Türkiye uluslararası baskının ardından Ermenistan’a yönelik başlattığı açılımlar Azerbaycan ile arasını açtı. En büyük kriz ise ABD Başkanı Barack Obama’nın Türkiye ziyaretinden sonra ortaya atılan Ermenistan sınırın açılması konusunda yaşandı. Azerbaycan bu girişim karara bağlanmamasına rağmen en üst düzeyde Ankara’ya tepki verdi. Obama’nın ziyaretinden beri dalga dalga artan tepkilerin sonuncusu ise TBMM’yi ziyaret eden Azeri kadın vekillerden geldi. Meclis Başkanı Toptan, Azeri vekillerin verdikleri ‘diplomatik hediye’ karşısında önce aşırdı sonra konuklarını teskin etmeye çalıştı.
TOKAT GİBİ ARMAĞAN’IN FOTOĞRAFLARI – GALERİ
Cumhurbaşkanı Vekili ve TBMM Başkanı Köksal Toptan, MHP İzmir Milletvekili Şenol Bal’ın daveti üzerine Türkiye’de bulunan Azerbaycanlı kadın parlamenterlere TBMM’de yemek verdi.
Azeri vekiller kabul sırasında Türkiye ile Ermenistan arasında son dönemde gündeme gelen sınır açılımının kendilerini yaralayacağını vurguladı. Toptan’tan ricada bulunan vekiller bir de anlamlı bir hediye verdi. Toptan’a, Karabağ’dan toprak, Karabağ tarihini ve Azeri aydınları anlatan kitaplar ile ipek halı armağan ederken, Toptan da heyet üyelerine çini tabak hediye etti. Halen bir kısmı Ermeni işgali altında bulunan Karabağ’la ilgili verilen bu hediye, Toptan’ı şaşkına çevirdi.
Dost ve kardeş iki ülke arasındaki ilişkiler konusunda bir şey demeye gerek duymadığını ifade eden Toptan, Azerbaycan’ın eski Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in, “Bir milletin iki devletiyiz” sözünü anımsattı.
Türkiye’nin; tarihin her döneminde Türk dünyasıyla imkan bulduğunda fiziki, bulamadığında ise gönül temasını hiçbir zaman eksik etmediğini belirten Toptan, “Türkiye’nin dikili bir ağacının altındaki gölgelikten, dünyanın neresinde yaşarsa yaşasın bir soydaşımız, ‘benim de hakkım var’ diyorsa, gerçekten hakkı vardır. Ona sevgi, saygı duyarız, bu talebi saygıyla yerine getiririz” diye konuştu.
“İLİŞKİLER BUNDAN SONRA DA BOZULMAYACAK”
Toptan, Türkiye ile Azerbaycan’ın, çok yakın, sıkı ve dostluk temeline dayalı ilişkilerini her alanda geliştirdiğine dikkati çekerek, iki ülkede liderlerin, hükümetlerin, parlamentoların değiştiğini ancak ilişkilerin boyutunun hiçbir zaman geriye gitmediğini anlattı. Köksal Toptan, ilişkilerin bundan sonra da bozulmayacağına ve geçen her gün ilerleyeceğine olan inancını dile getirdi.
Türkiye’nin Azerbaycan ile ilişkilerini geliştirmesinin, sadece Türkiye’de yaşayan Türkler ve Azerbaycan’daki Azeri Türklerinin değil, bölgenin barış, huzur ve refahının da yararına olduğunu vurgulayan Toptan, Türk Hükümetinin, Gürcistan’da meydana gelen olaylar üzerine Kafkasya platformu kurulması çağrısının yankı bulduğunu, önemli adımlar atıldığını söyledi.
TBMM Başkanı Toptan, Kafkasların, dünya enerji kaynaklarının çok büyük bölümünü barındırdığına işaret ederek, bölgede petrol, doğalgaz, maden zenginliklerinin, birçoğunun iştahını kabarttığını, heyecan verdiğini, hesap yaptığını belirtti. Toptan, bunları da doğal karşılamak gerektiğini dile getirerek, “Ama bunlara karşı akıllı, hazırlıklı olmak, oyuna gelmemek lazım” dedi.
