“Türk-Ermeni ilişkileri” projesi

Sakarya– Türk Tarih Kurumu Ermeni Masası’nda görevli Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Enis Şahin editörlüğünde yaklaşık 20 ciltten oluşacak bilimsel bir eser hazırlanıyor.

2009 yılı Ekim ayında duyurusu yapılan projeye, yaklaşık 350 akademisyenin 473 araştırma ve makalesiyle katkı vereceğini bildirdi. Başvuru süresinin devam ettiği projede 500’e yakın makale ve araştırmanın yer alması bekleniyor. Esere katkı verecek kişiler arasında Azerbaycan, İtalya, Fransa, Amerika, Brezilya, Arjantin, Şili, Gürcistan ve Ermenistan’dan akademisyenler de bulunuyor.

Proje editörü Doç. Dr. Şahin, projeye gösterilen ilginin, beklentilerinin üzerinde olduğunu ifade ederek, projeyi açıkladıklarında 5-6 bin sayfalık bir eser olacağını öngördüklerini belirterek, ”Mayıs ayını bitiriyoruz. Bugün itibariyle konu sayısı 473. Projeye katkı sunacak akademisyenlere Kasım ayına kadar yazılarını yazma süresi verdik. 473 konunun 500’ün üzerine çıkacağını düşünüyorum. Her cildin 600 veya 700 sayfadan oluşması planlanıyor. Cilt sayısı, eserin külliyata doğru gittiğini gösteriyor. Eser, 15 cildi geçecek, muhtemelen 20 cildi zorlayacak” dedi.

Şahin, eserin ansiklopedi niteliğinde olacağına işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
”Ermeniler’in ilk dönemleri, İslam Medeniyeti sürecinde Ermeniler, Bizans Devleti, Selçuklular, Osmanlı toplum yaşantısında Ermeniler, Osmanlı bürokrasisinde Ermeniler, Ermeni meselesinin doğuşu ve gelişimi, Ermeni meselesi ve misyonerlik, Ermeni meselesi ve din faktörü, Ermeni meselesi ve komiteler, Ermeni meselesi ve büyük devletler, Ermeniler’e yönelik ıslahat çalışmaları, Ermeni göçleri, Ermeni propagandası ve karşı propaganda, Batı basınında Ermeni meselesi, Türk basınında Ermeni meselesi, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde Ermeni basını, Ermeni diasporası ve lobiciliği, Türk dış politikasında Ermeniler, Türk-Ermeni ilişkilerinin ve Ermeni meselesinin geleceği, Ermeni meselesinin çözüm önerileri gibi tarihî konuların ötesinde, sanat, kültür, dil, edebiyat ve müzikte Türk-Ermeni ilişkileri gibi ana konular da eserde geniş bir şekilde yer alacak.”

Azerbaycan, Türkiye dışında en çok katılımın olduğu ülke

Projeye dünyanın çeşitli ülkelerinden başvurular da geldiğini ifade eden Enis Şahin, ”Azerbaycan, Türkiye dışında en çok katılımın olduğu ülke, 40’tan fazla akademisyenin katkısı var. İtalya, Fransa, Amerika, Rusya, Brezilya, Arjantin, Şili, Gürcistan’dan akademisyenler var. Hatta Ermenistan’dan da 4 veya 5 akademisyenle bağlantıya geçtik. Ermeniler’in hakkımızdaki görüşlerini de almak istedik, hakaret içermediği ve bilimsel olarak ele alındığı taktirde onların da görüşlerine eserde yer vereceğiz” diye konuştu.

Doç. Dr. Şahin, Ermeni sorunu konusunda Türkiye’de en fazla 3 veya 4 ciltten oluşan eserler bulunduğuna dikkati çekerek, hazırladıkları eserin daha geniş kapsamlı olacağını söyledi.
Şahin, Türkiye’de birçok üniversitede tarih ve sosyal bilimlere ait bölümler bulunduğunu, Ermeni meselesi konusunda akademisyenlerin gerekli altyapıya sahip olduklarını belirterek, ”Akademisyenlerimiz bu konuda çok duyarlı. Ülke olarak bugüne kadar, bu gücü harekete geçirememiştik. Elimizde var olan ama çoğunlukla farkında olmadığımız veya münferit kalan bu gücü, kolektif hale dönüştürüp harekete geçirdik. Ülkemizin bu alandaki bilimsel gücünü bu eserle gösterebileceğimizi düşünüyorum. Daha önce birkaç ciltlik eserler çıkarabilirken, bugün cilt sayısının 20 civarında olacağını tahminen söyleyebilmek bile çok heyecan verici bir gelişme. Gelecek nesillere, Türk-Ermeni ilişkileriyle ilgili bugün ulaşmış olduğumuz bilgi birikimimizi aktarmak en önemli vazifelerimizden birisidir” dedi.

Enis Şahin, eseri Ermeniler’in sözde soykırım iddialarının 100. yılı olarak kabul ettikleri 2015 yılı hazırlıklarına cevap olarak, 2011 yılı Nisan ayında yayımlayacaklarını bildirdi.