Murat Yetkin
Azerbaycan’ın Ankara Büyükelçisi Zakir Haşimov, Türkiye’nin Kafkaslar İstikrar ve İşbirliği Platformu önerisine olumlu baktıklarını, ancak bunun nasıl uygulanacağını saptamak için ayrıntılı görüşmelere ihtiyaç duyduklarını söyledi.
Haşimov bu ayrıntıların neler olduğu konusuna girmek istemiyor. Ancak Bakü’nün asıl sorununun Ermenistan’ın Dağlık Karabağ bölgesini ve ayrıca Karabağ bölgesi dışında Azerbaycan toprağı Şuşa-Laçin bölgelerini 1992’den bu yana işgal altında tutması olduğu biliniyor. Azeriler, Ermenistan’la işbirliğinin topraklarındaki işgalin sona ermesi ile mümkün olabileceğini söylüyor. (Bilindiği gibi Türkiye de Ermenistan’ın Azeri topraklarını işgalini protesto ederek sınırı kapatmıştı. Sınır halen kapalı ve Ankara ile Ermenistan arasında diplomatik ilişki yok.)
Bir Azeri kaynağı, bu durumda dahi Ermenistan’la anlaşma sağlayacak her teklife açık olduklarını söylüyor.
Aslında Büyükelçi Haşimov’un söyledikleri de bunu doğrulayacak yönde. Haşimov, “Ermenistan’dan hâlâ bir yanıt alabilmiş değiliz” diye devam ediyor; “Topraklarımızdan çıkmaları talebini AGİT de paylaşıyor. Azerbaycan Dağlık Karabağ konusunu barışçı olarak halletmek istiyor. Ermenistan’la görüşmüyor değiliz; ikili, çok taraflı, sürekli görüşüyoruz. Bütün imkânları, her yolu denemek, barışçıl çözüm için denenmemiş hiçbir yol bırakmamak istiyoruz.”
İki ülke arasında bu amaçla Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ve Minsk Grubu çerçevesinde çoklu görüşmeler sürüyor.
Konu Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 21 Ağustos’taki Bakü ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüşmelerinde de ele alındı. Erdoğan bu görüşme sonrasında Aliyev’in Kafkaslar Platformu önerisine olumlu baktığını söyledi.
Erdoğan’ın Bakü’ye gitmesi öncesinde Dışişleri Bakanı Ali Babacan ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, AB Dönem Başkanı Fransa’nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier, Avrupa Konseyi Dönem Başkanı İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt ve AGİT Dönem Başkanı Finlandiya Dışişleri Bakanı Alexander Stubb ile telefon görüşmeleri yapmıştı. Erdoğan-Aliyev görüşmesinden bir gün sonra
Babacan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’u arayarak, Kafkas Platformu konusunu (Erdoğan’ın 13 Ağustos Moskova ve 14 Ağustos Tiflis temasları ardından) bir kez daha gündeme getirmişti. Dün Moskova’da Türk ve Rus heyetleri arasında, Ermenistan’ın oluşuma nasıl dahil edilebileceğini de içeren görüşmelerin kapısı böyle aralanmıştı.
Azerbaycan’ın Ankara Büyükelçisi Haşimov’un “Detaylı görüşmeler yapmamız gerekiyor” demesi, Türk dışişleri kaynaklarınca da doğrulanıyor. Önümüzdeki günlerde Türk ve Azeri heyetleri bu konuda bir araya gelebilir.
Burada, Haşimov’un Ermenistan konusundaki (Türkiye’deki çoğu çevreden daha ılımlı olan) görüşleri dikkat çekiyor: “Türkiye ile Gürcistan ile büyük projeler yapıyoruz. Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı, doğalgaz hattı, şimdi Bakü-Tiflis-Kars demiryolu bağlantısı. Ermenistan bütün bu projelerin kenarında kalmış. Halbuki Türkiye ve Azerbaycan ile doğru dürüst ilişki kurabilseydi, neden bunların dışında kalsın? Ben bunu söylerken demiyorum ki, hatlar oradan geçerdi, ama barış olsa, zenginlik de olur, Ermenistan da bundan faydalanırdı. Hâlâ da faydalanabilir, ama Türkiye ile bizle doğru dürüst bir ilişki kurması lazım.”
Gül, Erivan’a maça giderse?
Ermenistan’ın yeni cumhurbaşkanı Serzh Sargsyan’ın Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü iki ülke milli futbol takımları arasında 6 Eylül’de Erivan’da oynanacak Dünya Kupası eleme
maçını birlikte izlemeye çağırması bölgede tartışma konusu olmayı sürdürüyor.
Ankara henüz bu konuda görüş oluşturmuş değil. Ama ilk ağızdan ‘hayır’ yanıtı verilmemiş
olması bile kapının açık olduğunu gösteriyor.
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Gül’ün Erivan’a maça gidişinin Azerbaycan’ı küstürmemesi gerektiğini söylemişti. Bu aslında toplumda yaygın bir temenni. Yani Gül’ün Ermenistan’a maç seyretmeye gitmesinin yadırganmasından çok, Azerbaycan’ın küstürülmemesi kaygısı öne çıkıyor. Türk-Azeri ilişkilerinin yakınlığı düşünüldüğünde bu da doğal karşılanmalı.
Peki Azerbaycan yönetimi bu konuya nasıl bakıyor? İşte Azerbaycan Büyükelçisi Haşimov’un yanıtı:
“Bu konu sayın Cumhurbaşkanı’nın takdiridir. Biz buna karışmayız”.
Sonra bir an duraksıyor ve kahkahalar içinde patlatıyor: “Ama biz Azeriler her zaman Türkiye’yi tutarız. Türk takımına başarılar”.
Mehmet Ali Bayar dün Milliyet’te Devrim Sevimay’ın sorularını yanıtlarken, Çince’de ‘kriz’ ile ‘fırsat’ kelimelerinin aynı olduğundan yola çıkıp, Gürcistan-Rusya krizinin bölgede yeni fırsatlar doğurduğunu söylüyordu.
Zenginleşmek ve güçlenmek için barış ve istikrara, onun için de uzlaşmaya ihtiyacı olduğunu gayet iyi kavramış görünen Azerbaycan, bölgedeki değişim rüzgârlarına açık izlenim veriyor.
Bir yanıt yazın