|
|||||||||||||||||||||||
|
Kırgız lider, İngiliz yayın kuruluşu BBC’ye yaptığı açıklamada, “Bugün itibarıyla ABD ile Kırgızistan arasında önceden imzalanan anlaşmalar iptal edildi. Ancak, müzakere kapısının açık olduğunu söylemek istiyorum.” dedi. Bakiyev, kapatma kararının arkasında, Rusya’nın Bişkek’e sağladığı 2 milyar dolarlık mali desteğin bulunduğu yönündeki iddiaları da yalanladı. Kırgız meclisi, Aralık 2001’den bu yana Afganistan’a gerçekleştirilen operasyonlarda ABD’nin kullanımına verdiği Manas üssü ile ilgili anlaşmayı geçen ay iptal etmişti. Ancak 180 gün içinde boşaltılması istenen Amerikan askerî hava üssü faaliyetlerini eskisi gibi sürdürüyor. Üs, operasyon bölgesine 1,5 saatlik mesafede olması nedeni ile stratejik önem taşıyor.
Kırgızistan hükümeti, Amerikan kuvvetlerinin Manas Hava Üssü’nü kullanımına son vermek istiyor. Kapatma, Kırgızistan parlamentosunun kararına bağlı. Amerika bu üssü Afganistan’daki operasyonlarına destek amacıyla kullanıyor. Manas hava üssü başkentten çok uzakta sayılmaz. Amerika 2001 yılında Afganistan’da faaliyet gösteren Taleban ve el Kaide’ye karşı acilen bir operasyon düzenlemeyi düşünürken, Kırgız ve Özbek hükümetleriyle ilişkiler kurdu. Bu ilişkiler sonucunda Özbekistan’da Karşı Kanabad, Kırgızistan’da da Manas üssünü kullanmaya başladı. Manas üssü, 2001 yılından bu yana Afganistan’da operasyonlarını sürdüren Amerika ve NATO için kritik öneme sahip. Manas üssünde her ay 500 ton kargo ve 15 bin kişinin transfer edildiğini söyleyen Princeton Üniversitesi’nden Jason Lyall, üssün aynı zamanda yakıt ikmal, arama-kurtarma ve bombardıman uçaklarına ev sahipliği yaptığını söylüyor. Geçen yıl Manas üssünden kalkan yakıt ikmal uçakları, Afganistan semalarında 11 bin uçağa ikmal yaptı. Londra Üniversitesi’nden Michael Williams, Manas hava üssünün son aylardaki öneminin daha da arttığını belirtiyor. Williams, karayoluyla mevcut ikmal güzergahının Pakistan üzerinden olduğugeçtiğini hatırlatıyor. Bu yolların göreceli olarak daha güvensiz olduğunu belirten uzman, NATO destek konvoylarının bu yollarda zaman zaman pusuya düşürüldüğünü ve son birkaç ay içinde yüzlerce NATO aracının tahrip edildiğini de belirtiyor. Manas, halen Amerika’nın Orta Asya’da kiraladığı tek üs. Özbek hükümeti 2005 yılında Rusya’nın baskısıyla Amerika’yı, Karşı-Kanabad üssünden çıkardı. Kırgız hükümeti şimdi Amerika’ya aynı baskıyı, Manas için yapıyor. Columbia Üniversitesi uzmanlarından Robert Legvold, Kırgız hükümetinin kararında Rusya’nın payı olduğu görüşünü taşıyor. Bununla birlikte Amerika’nın üssü terk etmesi, Kırgız parlamentosunun alacağı karara bağlı. Legvold, Kırgız hükümetinin Manas üssünü boşaltması yönündeki talebin, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev’in Moskova’da olduğu sırada yapıldığını ve Bakiyev’in o ziyaret sırasında Rusya’dan 2 milyar dolar kredi ve 150 milyon dolar bağış aldığını söylüyor. Uzman bunun tesadüf olmadığı görüşünde ve geçmişte Rusya’nın Kırgızistan ve Özbekistan’a, üslerin boşaltılması için Amerikalılara süre tanımaları yönünde çağrıda bulunduğunu da hatırlatıyor. Rus ve Kırgız yetkilier, Manas üssünün Amerikalılara kapatılması konusundaki kararın Moskova’nın yardım paketiyle ilgisi olmadığını savunuyor. Princeton Üniversitesi’den Jason Lyall, üssün kapatılmasının, Amerika’nın Afganistan’daki asker sayısını artırma kararına denk gelmesinden ötürü, kötü bir zamanlama olduğunu belirtiyor. Manas üssünün kapatılmasının Afganistan’daki NATO birliklerinin hareketini zorlaştıracağını söyleyen Lyall, diğer Orta Asya ülkeleri ya da Türkiye’den alternatif güzergahlar bulunmasını öneriyor. Uzmanlar Kırgızistan’ın üs kirasını artırmak istediğine de dikkati çekiyor. Amerika Manas üssünün kullanımı için Kırgızistan’a yılda 17 milyon dolar kira ödüyor. Bu da Bişkek’e verilen yıllık 150 milyon dolarlık ekonomik paketin bir parçası. Afganistan’daki hayati operasyonu sürdürmek isteyen Amerika’nın, bu üs için daha fazla kira ödemeye razı olabileceğini düşünenler de var. BASINDA CIKAN HABERLER
|
|||||||||||||||||||||||
Kırgızistan’dan üs konusunda ‘U’ dönüşü
