Moris Şinasi Milletlerarası Çocuk Hastanesi
Akmescit Mah. İzmir Cd. No: 335 , Manisa
morissi@ttnet.net.tr
Telefon: 0 (236) 231 4614 Faks: 0 (236) 232 6304
| Morris Sinasi kimdir? |
| idris tarafından yazıldı. |
| Pazartesi, 18 Ocak 2010 10:59 |
|
Yıl 1855, Manisa’da Sefarat Yahudilerinden fakir bir ailenin bir erkek çocuğu olur. İsmini Morris koyarlar. Morris dokuz yaşında kuşpalazı hastalığına yakalanınca ölümle burun buruna gelir. Şinasi isimli bir Müslüman doktorun tedavisi neticesinde iyileşince, ailesi ona Şinasi ismini de verirler. Bu bir vefa borcudur. Bu vefa anlayışı Morris’in ruhuna da işleyecektir.
Derken Morris on beş yaşına gelince fakir olan ailesine yardım etmek için Yahudi mezarlığında bekçi olarak işe girer. Okuma yazması olmadığından işten atılır. Sebebi ise, dışarıdan bir Yahudi ailesi gelir ve mezarlıktaki yakınlarının mezarını görmek ister. Fakat mezarın yerini bilmiyorlar. Morris ise okuma bilmediğinden mezarın yerini gösteremez. Bu aile durumu bölgenin Yahudilerine bildirerek Morris’i işten attırırlar. İş arayan Şinasi 1870 yılında henüz 15 yaşlarında yine bir Yahudi olan Garofolo isimli bir tütün tüccarının yanında işe girer. Kısa zamanda patronunun gözüne giren Morris gösterdiği başarıdan dolayı patronu tarafından Mısır’a götürülür. Orda da gösterdiği başarılardan dolayı artık patronuyla dost olmuştur. Morris 1890 yılında Amerika’ya gitmeye karar verir. Patronundan aldığı 25 bin dolarla yeni dünyaya geçer. Orada, Şikago Beynelmilel Fuarında bir sigara yapıştırma makinesi sergiler. Bu makine oldukça ilgi görür. Buradan kazandığı para ile hem Garofolo ya olan borcunu öder, hem de bir iş kurma imkanı bulur. Yıl 1903’e geldiğinde ABD devleti Akdeniz’de ticaret yapabilmek ve gemilerini geçirebilmek için sultan Abdulhamit’e başvurur. Sultan bu teklifi ABD’nin Osmanlıya HARAÇ vermesi karşılığı kabul eder. Yalnız bir şart daha koşar ve “Bizden tütün de satın alacaksınız” der. Amerika bunu da kabul eder ve tarihinde ilk ve tek olarak Osmanlıya HARAÇ verir. İşte bu tütün anlaşması Morris’in yolunu açar. Ege tütününü iyi tanır ve bağlantıları da vardır. Bu bağlantı avantajını iyi kullanır. Kısa sürede önünde geniş ufuklar açılan Morris, erkek kardeşi Solomon’u da Manisa’dan getirterek iş alanını iyice geliştirir.
New York’ta Brodway 120, Sokakta SCHİNASİ BROTHERS COMPANY isimli bir sigara fabrikası kurar. Bu bina hala ayakta kalmayı başarmıştır. Kurduğu bu fabrikada Türkiye’den götürdüğü tütünleri kullanan Morris, kısa zamanda Türk tipi sigaralarla üne kavuşur. Türkiye’den özellikle Manisa ve Akhisar civarından aldığı tütünleri yine bu bölgeden götürdüğü usta ve kalifiye işçilerle yüksek kalite mamuller elde etmeyi başarır.
1903 yılında Selanik’te iş arkadaşı olan Jozef Ben Rubi’nin kızı Laurette ile tanışıp evlenir. Victoria, Juliette ve Altina isimli üç kızı ile Leon isimli bir erkek çocuğu olur. Artık ! Morris çok zengindir. Hatta yunan Yahudisi eşi için o döneme göre oldukça gösterişli bir malikane yaptırır. Malikanenin 52 odalı olduğu rivayet edilir.
Bu günlerden diğer bir rivayette şudur:
Morris Yunanistan’da bir basın toplantısı yapar. Bir gazeteci bir kağıda bir soru yazar ve Morris’e verir. Morris kağıdı yanındakine verir ve “Ben okuma bilmem sen oku”. der. Ardından başka bir gazeteci:-okuma- yazma bilmeden bu kadar zengin oldunuz, bir de tahsilli olsanız kim bilir ne olurdunuz? Morris şu cevabı verir:
– İyi bir mezar bekçisi olurdum!
1916 yılında şirketinin tüm haklarını Amerikan Tabacco Company’e satar. Ve iş hayatından çekilir. Bu
arada çocuklarını kurduğu ve Morris’in arkadaşı Philip’in de ortak olduğu (bir rivayete göre Morris bizzat kendisi kurmuştur) ve şu an dünya tütün devi olan Philip Morris Company doğmuştur. Gerisini bilirsiniz. Peki, halen Manisa da hizmet veren Şinasi Morris Hastanesi’nin hikayesi nedir?
