“Ermenistan Açılımı” zora girdi

Ankara / Erivan– Geçen Ekim ayında Zürih’te imzalanan, ikilili ilişkilerin normalleşmesine ilişkin Protokollere, önce Anayasa’ya uygun olduğunu açıklayan ancak daha daha sonra yayınladığı gerekçeli kararda, Ankara’nın değerlendirmesine göre “kabul edilemez ön koşullar ve kısıtlayıcı hükümler”e yer veren Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin yaklaşımı, tartışılıyor.

Kimi Ermeni yorumcularına göre, “cambazlık” yaparak protokollerin Anayasa’ya “uygun” ilan ettikten sonra “Protokollerin vereceği zararı sınırlamaya çalışan” Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararının dikkat çeken unsurları şöyle sıralanıyor:
-“Mahkeme, Protokollerin tüm maddelerinin uygulanmasını, ‘diplomatik ilişkilerin kurulması ve ortak sınırın açılması’ olmak üzere, iki ana hükmün yerine getirilmesine bağlıyor.”
-“Protokollerin sınırın açılması hükmü konusunda “dar bir yorumu” yapan Mahkeme, Ermenistan’ın Türkiye ile olan mevcut sınırını hukuki olarak tanımayı reddediyor.”
-“Ermenistan Mahkemesi, sadece mevcut Ermenistan Cumhuriyeti’nin anayasası çerçevesinde onaylanan uluslar arası antlaşmaların hukuki olarak geçerli sayılabileceğine hükmetti. Böylece, 1921 yılında Kars Antlaşması’nın geçerli sayılmayacağı sonucu çıkıyor.”
-“Protokollerin sadece iki devlet arasında anlaşma niteliğini taşıdığını bildiren Mahkeme, Türkiye’nin ‘Karabağ koşulu’nun kabul edilemeyeceği görüşlerini benimsemiş bulunuyor.”
-“Mahkeme, Ermenistan Anayasanın, Ermenistan Cumhuriyetinin ‘soykırım’ın tanınması için çaba göstereceği yönündeki hükmünü içeren giriş bölümüne gönderme yaparak Türkiye’nin, Protokollerde kurulması öngörülen tarih komisyonunun amacının 1910 olaylarının incelenmesi olduğu yorumunu da reddediyor.”

“Ermenistan hükümetinden asli hükümlere bağlılığı bekliyoruz”

Dışişleri Bakanlığı, bir açıklama yaparak tepkisini dile getirmişti. Bakanlar, açıklamasında “Sözkonusu kararda, Protokollerin lafzına ve ruhuna aykırı önkoşullar ve kısıtlayıcı hükümlerin zikredildiği tespit edilmiştir” dedi. Açıklamada şöyle devam edildi:
“Bu karar, sözkonusu Protokollerin müzakere gerekçesini ve Protokollerle hedeflenen temel amacı sakatlamaktadır. Bu yaklaşım tarafımızdan kabul edilemez.
Türkiye, uluslararası alandaki taahhütlerine olan her zamanki sadakati istikametinde sözkonusu Protokollerin asli hükümlerine bağlılığını muhafaza etmektedir.  Aynı sadakati Ermenistan Hükümetinden de beklemekteyiz.”