Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu dün bakanlar ve işadamları ile Kuzey Irak’a gitti. Davutoğlu’nun temaslarının Kürt Açılımı’na Barzani’nin vereceği destek, Kuzey Irak yatırımları, Erbil’de konsolosluk açılması gibi başlıklar etrafında şekillenmesi bekleniyor. Ancak Kuzey Irak yönetiminin bu günlerde içinde bulunduğu bir gerginlik var.
Yeni seçim yasası tartışması
Bu gerginlik Irak’ta 16 Ocak tarihinde yapılması planlanan seçimler üzerine. Seçimlerin Kerkük’te nasıl yapılacağı Irak parlamentosunda tartışmalara neden oluyor. Bunun nedeni Kerkük seçimlerinin hangi kayıtlara göre yapılacağına ilişkin.
Kürt Parlamenterler Kerkük seçimlerinin 2009 yılında yapılan seçmen listelerine göre yapılmasını istiyor. Ancak Arap ve Türkmenler buna itiraz ediyor.
Arap ve Türkmen Partileri 2003 sonrasında Kerkük’te Kürdist bir iskan politikasının uygulandığını ve nüfusun Kürtler’in lehine değiştirildiğini iddia ediyor. Bu nedenle 2004 yılına ait kayıtların kullanılmasını ya da Kerkük’e özel bir statünün uygulanmasını istiyor.
2004 yılına ait kayıtlarda 361 bin seçmenin 270 bini Arap ve Türkmen’di. Bugün dengeler değişmiş görünüyor. Kerkük hızla Kürt nüfusun arttığı bir yer haline geldi.
Meclisin 2004 yılına ait kayıtları kullanma teklifi Cumhurbaşkanı Talabani ve Kürt vekiller tarafından kabul görmedi.
Seçim yasası 6 aydır çıkarılamıyor
Irak parlamentosunda yapılan bu tartışma o denli uzadı ki seçim yasasını ilişkin görüşmeler defalarca ertelendi. 6 aydır çıkarılamayan yasa, son olarak 29 Ekim’de Kürt Parlamenterler tarafından boykot edildi. Bu nedenle seçim yasasına ilişkin görüşmeler bugüne ertelendi.
Bu konuda Uluslararası güçlerde de bir fikir ayrılığı var. BM açık bir şekilde seçimlerin Irak’ın her yerinde 2009 kayıtlarına göre yapılması kararı aldı. Ancak ABD’nin yeni yönetimi bu konuda ısrarcı değil. ABD Başkanı Obama, Başbakan Maliki ile görüşmesinde Irak’tan çekilme sürecini 2010 yılının Ağustos ayında tamamlamak istediğini bunun için seçimlerin zamanında yapılmasını istedi. Obama, seçimlerin zamanında yapılması için seçim yasasının bir an önce meclisten geçmesi gerektiğini Maliki’ye söyledi. Ancak Irak Parlamentosu’nda bulunan Kürdistan İttifakı bu süreci olabildiğince geciktiriyor. Iraklı vekiller parlamentodan alınacak Kerkük konusunda kendileri için olumsuz bir kararı boykot ile kilitliyor. Irak Merkezi Hükümeti de bir başka boykotu uyguluyor. Kuzey Irak’ta bulunan bölgesel yönetime uzun süredir aktarması gereken mali kaynağı aktarmıyor.
