Kırgızistan’da isyan

Kırgızistan’da muhalefetin dün başlattığı gösteriler isyana dönüştü. Göstericiler başkent Bişkek’teki hükümet binasını ele geçirmeye çalışıyor. Güvenlik güçlerinin silahlarını ele geçiren protestocular yakaladıkları polisleri linç ediyor. Çatışmalarda şu ana kadar 17 kişi öldü, 180 kişi de yaralandı. Dövülerek öldürüldüğü bildirilen Kırgızistan İçişleri Bakanı’nın sağ olup olmadığı konusubelirsizliğini koruyor.

MUHALİFLER BÖYLE İSYAN ETTİ / WEB TV

THY’NİN KIRGIZİSTAN SEFERİ İPTAL EDİLDİ

KIRGIZİSTAN’DA DAHA ÖNCEKİ EYLEMLERDEN GÖRÜNTÜLER / WEB TV

Kırgızistan’da çok sayıda muhalif politikacının tutuklanmasının ardından tırmanan gerginlik, güvenlik güçleri ile göstericiler arasındaki çatışmalarla sürüyor.

Beş yıldır iktidarda olan Bakiyev yönetiminin istifasını isteyen binlerce protestocu, Bişkek’teki hükümet binasını ele geçirmeye çalıştı. Polis önce eylemcilerin üzerine tazyikli su ve biber gazı sıktı, daha sonra ise ateş açtı. Hükümet, çatışmalarda en az 17 kişinin öldüğünü, 180 kişinin de yaralandığını duyurdu.

AFP haber ajansı, muhalefet yanlılarının, parlamentoyu işgal ettiği ve genel savcılığın zemin katında yangın çıktığını bildirdi. Parlamentoya 10 metre mesafedeki Devlet Başkanlığı binasının da muhaliflerin kuşatması altında bulunduğu belirtildi.

İÇİŞLERİ BAKANI’NIN DURUMU MUAMMA

AFP’ye konuşan polis yetkilileri, Bişkek’in 200 kilometre batısındaki Talas şehrinde çıkan olaylarda ise göstericilerin İçişleri Bakanı Moldomusa Kongantiyev’i öldürdüğünü, Başbakan Birinci Yardımcısı Akılbek Caparov’u da rehin aldığını bildirdi.

Muhalif eylemci Şamil Murat da, Associated Press’e yaptığı açıklamada, Bakan Kongatiyev’in cesedini, Talas’taki hükümet binasında gördüğünü söyledi. Murat, Talas’taki protestocuların Kongatiyev’i dövdüklerini ve Bişkek’teki polise gösterileri bastırmayı durdurması talimatı vermesini istediklerini söyledi.

Kırgızistan resmi haber ajansı KABAR ise İçişleri Bakanı Kongantiyev’in sağ olduğunu duyurdu. KABAR’ın haberinde, bakanın sağlık durumunun çok ağır olduğunu ve halen protestocular tarafından Talas kentinin polis karakolunda rehin tutulduğu belirtildi.

Talas’ta ise yaklaşık 10 bin gösterici bölgesel hükümet binası ve bir polis karakolunu da ateşe verdi. Göstericiler, Talas meclis binası ile Milli Güvenlik Hizmetleri (GSNB) binasına girdi.

Narin kentinde ise 3 binden fazla muhalefet temsilcisi, valilik binası önünde polisle çatıştı.

İsyancıların istifasını istediği Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev, isyan bölgelerinde olağanüstü hal ilan etti. Devlet Başkanı’nın şu an itibarıyla nerede olduğu bilinmiyor.

Kırgızistan’da dünden beri internet hizmeti verilmezken, ülkede telefon hizmeti kontrollü olarak sağlanıyor.

YÜKSEK ENFLASYON VE YOLSUZLUK İDDİALARI İSYAN ETTİRDİ

Ülkede yaygın yoksulluk, artan fiyatlar ve yetkililerin yolsuzluk iddialarıyla başlayan siyasi kargaşa Mart başından bu yana varlığını sürdürüyor.

