İsrail’in niyeti gerçeği bulmak değil ayıpları örtmek

Haaretz 30 Haziran 2010

Haaretz gazetesinin üst düzey hukuk danışmanı ve köşe yazarı Ze’ev Segal, Yargıç Turkel başkanlığındaki Gazze filosu soruşturma komitesinin yetkilerinin bu kadar sınırlı olmasının hükümetin amacının olayların köküne inmek değil yaptıklarını meşrulaştırmak olduğuna işaret ettiğini söyledi.

Segal, analizinde kurulan komisyonun bu sınırlı yetkilerle istese de detaylı bir soruşturma yürütemeyeceğini belirtti ve komisyon için “incir yaprağı” benzetmesini kullandı.

İşte Segal’in komisyon yorumu:

“Eğer eski Yüksek Mahkeme Yargıcı Yaakov Turkel gerçekten başkanlığını yaptığı Gazze filosu baskını soruşturma komitesinden istifa ederse, hem komitenin elinde ciddi bir soruşturma yürütmek için gerekli yetkilerin olmamasından kaynaklanan bir adım atmış olacak.

Şu anki koşullar altında komitenin, hükümetin filonun gelişi için yaptığı hazırlıkları soruşturması yasak.

Komite başkanı Turkel dürüst, düzgün bir insan. Bu görevi üstlendiğinde yapılması gerekenleri yapmasına izin verileceğine inanıyordu. Ancak kısa süre içinde baştan tahmin etmesi gereken durumun farkına vardı: Komitenin yetkileri kısıtlı, tanık çağırmaya izni yok, tanıkların komitenin önüne çıkması tamamen yetkililerin insafına kalmış durumda. Bu koşullar altında işini düzgün yapması mümkün değil.

Turkel, daha önce kararlarında defalarca “kampımızın el değmemiş olması gerek” demişti. Ancak hükümetin soruşturma komitesine dayattığı kısıtlamalar, olayların temeline inilmesi yönünde samimi bir istek olmadığına işaret ediyor.

HÜKÜMETİN AYIPLARINI ÖRTENLER

Turkel muhtemelen Meir Şamgar ve Aharon Barak gibi diğer önemli emekli Yüksek Mahkeme yargıçlarının yetkisi olmayan bir soruşturma komitesine başkanlık etmeyi kabul etmeyeceğini biliyordu. Komite başkanlığı görevini kabul ederek, Turkel kendisini, hükümet için incir yaprağı görevi yapmaya, yani ayıplarını örtmeye, hevesli olmayan diğer saygın eski yargıçlar kulübünden çıkarmış oldu.

1982’de hükümet, dönemin Yüksek Mahkeme Başkanı İzak Kahan’ın, gerçekte gücü olmayan bir soruşturma panelinin başkanlığında Lübnan Savaşı sırasında yaşanan Sabra ve Şatilla katliamlarını soruşturmasını istemişti. Kahan’ın bu teklifi reddetmesinin ve sokaklara dökülen halkın baskıları altında hükümet, tanık ve belge talep etme dâhil yetkileri tam bir komite kurulmasını kabul etmek zorunda kaldı. Bunun üzerine Kahan komisyona başkanlık etmeyi kabul etti.

KOMİTENİN ELİ KOLU BAĞLI

Daha sonra dönemin başbakanı Ehud Olmert 2006’da yaşanan İkinci Lübnan Savaşı’nın soruşturulması için bir devlet komisyonu değil hükümet komisyonu kurulmasını istedi. Ancak hükümet komitesine devlet komitesinin elindeki yetkilerin tümü verildi.

Turkel kendi komitesinin de İkinci Lübnan Savaşı’ndaki gibi tam yetkiye sahip bir soruşturma komitesi olmasını istiyor. Böylece ilgili alanlardan uzmanların da görüşleri alınabilecek.

An itibariyle Turkel Komitesi, eli kolu bağlı halde hükümetin iyi niyetine kalmış bir durumda. Böyle bir komite üyelerini şereflendirmeyecektir.”

Kaynak: Hurriyet