DAŞNAKLAR YiNE TURKLERE ARŞİVDE ÇALIŞMA İZNİ VERMEDİ

Sefa KAPLAN

İttihat-Terakki Cemiyeti’ni ve o dönemde yaşanan siyasi gelişmeleri en iyi bilen isimlerden biri olan Prof. Şükrü Hanioğlu’na, Daşnaksutyun arşivinde çalışma izni verilmedi. Halen Princeton Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Bölümü Başkanı olan Prof. Hanioğlu, Ermeni araştırmacıların da bundan şikáyetçi olduğunu belirterek, “Anlayabildiğim kadarıyla, sadece partiye yakın siyasetleri benimseyenlere izin veriyorlar” dedi.

İTTİHAT ve Terakki Cemiyeti ile II. Meşrutiyet dönemine ilişkin nitelikli çalışmalarıyla tanınan ve “Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük” isimli kitabı başta olmak üzere pek çok kitabı uluslararası bilim çevreleri tarafından referans olarak görülen Prof. Şükrü Hanioğlu, Daşnaktsutyun (Armenian Revolutionary Federation) arşivinde çalışmak üzere yaptığı başvuruya cevap bile verilmediğini söyledi. Prof. Hanioğlu, “Parti, arşivini kamuya açmak yerine, dilediği şahıslara izin veriyor” dedi.

ABD’nin ünlü üniversitelerinden Princeton’da Ortadoğu Araştırmaları Bölümü Başkanı olan Prof. Şükrü Hanioğlu, “Ben birkaç sene önce inceleme yapmak için başvuruda bulundum. Konu üzerinde yaptığım çalışmalar nedeniyle izin verilebileceği kanaatindeydim. Cevap bile verilmedi” dedi. Prof. Hanioğlu, şunları söyledi:

“Daşnaktsutyun arşivi, bu arşive dayanılarak yapılan bazı çalışmaların gösterdiği gibi iyi şekilde tasnif edilmiş durumda. Gene bu kaynaklarda dayanarak arşivde ciddi miktarda Osmanlıca ve Fransızca vesika olduğunu tahmin etmek mümkün. Ancak parti bunu kamuya açmak yerine, dilediği şahıslara araştırma izni veriyor. Buna itiraz pek mümkün değil, neticede bu halen aktif bir partinin arşivi.

Anlayabildiğim kadarıyla, sadece partiye yakın siyasetleri benimseyen kimselere izin veriyorlar. Ermeni araştırmacılar da durumdan şikáyetçi. Onlar arasında da araştırma yapmasına izin verilen çok az kişi var. Tabii izin verdikleri şahıslara da her şeyi gösterip gostermedikleri bilinmiyor. Benim mektubuma cevap bile vermediler, ki bu biraz tuhaf. Bu memlekette en azından müracaatlara bir cevap verilir. Ama dediğim gibi bu bir ülkenin arşivi değil; aktif bir siyasi partinin arşivi. Bu açıdan biz arşivimizi açıyoruz, siz de açın demek zor. Bunu ancak Ermenistan arşivleri için demek mümkün.”

Prof. Hanioğlu, “Daşnaktsutyun 1915’te olup bitenlerin açıklığa kavuşturulmasını gerçekten istiyorsa bu arşivi araştırmacılara açmalı” dedi.

Hani açıktı

Hürriyet’te daha önce yayımlanan bir haber üzerine New York’ta yayımlanan The Armenian Reporter’ın sorularını cevaplandıran Armenian Revolutionary Federation (Daşnaksutyun) arşivi sorumlusu Tatul Sonetz-Papazian, tasnif ve mikrofilm işlemlerinin 1995 yılında tamamlandığını ve arşivin o günden itibaren bütün araştırmacılara açık olduğunu iddia etmişti. Ermeni tarihçi Ara Sarafian ise arşivden sadece uygun görülen isimlerin faydalanabildiğini vurgulayarak, “Türkiye’de yetkililer Ermeni Soykırımı’nı inkár etmeye çalışırlarken, Ermeni lobiciler de kontrolü elde tutmaya çalışıyorlar ve soykırımın korkunç gerçeğini kendi politik amaçları için abartılı bir şekilde yansıtıyorlar. Sonuçta her şey bu iki kamp arasındaki bir politika oyununa dönüştürülüyor. Doğru tarihsel yaklaşım ikinci planda kalıyor” demişti.