“BÖYLE BİRŞEY OLMAZ”
Cumhurbaşkanı Vekili ve TBMM Başkanı Köksal Toptan, Türkiye ile Azerbaycan ilişkilerinin zedelenmesine fırsat verilmemesi çağrısında bulunarak, “1 milyon Karabağlı yerlerinden edilecek, hayatta kalmaya çalışacak, biz Ermenistan sınır kapısını açacağız, böyle bir şey olmaz” dedi.
Toptan, Azerbaycan’dan gelen kadın parlamenterler heyetine, TBMM’de yemek verdi. Toptan, yemekteki konuşmasında, Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan ilişkilerini, Ermenistan sınır kapısının açılmasına yönelik tartışmaları değerlendirdi.
Türkiye ve Azerbaycan’da, son dönemde Türkiye-Ermenistan ilişkilerindeki normalleşme çabalarının zaman zaman yanlış anlaşıldığı, yorumlandığını anımsatan Toptan, ABD Başkanı Barack Obama’nın TBMM’deki konuşmasından hareketle yeni yorumlar getirildiğini söyledi.
Toptan, Obama’nın konuşmasının dikkatle yorumlanması halinde, Türkiye’nin çok aleyhinde bir durum olmadığının görüleceğini vurgulayarak, Obama’nın ABD’de de seçimlerden önce sözde Ermeni soykırımını tanıyacağına yönelik yazılı taahhütte bulunduğunu hatırlattı. Toptan, “24 Nisan yaklaşıyor. Bana göre, en azından böyle bir şeyin olmayacağını Genel Kurulumuzda söyledi. ‘Benim, bizim sorunumuz değil, Türkiye ile Ermenistan’ın sorunudur’ dedi. Bana göre bu, çok önemli Amerikan dış politikasının yeni yorumudur” diye konuştu.
“İLİŞKİLERDE ZAAFİYET MEYDANA GETİRMEZ”
“Türkiye’nin, Ermenistan ile ilişkilerinin normalleşmesinin kolay olmadığını biliyoruz. Ancak olursa da iyi olacağını da biliyoruz” diyen TBMM Başkanı Toptan, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu ülke ile temaslarımızda, onlar bizden ‘şu kapıyı bir açın’ deyip de masanın üzerinde ‘bu kapıyı açalım mı açmayalım mı’ müzakeresi yapılmıyor. Bütün sorunlar masanın üzerine konuluyor, bu sorunlar konusunda karşılıklı görüşmeler yapılıyor. Bu sorunlardan biri, Karabağ’dır. Bu konuda Türkiye’nin, dünya kamuoyuna deklare ettiği çok açık, net görüşleri var. Bunların konuşuluyor olması Türkiye’nin Azerbaycan ile ilişkilerinde ne bir eksiklik ne bir zaafiyet meydana getirir ne de Türkiye’nin, Karabağ sorunuyla ilgili şimdiye kadar ortaya koyduğu, tescilli hale gelen politikalardan ödün vermesi anlamına gelir. Böyle bir şey
olmaz, hiçbir Türk hükümeti yapmaz. Ne zaman sonuçlanır, olumlu mu sonuçlanır
bunu da kimse bilmiyor.
Türkiye’nin bazı topraklarının Ermenistan sınırları içinde gösteriliyor olması, Ağrı Dağı’nın kendi dağları gibi sembol gösterilmesi… Bunlar orda duracak, Türkiye, Ermenistan’a ‘Gel şu kapıyı açıverelim’ diyecek, böyle bir şey söz konusu olamaz. 1 milyon Karabağlı yerlerinden edilmiş, orada burada ayakta, hayatta kalmaya çalışacak, biz Ermenistan ile imza atıp sınır kapısı açacağız, böyle bir şey olmaz.”
