“9 Uygur idam edildi”

Tokyo– Çin’deki etnik azınlıkların ve kadınların yaşam koşulları konusunda Japonya’da 10 gün sürecek bir dizi konferansa katılan Uygurların sürgündeki lideri Rabiya Kadir AFP’ye verdiği röportajda, “idama mahkum edilen 11 Uygur’dan 9’u (cezası) infaz edildi” dedi.

Kendilerine ulaşan bilgilere göre, 5 Temmuz ve 1 Ekim arasında 10 binden fazla Uygur’un gözaltına alındığını ve hapsedildiğini söyleyen Rabiya Kadir, ancak kaç kişinin öldüğünü ya da öldürüldüğünü, kaç kişinin hala cezaevinde olduğunu kimsenin bilmediğini kaydetti.

Kadir, “Çin hükümetiyle konuşmak istiyoruz” diyerek, bu yönde Çin hükümetine bir mektup yazdığını belirtti.

Kadir, “Çin hükümeti bize bir otonomi vermeli, ama ulusumuzu, eğitimimizi, dinimizi, ifade özgürlüğümüzü yok ediyor” dedi.

Çin hükümeti dün Kadir’in Japonya’ya ziyaretini protesto etmişti. Sincan makamları, bir süre önce yaptıkları açıklamada, özerk bölgenin başkenti Urumçi’yi sarsan 5 Temmuz’daki olaylardan sonra 12 kişinin idam cezasına çarptırıldığını belirtmişti.

Resmi bilançoya göre, olaylarda Müslüman ve Türkçe konuşan Uygurların yaşadığı bölgede başlıca azınlık olan Hanların çoğunluğunu oluşturduğu 197 kişi öldü.

“43 kişi kayıp”

Öte yandan, merkezi New York’ta bulunan İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch-HRW), Sincan bölgesinde bu yaz çıkan olaylarda, aralarında çocukların da bulunduğu 43 kişinin ortadan kaybolduğunu açıkladı.

Bölgede yaşayanların tanıklıklarına göre, başkent Urumçi yakınındaki tüm semtleri kuşatan Çin makamlarının, olaylar sırasında evlerinde bulunmayan ve yara izi taşıyan tüm erkekleri tutukladığını belirten HRW’nin açıklamasında bir bölge sakini, “herkese evlerinden çıkmalarını söylediler. Tüm kadın ve yaşlıların bir duvara, 12 ila 45 yaşındaki erkeklerin de bir başka duvara dizilmelerini istediler. Bazı erkekler elleri sırtlarında tahta sopalarla bağlı halde diz çökmeye, bazıları da elleri başlarında yere yatmaya zorlandılar” dedi.

HRW Asya Bölde Direktörü Brad Adams, bu kayıpların dünyayı yöneten ülkeler arasında yer almak isteyen bir ülkeye yakışmadığını ifade ederek, ABD, AB ve uluslararası toplumu, Sincan’da kaybolan bu kişilerin başına ne geldiği konusunda açık yanıt vermesi için Çin’e baskı yapmaya çağırdı.