Morris 1928 yılında memleketi olan ve doğup büyüdüğü yer olan Manisa’yı hiç unutmaz. O kadar ki yaptırdığı evi Türk stili yaptırır ve içini de yine Türk şark tarzı ile döşer. Çocukluğunda çektiği hastalığı ve gördüğü vefayı da unutmaz. Bu amaçla bir milyon dolarlık bir bütçe ayırır. Bunu 800 bin doları ile bir hastane yaptırır. Bu hastane çocuk hastanesidir. Bu hastanenin çok geniş arazisi vardır ve burada inek, koyun, keçi ve tavuk gibi hayvanlar beslenir ve sebze ve meyve yetiştirilir ki çocukları taze besinlerle beslesinler diye. Yine bu hastanenin faytondan Ambulansı ve başhekimin faytondan makam aracı vardır. Bütün bu ayrıntılar bizzat Morris tarafından düşünülmüştür. Geriye kalan 200 bin dolarla da devlet tahvili alarak; bu tahvillerin getirisi olan 33 bin dolar her yıl iki taksit halinde Morris Şinasi Çocuk Hastanesine gönderilir.
Morris Şinasi kurduğu bir vakıfla hastanenin geleceğini de düşünmüştür; Chemical Bank Of New York’u da mutemet tayin etmiştir. Üç yılda bir kurduğu vakfın mütevelli heyeti Türkiye’ye gelerek, Manisa’da hastaneyi ziyaret etmekte ve yapılan işleri yerinde denetlemektedirler.
..Alıntı…
İdris CELEP
|
==========================================
Morris Şinasi Hastanesinin fonu kesildi
Manisa Morris Şinasi Milletler Arası Çocuk Hastanesinin adı değiştiği için ABD’de bulunan Morris Şinasi Vakfı yöneticileri ve vakfın fonunun yönetildiği bankanın yöneticileri tarafından Manisa’ya gönderilen paranın durdurulduğu belirtildi.
15 Şubat 2010 11:03
Haber Merkezi
Manisa Morris Şinasi Sağlık ve Eğitim Derneği Başkan Yardımcısı Dr. Fahrettin Er, Morris Şinasi hakkında roman yazdığını ve bu nedenle torunlarından bilgi almak amacıyla ABD’ye gittiğini söyledi. Dr. Er, buradaki temasları sonucunda Manisa Morris Şinasi Milletler Arası Çocuk Hastanesinin adı değiştiği için Morris Şinasi Vakfın’dan gelen yıllık paranın kesildiğini öğrendiğini söyledi.
Morris Şinasi Vakfının fonunun J.F. Morgan Private Bank’ta yönetildiğini öğrendiğini ifade eden Dr. Er, bankanın Müdür Yardımcısı Daniel J. Ordan ile görüştüğünü kendisine hastanenin andın değişmediğini sadece iki hastane birleştiğini ilettiğini söyledi. Er, fondaki parayı Morris Şinasi’nin torunlarında istediğin öğrendiğini belirterek, “Torunları ve banka yönetimi hastanelerin birleşmesi sonucu adının değiştiğini iddia ederek vakıf fonundan gelen parayı ödemek istemiyorlar” dedi.
Er, “Hastanenin yeni adı birleştirildiği Manisa Merkez Efendi Devlet Hastanesi olmuş. Ancak Morris Şinasi adı hastanenin duvarlarında kalacakmış. Yani Morris Şinasi Milletlerarası Çocuk Hasatanesi poliklinik hizmet binaları olarak kalacak. Ancak 820 bin dolarlık fonu 80 yıldır yöneten ilgili Amerikan bankasının yöneticileri bunu kabul etmek istemiyor görünüyorlar. Kısacası 80 yıl önce geliri Türkiye Cumhuriyeti’ndeki bir hastaneye tahsis edilen bu fonu ve gelirini Türkiye’ye yollamak taraftarı değiller” dedi.
Er, “Konuyla ilgili önce Manisa Morris Şinasi Milletler Arası Çocuk Hastanesi Başhekimliğine sonra İl Sağlık Müdürlüğüne yazı yazarak bilgiler verdik. Bir anca girişimler başlatılarak vakfın fonundan Manisa’ya tahsis edilmesi gereken paranın kesilmemesi sağlanmalıdır” dedi.
“MESELE TÜRKİYE’NİN İTİBARIDIR”
Er, “Mesele vakıftan gelen 30 bin dolar değildir. Bu ayrıca Türkiye’nin itibarı meselesidir. Uluslar arası kamuoyunda Türkiye hakkı olan bir konuda hakkını koruyamıyor şeklinde bir şey yansıtılmamalıdır” dedi.
Er, Morris Şinasi’nin torunlarıyla da görüşmeyi istediğini ancak, bankanın ilgili fon yöneticilerinin kendisine ailenin hayatta olan üyeleri ile ilgili bilgileri vermediğini belirtti.
“HASTANENİN ADINI DEĞİŞTİRMEDİK”
Konuyla ilgili bilgiler veren İl Sağlık Müdürü Ziya Tay ise, “ABD banka yöneticileri ve vakıf yöneticileri Türkiye’yi hala 3. Dünya ülkesi olarak görüyorlar. Hala 80 yıl önceki gibi Manisa Morris Şinasi Milletler Arası Çocuk Hastanesinin standart bir hastane olarak görüyorlar. Oysa bu haliyle hastane ihtiyaçlarımızı karşılamıyor. Bizde Manisa’nın ihtiyacını karşılayacak şekilde yeniden yatırımlar ve girişimlerde bulunuyoruz. Biz hastanenin adını değiştirmedik zaten” dedi.
“MİKTARIN 10’DA BİRİNİ VERİYORLAR”
Tay, “Zaten yıllardır hastaneye verilmesi gereken paranın 10’da birin veriyorlar. Asıl verilmesi gereken miktarı vermiyorlar. Biz konuyla ilgili olarak gerekli yerlere yazılarımızı gönderdik. Yazılarımızda hastanenin adının değiştirilmediğini belirttik. Şimdide Sağlık Bakanlığımızı gerekli yazılarımızı yazarak bilgilerimizi verdik. Bundan sonra konuyla bakanlığımız ilgilenecektir.”
Yazıları posta kutunda oku