“HALK DOĞRU BİLGİLENDİRİLMELİ”
Köksal Toptan, ilişkilerin devletten devlete, cumhurbaşkanından cumhurbaşkanına, başbakandan başbakana, parlamento başkanından parlamento başkanına ilişkiler boyutunu aştığını, iki halkın temasının bulunduğunu, Aliyev’in dediği şekilde iki millet gibi olduğunu belirti. Toptan, bu nedenle halkı, mutlaka doğru bilgilendirmeleri gerektiğini dile getirerek, Azerbaycan kamuoyundaki hassasiyete saygı duyduğunu kaydetti.
Bu konuda herkese önemli görev düştüğüne işaret eden Toptan, hem Türkiye’nin hem de Azerbaycan’ın çok dikkatli olması gerektiğini söyledi.
Türkiye’de bazı “abuk sabuk” yazılar çıktığını, Azerbaycan’da da bazı basın organlarında Türkiye’yi suçlayan, incitecek yayınlar yer aldığını anımsatan Toptan, “Bunların arkasında ne, kim var? Bunları unutmamak, göz ardı etmemek lazım. Kalıcı olan Türkiye ile Azerbaycan’ın milletler, halklar düzeyindeki yakın kardeşlik ilişkisidir. Bunun zedelenmesine fırsat vermemek lazım” diye konuştu.
“FİKİR AYRILIĞINI KENDİ İÇİMİZDE KONUŞALIM”
Meclis Başkanı Toptan, bildiği kadarıyla Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’e bilgi verdiğini ve istişare mekanizmasının önümüzdeki süreçte de devam edeceğini bildirdi. Toptan, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu istişarelerde elbette bilgi vermek yetmez. Bu bilginin karşı taraftan da benimsenmesi lazım. Orada fikir ayrılığı da olabilir. O fikir ayrılığını da kendi içimizde konuşmamız lazım. Halklarımızdaki kardeşliği zedeleyecek, incitecek davranışları onlara yansıtmamamız lazım. O zaman sıkıntı çekeriz. O zaman başkalarının emellerine hizmet eder hale gelmiş oluruz. Bu bir süreç. Bu süreci atlatacağımıza inanıyorum. Çünkü başka türlü olmasında hiç kimsenin menfaati yok. Dünyanın, Türk dünyasının, Azerbaycan ve Türkiye’nin menfaati yok. Akıl ve duygularımızı birleştirerek ilerlememiz, yürümemiz lazım. Azerbaycanlı kardeşlerimizin bilmesi gerekir ki, Türkiye Azerbaycan’dan, Azerbaycan’ın çakıl taşından vazgeçmez.”
“HALKIMIZI ÜZER”
Azerbaycan Milli Meclisi Parlamenteri Genire Paşayeva da Azerbaycan’ı, Ermenistan Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanının, sınır kapısına yönelik açıklamalarının üzdüğünü, bu haberleri iyi karşılamadığını kaydetti.
Azerbaycan’da 1 milyon kişinin yuvasına dönemediğini, her 8 kişiden 1’inin göçmen olduğunu dile getiren Paşayeva, “Türkiye, Ermenistan sınırını açacak, Ermenistan’a Azerbaycan topraklarından çekil diyecek, eğer çıkmazsa tekrar sınırı kapatacak” şıklarının rahatsızlık yarattığını belirtti.
Paşayeva, “Azeri toprakları işgalden kurtulmadıkça bu sınır kapıları açılamaz. Aksi, halkımızı çok üzer” dedi.
Türkiye’nin istikrar için çözüm aradığını, ancak çözümsüzlüğü kendilerinin getirmediğini kaydeden Paşayeva, “Hep barışın taraftarı olduk. Çözümsüzlüğü biz getirmedik ki anahtarı da bizde olsun. Sınırlar kapalı kalsın demiyoruz. Ermenistan bizim topraklarımızdan çekilsin, Türkiye’nin toprak bütünlüğünü tanısın. Bölgede iş birliği doğsun. İnsanlarımızı rahatlatmak için sizin ve Cumhurbaşkanı’nın mesajı çok önemli” diye konuştu.
Azeri parlamenter Güler Ahmedova ise Çanakkale’de, Türkler ile birlikte şehit düşen Azeriler için burada bir anıt yapılmasını istedi.