A.A
Kars’ın Arpaçay ilçesine bağlı Küçük Çatma köyünde, 1918’de Ermeni Taşnak çeteleri tarafından katledilen Müslüman Türklerin toplu mezarının ortaya çıkarılmasına yönelik bilimsel kazı çalışması başlatıldı.
Kars’a 50 kilometre uzaklıktaki Arpaçay ilçesine bağlı Küçük Çatma köyünde Mülazim Turan’a ait evin yanında bulunan 90 metrekarelik alanda, Ermeni çetelerince katledilen Müslüman Türklere ait toplu mezarın ortaya çıkarılması için Kafkas Üniversitesi (KAÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü ve Kars Müze Müdürlüğünce oluşturulan 22 kişilik ekip çalışmalarına başladı.
KAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Selçuk Ural, gazetecilere yaptığı açıklamada, Türk ordusunun doğu harekatına başladığı sırada Ermeni çetelerinin geri çekilirken, Türk halkına yapmış olduğu katliamlardan birinin de Küçük Çatma köyünde cereyan ettiğini söyledi.
Küçük Çatma köyünün o dönemlerde Ermeni ve Türk Müslümanlar tarafından iskan edilen bir yerleşim yeri olduğunu belirten Ural, şunları kaydetti:
“Burada, şehit edilenlerin torunlarının ifadelerine göre yaklaşık 180 civarında şehidimizin olduğunu düşünüyoruz. 180 kişinin tamamının bu alanda olup olmadığı kazılar sonucunda ortaya çıkacaktır. Araştırmalar daha sonra ilgili kurumların vereceği karar doğrultusunda genişletilebilir. Buradaki hadise Ermeni katliamının küçük bir boyutudur. 1918’de Sarıkamış’tan başlayarak, Ermenilerin Ermenistan sınırına çekildiği tarihe kadar ki süre içerisinde tahminlerimiz Mart, Nisan ya da mAyıs ayında böyle bir katliamın olabileceği yönündedir. 25 Haziran tarihine geldiğimizde Ermeniler, Arpaçay’ın doğu sınırına geçmiş oluyorlar. Dolayısıyla buradaki katliamın 1918’in ilkbahar aylarında gerçekleşmiş olması çok daha muhtemel. Bu katliam bir Taşnak katliamıdır.”
ANIT DİKİLECEK
Kars Müze Müdürü Necmettin Alp de geçen yıl yer tespitinin tamamlandığını, tarihi kayıtlarla, Osmanlı arşivlerinde 183 kişinin burada şehit olduğunun tespit edildiğini ifade ederek, “Burada yatan şehit sayısı tespit ettikten sonra bir anıt yapacağız. Bölgemizde bu tür olayların yaşandığı 82 köy var. Bu köylerden henüz 3’ünü açıyoruz” diye konuştu.
Büyük Çatma Köyü Muhtarı İbrahim Birdal ise yapılan çalışmalarda, dedelerinin nasıl katledildiğinin gün yüzüne çıkarılarak devlet arşivlerine gireceğine inandıklarını dile getirerek, şöyle dedi:
“Yetkililer izin verirse buradaki şehit dedelerimizi Büyük Çatma köyünde tahsis ettiğimiz şehitliğimize nakletmek istiyoruz. Yetkili mercilerin bu talebimizi kabul etmesini bekliyoruz. Dedelerimizin bize anlattığına göre 1914’de köyümüz Ermeni ve Müslüman Türklerin yaşadığı bir köymüş. O tarihlerde Ermenilerce Büyük Çatma köyünden toplatılan 183 kişi, Küçük Çatma köyündeki samanlığa getirilerek, katlediliyor. Araştırmalarımız sonucu katledilen 64 tanesinin ismini bulabildik. Geri kalanların ise nesilleri tamamen tükenen aileler olduğu için bulamadık.”