Muhalefet, Bakiyev hükümetini insan hakları ihlalleri, otoriter yönetim anlayışı ve rastgele ekonomi politikaları yüzünden eleştiriyor. Bu politikaların sonucunda ülkede temel mal ve hizmetlerin fiyatlarının hızla yükselmesine neden olan bir enflasyon sorunu yaşanıyor.

Ülkede iki günden bu yana süren hükümet karşıtı eylemlerin ardından, dün gece gerçekleştirilen operasyonlarda en az 10 muhalif lider tutuklanmıştı.

Çin, Rusya ve Güneybatı Asya arasında kalan Kırgızistan 1991’de Sovyetler Birliği’nden ayrılan en fakir ülkelerden biri. Yolsuzluğun ve kronik istikrarsızlığın pençesindeki ülkede Mart 2005’te de benzer olaylar yaşanmış ve dönemin devlet başkanı Aksar Akayev koltuğundan olmuştu.

KIRGIZİSTAN’DAKİ TÜRKLER İÇİN DIŞİŞLERİ DEVREDE

Kırgızistan’daki olaylarla ilgili bir açıklama yayımlayan Türk Dışişleri Bakanlığı, gelişmelerle ilgili üzüntü ve kaygısını dile getirirken, bölgedeki Türk vatandaşlarının güvenliği için Kırgız yetkililerle temasa geçti.

Bişkek’teki Türk Büyükelçiliği’nde ve Ankara’daki Bakanlık’ta kriz masası oluşturan Dışişleri tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

“Dost ve kardeş bir ülke olarak gördüğümüz Kırgız Cumhuriyeti’nin istikrar, barış ve refahına büyük önem atfeden Türkiye, Kırgızistan’da istikrar ve güvenliğin temini istikametinde her türlü adımı atmaya hazırdır.”

“Kırgız Cumhuriyeti’ndeki olaylardan vatandaşlarımız etkilenmemiş ve güvenliklerinin tehdit altında olduğuna dair bir bilgi intikal etmemiş olmakla beraber, Kırgızistan’da bulunan tüm vatandaşlarımızın müteyakkız olmaları konusunda Bişkek Büyükelçiliğimizce gerekli uyarılar yapılmıştır. Büyükelçiliğimiz ayrıca, Kırgızistan’daki bütün Türk kurum/kuruluşlarının güvenliğinin sağlanmasını Kırgız yetkililerden resmen talep etmiştir.”