Barzani yönetimi ABD’nin gitmesini istemiyor
ABD’nin çekilmesini Kuzey Irak yönetimi istemiyor. Şaşırtıcı şekilde Irak’ta dengeler her an değişebilir gibi görünüyor. ABD’nin büyük desteği ile ülkede güç haline gelen Kuzey’deki yönetim şu an ABD’nin kendisini kaderine bırakacağına ilişkin korkular taşıyor. Şu an ABD askerleri Irak’ta bulunsa da Haziran’dan itibaren Irak’ın güvenliğini Iraklılar’a terk etmiş durumda. Geçtiğimiz haftalarda Irak’ın kuzeyinde yaşanan bir dizi bombalı saldırı ABD’nin tamamen çekilmesi sonrası Irak’ta olası durum konusunda Kuzey’deki yönetimi endişelendirdi. Patlamalar sonrası Irak Dışişleri’nin Kürt asıllı bakanı Hoşyar Zebari BBC’ye: “Amerikalılar artık bu konu bizi ilgilendirmiyor deyip sırtlarını dönemezler, Amerika Birleşik Devletleri Irak’tan çekilme takvimini gözden geçirmek zorunda” dedi. Kuzey Irak yönetimi ABD sonrası senaryoda yalnız kalabileceklerini düşünüyor.
Bir komplo teorisi
İşte tam da bu noktada bir komplo teorisi Irak’ta dillendiriliyor. Zebari’nin seçim gerçekleşmez ise ABD’liler gitmez yolundaki imaları Kürdistan İttifakı’nın Kerkük’e ilişkin sorunlar nedeniyle seçim yasasını seçimlerin tarihini geciktirecek şekilde bloke etmeyi düşündüğü algısını yaratıyor. Kısacası Kürdistan ittifakı bu konudaki takvimi bu yolla değiştirmeyi ve ABD’yi Irak’ta tutabileceklerini düşünüyor. Nitekim bu durumun ABD de farkında. ABD büyükelçisi geçen hafta parlamentoyu ziyaret etti ve Türkmen ve Arap temsilcilerle ivedilikle seçim yasasının çıkmasını görüştü. ABD temsilcisine göre çekilmenin zamanında gerçekleşmesi için seçim yasası bir an önce çıkmalı.
Bu görüşmenin ardından Ünlü Kürt siyasetçi Irak Parlementosu üyesi Mahmud Osman’ın ABD’yi seçim yasasında Kürt karşıtı davranmakla ve provokasyon yapmakla suçlaması dikkat çekici. Osman’a göre BM, seçimlerin 2009 seçmen listelerinde yapılmasına izin veriyordu ancak ABD bunu engellemeye çalışıyordu.
Barzani açıkça tehdit etti
Kuzey Irak’ta bulunan bölgesel yönetimin başkanı Mesut Barzani ise “Kerkük’e özel hiç bir şeyi kabul etmiyoruz… Kerkük için özel bir durumun kabul edilip uygulanması kabul edilemez ve ne olacaksa da olsun” dedi. Barzani’nin Kerkük’ün bir Kürt kenti olduğuna ve eninde sonunda Kürdistan’a bağlı olacağına ilişkin sözleri Türkmen ve Araplar tarafından açık bir meydan okuma olarak algılandı. Türkmen Cephesi’nin iddiasına göre Kuzey Irak yönetimine bağlı peşmergeler bir oldubitti ile Kerkük’ü işgal edebilir. Irak Meclisi’nde bulunan Kürt vekil Halid Şiwani de Kürdistan İttifakı’nın her duruma hazırlıklı olduğunu söyledi.
İşte Ahmet Davutoğlu Kuzey Irak’ı bu gerilim altında ziyaret ediyor. Kuzey Irak yönetiminin Irak merkezi hükümeti ile iplerinin kopmak üzere olduğu şartlarda Davutoğlu’nun bölgesel yönetime verdiği destek Kuzey Irak yönetimi tarafından hayati bir öneme sahip olarak görülüyor. Davutoğlu’nun ziyaretinde Kuzey Irak yönetiminin asıl beklentisi Irak’ın gelecek senaryosunda Türkiye’nin Kuzey Irak’a garantörlük yapması. PKK’nın tasfiyesine ve Kürt Açılımı’na Barzani’nin açık desteğinin kaynağı ise Kuzey Irak’da yaşanan bu dengeler. Davutoğlu’nun Kuzey Irak’a verdiği her açık çek bu dengeler içerisinde Arap ve Türkmenler’i küstürebilir.
Barış Terkoğlu
Odatv.com
================================