YURTDIŞINDAN EMEKLİLİK

MAVİ KART SAHİPLERİ VE YABANCI ÜLKE VATANDAŞLARI

Avrupalı Türklerin merak ettiği bu konuyu iki bölüm halinde irdelemek gerekir:

– İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri bakımından,

– Yurtdışı borçlanma bakımından.

İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri bakımından:

Ülkemizin 22 ülkeyle yapmış olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerine göre, sigortaya tabi çalışanlar ile onların bakmakla yükümlü olduğu kişilere Türk veya yabancı ülke vatandaşı olmalarına bakmaksızın emeklilik, hastalık, iş kazası, meslek hastalığı gibi sigorta kolları bakımından eşit işlem yapılmak zorundadır. Şayet kişinin Türkiye’de 1 gün dahi sigortalı çalışması mevcut ise, ister doğuştan yabancı ülke vatandaşı isterse mavi kart (veya pembe kart) sahibi olsun, Bakanlar Kurulu izni ile yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya geçmemiş olmasına bakılmaksızın bir Türk vatandaşı gibi yabancı ülkede geçen hizmetleri birleştirilir ve koşul yerine gelmiş ise kendilerine mutlaka bir aylık bağlanır. Ayrıca ikametini bulunduğu ülkeden Türkiye’ye taşırsa sağlık yardımı hakkından da ücretsiz yararlanır.

Başka bir ifade ile ikili sosyal güvenlik sözleşmelerinin uygulanmasında vatandaşlık şartı aranmaz.

Yurtdışı borçlanma bakımından:

Diğer bir konu ise çok merak edilen ve kafaların karıştırıldığı yurtdışı borçlanma ve buna bağlı olarak emeklilik hakkıdır.

Kesin bir dille ifade edilmelidir ki; “Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında 3201 Sayılı Kanun” Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından özel olarak ve sadece Türk vatandaşları için çıkarılmıştır. Yurtdışı borçlanma hakkından yararlanmak için çalışılan, işsizlikte geçen veya ev kadını olarak yabancı ülkede ikamet edilen sürede mutlaka Türk vatandaşı veya Türk vatandaşlığını koruyan çifte vatandaş olmak gerekir. Yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya eski adı pembe kart yeni adı mavi kart sahipleri artık Türk vatandaşı olmadıkları için bu imkandan faydalanamaz.

29.06.2004 ve 29.05.2009 günleri değiştirilen Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 28.nci maddesi “…sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı…” derken, birinci bölümde dile getirilen konu ve ülkemizdeki çalışması ile emeklilik hakkı elde edenlerin durumlarını garanti altına almıştır.

Sözkonusu haberde ise, 12.06.2009 gün ve 27256 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Türk Vatandaşlık Kanunu değişikliği, yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya mavi kart sahiplerine borçlanma ve bundan dolayı da emeklilik hakkı getiriyor gibi yansıtılmaktadır. Bu tamamen eksik veya yanlış bir bilgidir.

Diğer taraftan, Sosyal Güvenlik Kurumu 2009 yılı başında yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerle ilgili olarak bir iyileştirme gerçekleştirmiştir:

Türk vatandaşı iken borçlanma başvurusunu yapmış ve borçlanma bedelini ödemiş ancak aylık bağlanması için yapılacak başvuru sırasında ya da aylık alma süresinde yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya mavi kart sahibi olmuş kişilerin kazanılmış haklarının korunabilmesi için ikincil mevzuat çıkarılarak mağduriyetlerin önlenmesi yoluna gidilmiştir.

Yeni düzenleme ile borçlanılan sürelere istinaden aylık talebinde bulunmada ve aylık alma süresinde Türk vatandaşı olma şartı kaldırılmıştır (Borçlanılması talep edilen sürelerde ve borçlanma başvurusunda değil). Bu sayede yurtdışı sürelerini daha önce Türk vatandaşı iken borçlananlar, bilahare Türk vatandaşlığından çıkmış olsalar dahi aylık talebinde bulunabileceklerdir. Ayrıca kendilerine aylık tahsis edilmiş olanlar aylık aldıkları sürede, Türk vatandaşlığını kaybetmeleri durumunda da aylıkları kesilmeyecektir.

Bununla birlikte, Türk vatandaşlığını kaybettiklerinden dolayı eski Yönetmelik hükümlerine göre aylıkları bağlanmayan veya aylığı bağlandıktan sonra Türk vatandaşlığını kaybetmesi nedeniyle aylıkları durdurulan veya kesilenlerin 08/05/2008 tarihinden sonra yaptıkları veya yapacakları tahsis başvuruları üzerine, taleplerini takip eden aybaşından itibaren aylıkları bağlanmaktadır.

Türk vatandaşı olmadıkları için ölüm aylığı talepleri reddedilen hak sahipleri hakkında da, aylığa hak kazanmaları halinde, yukarıdaki paragrafta belirtilen esaslara göre işlem yapılmaktadır.