Washington- Amerikan Kongresi’nde Uygur Türklerinin durumu değerlendirildi. Oturumda toplam 22 Uygur’un Guantanamo tutukevine nasıl gönderildiği ve Çin hükümetinin Uygurlara uyguladığı baskı ele alındı. Washington’da Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu, Uluslararası Örgütler, İnsan Hakları ve Denetim Altkomisyonu’nda yapılan oturumda Uygur Türklerinin durumu ele alındı.
Uygurlar Serbest Bırakılıyor
11 Eylül terör saldırılarından sonra toplam 22 Uygur Türkü Guantanamo cezaevine gönderilmişti. 2006 yılında serbest bırakılan beş tutukluyu Arnavutluk kabul etmişti. Geçen yıl delil yetersizliği nedeniyle serbest bırakılması kararlaştırılan geriye kalan 17 tutuklunun nereye gönderileceği konusunda Washington’da bir tartışma yaşanıyordu. Ta ki, önceki gün, Büyük Okyanus’taki ada ülkesi Palao adı geçen Uygurları kabul edeceğini açıklayıncaya kadar… Bu arada, dün, bu 17 Uygur tutukludan dördünün Bermuda’ya yerleştirildiği açıklandı. Önemli olan Uygurların Çin’e iade edilmemesi. Kongre’deki oturuma katılanlar Uygur tutukluların Çin’e iade edilmemesi gerektiğini; gönderildikleri takdirde idam edileceklerini söylediler. Washington uzun süredir “düşman savaşçı” olmadığı belirlenen Uygurları kabul edecek üçüncü bir ülke arıyordu. Sonunda Bermuda ve Palao adaları Washington’a çıkış yolu gösterdi. Önceki gün yapılan Kongre oturumunda Uygur Türklerine Çin’de uygulanan baskı da ele alındı. Kongre üyelerine bilgi veren katılımcılar, Çin hükümetinin “terörle mücadele” bahanesini kullanarak Uygurlara baskı uyguladığını, Uygurları “terörist” olarak nitelediklerini söyledi.
Komisyon üyesi Kongre üyeleri de Çin’in bu politikalarını kınadı; Amerika’nın da toplam 22 Uygur’u Guantanamo’ya göndererek, “Çin’in oyununa geldiği” için Bush yönetimini sert bir şekilde eleştirdi.Alt komisyonun başkanı Demokrat Partili Massachusetts Milletvekili William Delahunt, daha önce Uygur tutuklularla görüşme taleplerinin reddedildiğini hatırlattı ve Çinli istihbarat yetkililerine bu kişileri sorgulama izni verilmesini kınadı. Kongre üyelerine göre Amerika’nın Çin’le olan ticari ilişkileri Amerika’nın aslında tehdit teşkil etmeyen bu Uygurları Çin’in hatırına alıkoymasına neden oluyor. Amerikalı Kongre üyeleri, bu olayın takipçisi olacaklarını, gerekirse, Palao’da adı geçen Uygur Türkleriyle görüşeceklerini bildirdi.
Çin Uygurlara ‘Terörle Mücadele’ Adı Altında Baskı Uyguluyor
Oturumda, özetle, Çin’in Uygur Türkleri üzerindeki baskıyı arttırdığı, Uygurları terörist veya İslamcı militan olarak niteleyerek Guantanamo’da 7 yıl tutulmalarını sağladığı vurgulandı. Çin Dışişleri Bakanlığı serbest bırakılan Uygurların Çin’e iadesini istiyor, ancak Washington bu çağrıyı reddediyor.Kongre üyelerine bilgi veren Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Rabiya Kadir Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtladı ve Doğu Türkistan’daki durumu anlattı. Kadir şöyle konuştu: “Kaşkar’ın 5000 yıllık bir tarihi var. Şimdi bu tarih Çinliler tarafından tahrip ediliyor. Dilimizi, tarihimizi, kültürümüzü ve yaşam biçimimizi öldürmeye çalışıyorlar. Kızlarımızı zorla okutmak ve çalıştırmak için başka bölgelere gönderiyorlar. Uygur çocukları Çince okumaya zorluyorlar. Çocukların anne babaları şikayet ederse ‘ayrımcılık’ suçundan hapsediliyor. Uygurları eğitimden mahrum bırakıyorlar. Ekonomik kalkınmamızı engelliyorlar. Genç Uygurları hapsediyor, idam ediyorlar. Kendi topraklarımızda kendi dilimizi konuşamıyoruz. Terörle mücadele adı altında Uygurlar’a baskı uyguluyor, İslamcı militan olmakla suçluyorlar.”
Türkiye’den Daha Fazla Destek Aranıyor
Uygur Türklerinin liderlerinden olan Kadir Türkiye’den de vize alamadığı gerekçesiyle şikayetçi. Kadir, Uygurların Türkiye’den daha fazla destek beklediğini söylüyor. Washington’da avukatlık yapan Nuri Türkel de Türkiye’nin Uygurlara yönelik politikasını eleştirdi. Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Türkel, Türkiye’nin bu konuda yanlış bir politika izlediğini, Uygurların aradıkları desteği bulamadıklarını kaydetti.Washington’da Uygurlar üzerindeki baskı bazı çevrelerin dikkatini toplamış durumda. En azından Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu, İnsan Hakları ve Denetim Altkomisyonu başkanı William Delahunt bu konuda daha fazla oturum yapacağını söylüyor. 12.Haziran.2009
Bir yanıt yazın