşim birimlerinin tamamında gençler top peşinde koşuyorlar ve topa vurmak için birbirleri ile yarışıyorlardı. Bütün spor birliklerinin içinde diğer spor dallarının yanısıra Futbol şubeleri açılıyordu. Maccabi Tel-Aviv, Maccabi Petah Tikva, Rehovot , Gymnasiya Hezliya, Maccabi Yeruşalayim, Yafo’dan Arap klüpleri, aralarında futbol karşılaşmaları düzenlediler.Bu karşılaşmalara binlerce seyirci çektiler ve sahalar her alanda dağınık idiler.
Futbol sahası Ein Ganim’de olan Petah Tikva ile tarihi bir oyun oynandı Petah Tikva ile Maccabi Tel-Aviv , bu oyun Em Hamoshavot yerleşim biriminin neredeyse tamamını çekti ve Maccabi Tel-Aviv Maccabi Petah Tikva’yı 2-0 yendi.
Gymnasia Herzliya’nın çok güçlü bir futbol takımı vardı. Oyuncuları aynı zamanda Maccabi Tel-Aviv’de de ara ara oynamaktaydılar. Gymnasia’nın Maccabi Tel-Aviv karşısındaki oyunları genelde Mikve İsrael Tarım okulunun futbol sahasında geçekleşmekteydi. Bu oyunlar futbol sahasına olan uzun yolu yayan gelmiş olan binlerce seyirci karşısında oynanmaktaydı. Bu oyunlarda iki takımında galibiyetleri kaydedilmiştir.Ve bu oyunlar o günlerin gazetelerinin manşetlerini uzun zman meşgul etmişti.
Lübnan’dan bazı öğrenci grupları ve özellikle Beyrut Üniversitesi öğrencileri Em Hamoşavot’taki bu futbol maçlarını seyretmek için geliyorlardı.Yerleşim birimlerinin Sultanın ordusunda görev yapan gençleri aynı zamanda İstanbul’daki maçlarda da boy göstermekteydiler. Avşalom Gisin, Petah Tikva yerleşim biriminin 1912’de İstanbul’da Maccabi Petah Tikva birliğini kaydettirdi. Ve yasal olarak bunu Osmanlı İmparatorluğunun kayıtlarına kaydettirdi.Aslında futbolcu da olan Gisin Osmanlı Ordusundaki askerlik görevini tamamladıktan sonra ŞOMER Avraam Şapira’nın yardımcısı olarak görev yaptı. ( Şomer ilk güvenlik birimleriden biridir)
1915 te Albay Mustafa Kemal, Yafo’ya döndü. Daha sonraları ise kendisi ATATÜRK yani Türklerin babası olarak anılacaktı. Atatürk modern Türkiye’nin kurucusu ve koyu bir futbol severdi. Kendisi İstanbul’daki Beşiktaş klubünün taraftarıydı. Türk lideri Maccabi Tel-Aviv yöneticileri ile oldukça samimi ve dostluk ilişkileri içindeydi. Mustafa Kemal bu samimiyeti ile Osmanlı Sultanını temsil eden bir takım ile Maccabi Tel-Aviv takımları arasında bir dostluk maç’ı tesis edilmesini sağladı. Maç Yafo’da gerçekleştirildi ve 2-2 berabere sonuçlandı. Atatürk’ün kendisi beraberlik golünü attı .
Beyaz formalı olan Atatürk
Büyük savaş patlak verdi (1.Dünya Savaşı) yerleşim birimlerinin gençleri Türk ordusunda askere alındılariçleriden bir çoğu da futbolcular ve spor klüplerindeki sporculardı. Spor ve futbol faaliyetleri kıstlandı. Osmanlılar ile İngilizler arasındaki en önemli çatışmalardan biri Ramat Gan stadyumu bitişiğinde oldu. İngilizler Yarkon nehrini aşmayı başardılar ve Milli stadyumun girişine geldiler, halihazırda da o mekanda İngilizlerin çatışmada ölen askerlerinin anısına bir anıt mevcuttur.
1917 senesinde ise İngiliz General Edmon Allenby Erets İsrael’i işgal etti ve İngilizler ile Almanlar da 1918 de ülkeyi terk ettiler. Futbol konusunda ise yeni bir dönem balşıyordu. Bundan sonra bölgede 400 yıllı Osmanlı İmparatorluğunun varlığının unutulması dönemi başlayacaktı. Bununla birlike İsrail Futbol tarihinde bir dönem kapandı ve yeni bir futbol dönemi başlamış oldu.
Bunlar da İsrail Futbolunda top koşturan ilk isimlerdir.
Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altında olan Eretz İsrael futbol’u özellikle Tel-Aviv ve Yehuda daki yerleşim birimlerinde merkezileşmişti. O senelerde futbolun heyecanını kutsal ülkeye getirmiş olan futbolcuların isimleri ise aşağıdaki gibidir:
Menahem Avraam , Aşer ben David , Yekutiyel Beharav , Moşe Burştein , Yosef Bilis , Amyehud Gur (Gruzubeski) Aharon Goldis, Yehoşua Goldberg , Yitshak Duboski , Dan Danin , Şimon Hakohen , Yeoşua hasin , Yosef Yekutiel , Hillel Kohen , Ariel Kaspi ,David Kavşana , Hayim Levi , Eliezer Lifbon , Dov David Moşe lampert , Eliyezer Lubrani , Zvi Lifşitz , David Yaakov Marcus , Efrayim Marcus , Hayim Nahmiyas , Mordehay Şalom Nami , İsrael Simkin ,Eliyezer Polani , Yaakov peleg , Moşe Kuşnir , Moşe Rozanski, Şmuel Rabinzon , Moşe Şoam , Avner şalom , David Şetzderobski , David Tidhar.
Odatv