ABD ve Rusya İran’ın barışçıl bir nükleer programa sahip olabileceği konusunda ortak açıklama yaptı. İki ülkenin İran konusunda işbirliği Avrupa’da muhtemel bir savunma kalkanı planının rafa kaldırılmasını sağlayabilir
ABD’de yeni yönetimin başa geçmesi ile Rusya ile ilişkilerde yeni bir döneme girildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Andrey Nesterenko, Rusya ve ABD’nin yılsonunda süresi dolacak stratejik silahlarda indirim anlaşmasının yenilenmesi konusunda uzlaşı sağladıklarını açıkladı. Nesterenko, Rusya’nın ABD’nin tek taraflı olarak Doğu Avrupa’ya yerleştirmeyi planladığı füze savunma sistemi ile ilgili tepkilerinin de bir fobi olmadığını da kaydetti.
George W. Bush döneminde Beyaz Saray füze kalkanının İran gibi “haydut” devletlerden gelmesi muhtemel tehditlere karşı gerekli bir plan olduğunu açıklamıştı. Ancak Rusya bu açıklamayı yeterli bulmuyor.
Rusya Dışişleri Bakanlığı’nda düzenlenen basın toplantısında açıklamalarda bulunan Nesterenko, “ABD eski Başkanı George W. Bush yönetiminin tek taraflı olarak Doğu Avrupa’ya yerleştirmeyi planladığı füze savunma sistemini, stratejik gücümüz açısından tehdit olarak görüyoruz. Savunma politikamız açısından bunu değerlendirmek zorundayız. Bizim reaksiyonumuz bir fobi değil, basit bir askeri-teknik analiz sonucu.” dedi.
Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne balistik füze sistemleri kurulması planları son birkaç yıldır Beyaz Saray ve Kremlin ilişkilerinin bozulmasına yol açmıştı. ABD’nin füze kalkanı programının tek taraflı olduğunu kaydeden Nesterenko, “Hem Rusya ve ABD ikili ilişkileri açısından hem de uluslararası güvenlik açısından tehdit oluşturmaktadır,” uyarısı yaptı.
Rus gazetesi Kommersant, Beyaz Saray kaynaklarının Başkan Barack H. Obama’nın Rus meslektaşı Dimitri Medvedev’e İran hakkındaki duruşunu değiştirmesi karşılığında füze kalkanı projesini durdurma teklifi yaptığını yazmıştı. ABD eski Başkanı Jimmy Carter’ın danışmanı Zbigniew Brzezinski, Polish Daily ile yaptığı bir röportajda “ABD ve Rusya ilişkilerinde ‘reset tuşuna’ basmak İran’ın nükleer faaliyetlerinin ortaya çıkardığı gergin durumu değiştirebilir” dedi. Bu gelişmeler ışığında bir araya gelen ABD Başkanı Obama ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Medvedev, ortak bir açıklama yaparak İran’ın sivil amaçlı bir nükleer program yürütmeye hakkı olduğunu ancak uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yürüttüğü programın ‘barışçıl’ olduğunu kanıtlaması gerektiğini dile getirdiler. Ortak bir açıklama yapan iki lider, “Nükleer Silahsızlanma Programı kapsamında İran’ın sivil amaçlı nükleer bir program uygulama hakkı olduğunu biliyoruz ancak İran uluslararası kamuoyunun gözünde yeniden güven uyandırmalı,” dedi. “Ülkelerin birbirlerini düşman olarak gördükleri dönem artık kapanmıştır” diyen iki lider, yıl sona ermeden nükleer silahlanmayı azaltma yönünde bir anlaşma imzalayacaklarını da duyurdular.
ABD-Rusya ilişkilerinin yeni döneme girdiği bu günlerde Rusya, İsrail ile insansız uçak alımı konusunda anlaşmaya vardı. Bu anlaşma İran’ı çok ilgilendiriyor çünkü İran 2005 yılında Rusya ile S300 füze savunma sistemleri alma konusunda anlaşmaya varmış ancak Rusya bu sistemleri İran’a halen teslim etmemişti. ABD ile Rusya ilişkilerinde yaşanan yeni gelişmeler ışığında yorumcular Rusya’nın İran’ın nükleer tesislerini hava saldırılarından korumak için kritik öneme sahip S300 sistemini teslim etmemesini ve İsrail ile bir silah anlaşması imzalamasını Rusya’nın İran’ın nükleer programına verdiği desteği çekebileceği yönünde bir işaret olarak görüyorlar.
Kaynak: Şalom Gazetesi, 15 Nisan 2009
Bir yanıt yazın