===============================================================================

(Bu makale sürekli güncelleniyor)  Bir dönem Orta Asya’da demokrasi adası olarak anılan, 2005 yılında bölgedeki Turuncu Devrimlerin son durağı olan Kırgızistan yeni bir devrimin kucağında gibi gözükmektedir. Diğer Orta Asya cumhuriyetlerinden farklı olarak petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olmayan, ancak stratejik su kaynaklarına ve Rusya ile Çin’in kesiştiği noktada bulunan Kırgızistan’da yaşanan gelişmeler “olağanüstü” olarak adlandırılabilir. Uzun bir süreden beri Kırgız muhalefeti giderek artan bir tempoda rahatsızlıklarını dile getirmekte ve Halk Kurultaylarını toplayacaklarını ifade etmekteydiler. Ancak kendisi de Turuncu Devrim ile Askar Akayev’i devirerek iktidara gelen Kurmanbek Bakiyev bu tür itirazların sonucunun nereye varacağını gayet iyi bilen liderlerden birisidir. Bu sebeple de muhalefet gösterilerine hiçbir şekilde izin vermemekteydi. Ancak Bakiyev’in bütün tedbirlerine rağmen göstericiler Başkente yakın Talas kentinde büyük bir gösteri yaşandı ve göstericiler kenti ele geçirdiler. Ancak hükümet kuvvetlerinin karşı taaruzuna rağmen gösteriler Başkent Bişkek’e kadar yansımıştır. Göstericiler ile hükümet güçleri arasında çatışmalar yaşanırken Başbakan Birinci Yardımsı Akılbek Japarov göstericiler tarafından rehin alınmış durumda. Göstericiler devlet televizyonunu da ele geçirmiş durumdalar. Ülkede çok sayıda muhalefet lideri ve muhalif aktivistler gözaltına alınırken Hükümet olağanüstü hal ilan etti, ancak göstericiler geri adım atmıyor. TÜRKSAM’ın Kırgızistan’daki kaynakları stratejik noktalara ve göstericilerin bulundukları yerlere çok sayıda askeri birliğin gönderildiği haberini almıştır. Kırgızistan’ın en büyük stratejik kozu onun stratejik konumu iken, yine en büyük yumuşak karnı da onun yine konumudur. ABD dış politikasında Güney Asya-Avrasya ekseni, daha doğrusu Çin’i çevreleyen bölge ön plana çıkarken, Kırgızistan ABD, Rusya ve Çin arasında daha fazla sıkışmaya başlamıştır. Başlangıçta ülkesinde hem Rus ve hem de ABD üssünu aynı anda barındıran Kırgızistan geçtiğimiz yıl Şanghay İşbirliği Örgütü üyelerinin baskısıyla ABD üssünü çıkarma kararı almış, ancak geçtiğimiz günlerde yeniden ABD üssüne izin vermişti. Elbette ki, bu durum Kırgızistan’daki olaylar ile ilintilendirilebilir. Ancak Kırgızistan’daki iç faktörler de bu gösterilerin ana sebepleridir. Bir devrim ile iktidara gelen, ekonomik refah, daha fazla demokrasi ve yolsuzluklarla mücadele vaadiyle gelen Kurmanbek Bakiyev’in ekonomik göstergeler açısından Akayev döneminin bile gerisine düşmesi, yolsuzluklarla etkin mücadele edememesi ve kendi siyasal klanını oluşturması sebebiyle öncelikle beraber yola çıktığı ekip ile ters düştü ve ardında da ülkede ciddi sosyal ve siyasal itirazlar ile karşılaştı. Bakiyev’in bu sorunlarla mücadelede izlediği yolun reformlar yerine bastırma taktiği olması da kendisi Bakiyev’in devirdiği Askar Akayev’in hatalarının neredeyse aynısını yaptığı görülmektedir. Akayev için devlet mülkiyetini çocuklarının üzerine geçirdiği iddiaları vardı. Şimdi aynı iddialar Bakiyev için söylenmekte ve Bakiyev’in oğlunun bir kısım devlet mülkiyetini gayri kanuni bir şekilde üzerine aldığı suçlamaları yapılmaktadır. 24 Mart 2005 tarihinde yaşanan devrimde de görüldüğü gibi Kırgızistan’da halk hareketleri çok hızlı ve kanlı olabilmektedir. Ülke coğrafik olarak iki bölüme ayrılmıştır. 2005 yılı devriminde hareket Güneyden başlamış ve Kuzeyi de etkisi altına almıştı. Şimdi itiraz mitinglerinin Kuzeyden Talas bölgesinden başladığı görülmektedir. Ülkede durum kontrol altına alınamamaktadır. Ölü sayısının basına yansıyanın ötesinde olduğu duyumunu almaktayız. Göstericilerin de parlamento binası başta olmak üzere bazı hükümet binalarını ele geçirdiği bildirilmektedir. Yine bazı illerin yönetiminin de (Talas, Narın, Tokmak, Issık Köl, gibi)  göstericilerin tarafına geçtiği haberleri de gelmektedir. Baskılara dayanamayan hükümet muhalif lider Atambayev’i serbest bırakmak zorunda kaldı. Muhalefet liderleri 50 civarında ölü olduğunu ifade etmektedirler.